Το προφίλ των Ελλήνων βουλευτών
Αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα της μελέτης του Ινστιτούτου Friedrich-Ebert «Ελλάδα: Ποιος (δεν) έχει έδρα στη Βουλή;» ● «Πολιτικός καριέρας», άντρας, ηλικίας 60 ετών και άνω, με ανώτατο εκπαιδευτικό επίπεδο, ανώτερης κοινωνικής τάξης και με προηγούμενη θητεία στην τοπική αυτοδιοίκηση, ο μέσος εκπρόσωπος του ελληνικού λαού ● Υποεκπροσωπούνται νέοι, γυναίκες και εργατική τάξη ● Η κατηγοριοποίηση ανάλογα με την Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα της μελέτης του Ινστιτούτου Friedrich-Ebert «Ελλάδα: Ποιος (δεν) έχει έδρα στη Βουλή;» ● «Πολιτικός καριέρας», άντρας, ηλικίας 60 ετών και άνω, με ανώτατο εκπαιδευτικό επίπεδο, ανώτερης κοινωνικής τάξης και με προηγούμενη θητεία στην τοπική αυτοδιοίκηση, ο μέσος εκπρόσωπος του ελληνικού λαού ● Υποεκπροσωπούνται νέοι, γυναίκες και εργατική τάξη ● Η κατηγοριοποίηση ανάλογα με την Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Νέοι, γυναίκες και εργατική τάξη. Αυτοί είναι οι μεγάλοι απόντες από την ελληνική Βουλή του σήμερα, η οποία κυριαρχείται από άνδρες μεγαλύτερων ηλικιών, με υψηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Αποκαλυπτικά και εξαιρετικά ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα της μελέτης του Ινστιτούτου Friedrich-Ebert «Ελλάδα: Ποιος (δεν) έχει έδρα στη Βουλή;» που πραγματοποίησε η Τζένη Μαυροπούλου, υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και τα οποία φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα η «Εφ.Συν.».
Η μελέτη επικεντρώνεται στο σώμα της Βουλής που συγκροτήθηκε μετά τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2023 και απαντά σε τέσσερα βασικά ερωτήματα: Ποια είναι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των εκλεγμένων αντιπροσώπων του ελληνικού λαού; Ποιο είναι το κοινωνικό τους υπόβαθρο και η επαγγελματική τους απασχόληση; Ποιος ο ρόλος των νέων και των γυναικών στη σημερινή Βουλή; Και ποια η σημασία της θητείας στην τοπική αυτοδιοίκηση για την είσοδο μετέπειτα στο εθνικό Κοινοβούλιο;
ΗΛΙΚΙΑ
Απουσιάζουν οι κάτω των 30, πλειοψηφία οι άνω των 60
Σε σχέση με την ηλικιακή σύνθεση, υποεκπροσωπούνται οι νέοι και υπερεκπροσωπούνται οι μεγαλύτερες ηλικίες. Σε γενικές γραμμές, οι πρόσφατες εθνικές εκλογές συνοδεύτηκαν από την απουσία εκλογής βουλευτών κάτω των 30 ετών. Επιπλέον, το φαινόμενο της υποεκπροσώπησης επηρεάζει και την ηλικιακή ομάδα μεταξύ 30 και 39 ετών, καθώς αποτελεί τη μειοψηφία του Κοινοβουλίου με μόλις 25 κοινοβουλευτικούς. Η ηλικιακή ομάδα μεταξύ 30 και 39 ετών φαίνεται να παρουσιάζει ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα εκπροσώπησης, ενώ όσον αφορά την ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών, εκπροσωπείται από 81 βουλευτές (28,8%). Οι βουλευτές ηλικίας άνω των 60 ετών και άνω αποτελούν την πλειοψηφία και σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ή και μηδαμινή εκπροσώπηση των νεότερων ηλικιακών ομάδων καταδεικνύουν ότι η Βουλή αντιμετωπίζει μια μακροχρόνια ανισορροπία στην εκπροσώπηση, όσον αφορά την ηλικιακή διάσταση.
Τα υψηλότερα ποσοστά σε νεότερους βουλευτές (ηλικιακή ομάδα 30-39 ετών) καταγράφουν οι κοινοβουλευτικές ομάδες της Νέας Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., με 18,2% και 14,3% αντίστοιχα, ενώ Πλεύση Ελευθερίας και Νίκη δεν έχουν βουλευτές αυτής της ηλικιακής κατηγορίας. Κάτι παραπάνω από το ένα τρίτο της κοινοβουλευτικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. και του ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών, ενώ το 34% των βουλευτών της Ν.Δ. είναι 50-59 ετών. Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των 60 ετών και άνω.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Υποεκπροσώπηση αλλά υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο
Στις βουλευτικές εκλογές του 2023 εξελέγησαν 69 γυναίκες (23%). Οπως παρατηρεί η κ. Μαυροπούλου, το γεγονός αυτό έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τη διάταξη του εκλογικού νόμου περί ποσόστωσης, η οποία υποχρεώνει τα πολιτικά κόμματα να συμπεριλάβουν στα ψηφοδέλτιά τους γυναίκες τουλάχιστον κατά 40%. Γενικά, μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 1996 το ποσοστό των βουλευτριών ανερχόταν περίπου στο 6%. Ωστόσο, από το 2000 και μετέπειτα παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση.
Οι κοινοβουλευτικές ομάδες κομμάτων με αριστερόστροφο ή και κεντροαριστερό προσανατολισμό χαρακτηρίζονται από υψηλότερα επίπεδα έμφυλης ισορροπίας. Πιο συγκεκριμένα, το 50% των βουλευτών της Πλεύσης Ελευθερίας είναι γυναίκες, ενώ ακολουθούν η Νέα Αριστερά με 45,5%, ο ΣΥΡΙΖΑ με 29,6%, το Κομμουνιστικό Κόμμα με 28,6% και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. με 25,8%. Οσον αφορά το κυβερνών κόμμα (Ν.Δ.), η κοινοβουλευτική του ομάδα περιλαμβάνει 30 βουλεύτριες (19,3%). Τέλος, η εκπροσώπηση των γυναικών στις κοινοβουλευτικές ομάδες της Ελληνικής Λύσης και της Νίκης είναι από πολύ χαμηλή έως και ανύπαρκτη.
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ν.Δ. περιλαμβάνουν περισσότερες νεότερες βουλεύτριες (ηλικίας 30-39 και 40-49 ετών) σε σχέση με τις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων που χαρακτηρίζονται από έναν αριστερόστροφο ιδεολογικό προσανατολισμό. Οι μισές βουλεύτριες της Νέας Δημοκρατίας προέρχονται από την ηλικιακή κατηγορία 40-49 ετών, ενώ το 60% και το 80% των βουλευτριών που ανήκουν στις κοινοβουλευτικές ομάδες του Κομμουνιστικού Κόμματος και της Νέας Αριστεράς αντίστοιχα ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των 60 ετών και άνω.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
«Δημοκρατία των διπλωμάτων»
Εστιάζοντας στο εκπαιδευτικό επίπεδο, η συντριπτική πλειοψηφία του κοινοβουλευτικού προσωπικού χαρακτηρίζεται από ανώτατα ακαδημαϊκά προσόντα, ένα φαινόμενο που αναφέρεται στη «δημοκρατία των διπλωμάτων», λόγω της αυξανόμενης εκλογής βουλευτών με πανεπιστημιακό πτυχίο.
Μόνο πέντε βουλευτές (1,8%) έχουν ολοκληρώσει έναν κύκλο μεταδευτεροβάθμιας μη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το 98,2% από αυτούς διαθέτει ανώτατη ακαδημαϊκή εκπαίδευση. 80 βουλευτές (28,8%) διαθέτουν πτυχίο, 138 βουλευτές (49,6%) έχουν αποκτήσει μεταπτυχιακό, ενώ 55 βουλευτές (19,8%) έχουν ολοκληρώσει διδακτορικές σπουδές. Στην ανάλυση του εκπαιδευτικού επιπέδου με βάση το φύλο, τα ποσοστά μεταξύ βουλευτών και βουλευτριών δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Οσο υψηλότερη η κοινωνική τάξη, τόσο πιθανότερη η εκλογή
Στο σκέλος της κοινωνικής σύνθεσης, η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών ανήκει στην ανώτερη τάξη. Σε γενικές γραμμές, τα ευρήματα καταδεικνύουν την υπερεκπροσώπηση της ανώτερης τάξης, καθώς και την υποεκπροσώπηση τόσο της κατώτερης τάξης όσο και της εργατικής τάξης. Πιο συγκεκριμένα, 255 βουλευτές (87%) ανήκουν στην ανώτερη τάξη, ενώ 20 βουλευτές (6,9%) προέρχονται από την κατώτερη τάξη και 18 βουλευτές (6,1%) θεωρούνται μέρος της εργατικής τάξης. Η πλειοψηφία των βουλευτών της εργατικής τάξης φαίνεται να ανήκει σε πολιτικά κόμματα όπως το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση.
Αντίστοιχα, διαπιστώνεται πως η πλειοψηφία των βουλευτών που ανήκουν στην κατώτερη τάξη αποτελούν μέλη των κοινοβουλευτικών ομάδων του ΣΥΡΙΖΑ, της Πλεύσης Ελευθερίας και της Νίκης. Πάντως, οι κοινοβουλευτικές ομάδες των αριστερόστροφων και δεξιόστροφων κομμάτων δεν φαίνεται να διαφέρουν από εκείνες των συστημικών κομμάτων, όσον αφορά την κοινωνική τους σύνθεση.
Εστιάζοντας στη διερεύνηση της επαγγελματικής σύνθεσης της ανώτερης τάξης, διαπιστώνεται ότι η πλειοψηφία των βουλευτών είναι δικηγόροι (66), ενώ ακολουθούν οι γιατροί (31), οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες (29), οι καθηγητές πανεπιστημίου (29), τα κομματικά και πολιτικά στελέχη (20) και οι δημοσιογράφοι (19).
Το σκαλοπάτι της αυτοδιοίκησης
Οι 105 (35%) από τους 300 βουλευτές κατείχαν αξιώματα τοπικής/περιφερειακής αυτοδιοίκησης πριν από την είσοδό τους στο εθνικό Κοινοβούλιο. Με άλλα λόγια, κάτι παραπάνω από το ένα τρίτο των βουλευτών διέθεταν τοπικά/περιφερειακά αξιώματα, δηλαδή είχαν διατελέσει δήμαρχοι, περιφερειάρχες ή και μέλη δημοτικού/περιφερειακού συμβουλίου, γεγονός που καταδεικνύει ότι η προγενέστερη εμπειρία στην τοπική αυτοδιοίκηση διευκολύνει την είσοδο στην κοινοβουλευτική αρένα. Πιο συγκεκριμένα, το 48,2% των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ διέθεταν πρότερη θητεία στην τοπική αυτοδιοίκηση και ακολουθούν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. με 41,9% και της Νέας Δημοκρατίας με 40%.
Επιπλέον, το Κοινοβούλιο του 2023 αποτελείται από 124 βουλευτές (41,3%) που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «πολιτικοί καριέρας».
Το κριτήριο για την απόδοση του εν λόγω χαρακτηρισμού τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι ο εκάστοτε βουλευτής θα πρέπει να έχει διανύσει μια κοινοβουλευτική πορεία τουλάχιστον οκτώ ετών, να έχει δηλαδή υπηρετήσει σε τουλάχιστον δύο κοινοβουλευτικές περιόδους. Το 52,4% των βουλευτών του Κομμουνιστικού Κόμματος θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «πολιτικοί καριέρας», ενώ ακολουθούν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (51%), του ΣΥΡΙΖΑ (48,2%), της Νέας Αριστεράς (45,4%) και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. (32,3%).
Συμπεράσματα
Σκιαγραφώντας το προφίλ του τυπικού βουλευτή του ελληνικού Κοινοβουλίου του 2023, συνάγεται το συμπέρασμα ότι πρόκειται για έναν «πολιτικό καριέρας», ο οποίος είναι άνδρας και ανήκει στην ηλικιακή ομάδα των 60 ετών και άνω. Διαθέτει ανώτατο εκπαιδευτικό επίπεδο και προέρχεται από την ανώτερη κοινωνική τάξη έχοντας προηγούμενη θητεία στην αυτοδιοίκηση.
Το σκηνικό αυτό απέχει πολύ από την περιγραφική αντιπροσώπευση του εκλογικού σώματος, που θα έπρεπε να αντανακλά, έστω και μερικώς, την κοινωνική πολυμορφία μιας χώρας. Ωστόσο, ιδανικό κοινοβούλιο με όρους κοινωνικο-δημογραφικής σύνθεσης δεν έχει υπάρξει και το ελληνικό δεν θα μπορούσε να καταστεί εξαίρεση.
Παρ’ όλα αυτά, η κρίση αντιπροσώπευσης δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση περαιτέρω μορφών αποκλεισμού και την καλλιέργεια δυσπιστίας απέναντι στον κοινοβουλευτικό θεσμό, γεγονός που –σύμφωνα με τη μελέτη– συνοδεύεται από την περαιτέρω αποξένωση των πολιτών από την πολιτική. Αρα η λήψη μέτρων προς την επίτευξη της λεγόμενης περιγραφικής αντιπροσώπευσης είναι μια μέριμνα που οφείλει να λάβει έγκαιρα το πολιτικό σύστημα, πριν είναι αργά…
Πληροφορίες: H έρευνα τoυ Friedrich-Ebert (FES) «Ελλάδα: Ποιος (δεν) έχει έδρα στη Βουλή;», που πραγματοποίησε η Τζένη Μαυροπούλου, υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, παρουσιάζεται στο κοινό σήμερα στις 11 το πρωί στην ΕΣΗΕΑ (Αίθουσα Γεώργιος Καραντζάς, 1ος όροφος), σε εκδήλωση που συνδιοργανώνεται με το Ινστιτούτο για τη Σοσιαλδημοκρατία (InSocial). Αναλυτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης και οι ομιλητές, στον σύνδεσμο https://in-social.gr/ekdiloseis/ekdilosi/
Δημήτρης Κουκλουμπέρης
Πηγή: efsyn.gr
Η μελέτη επικεντρώνεται στο σώμα της Βουλής που συγκροτήθηκε μετά τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2023 και απαντά σε τέσσερα βασικά ερωτήματα: Ποια είναι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των εκλεγμένων αντιπροσώπων του ελληνικού λαού; Ποιο είναι το κοινωνικό τους υπόβαθρο και η επαγγελματική τους απασχόληση; Ποιος ο ρόλος των νέων και των γυναικών στη σημερινή Βουλή; Και ποια η σημασία της θητείας στην τοπική αυτοδιοίκηση για την είσοδο μετέπειτα στο εθνικό Κοινοβούλιο;
ΗΛΙΚΙΑ
Απουσιάζουν οι κάτω των 30, πλειοψηφία οι άνω των 60
Σε σχέση με την ηλικιακή σύνθεση, υποεκπροσωπούνται οι νέοι και υπερεκπροσωπούνται οι μεγαλύτερες ηλικίες. Σε γενικές γραμμές, οι πρόσφατες εθνικές εκλογές συνοδεύτηκαν από την απουσία εκλογής βουλευτών κάτω των 30 ετών. Επιπλέον, το φαινόμενο της υποεκπροσώπησης επηρεάζει και την ηλικιακή ομάδα μεταξύ 30 και 39 ετών, καθώς αποτελεί τη μειοψηφία του Κοινοβουλίου με μόλις 25 κοινοβουλευτικούς. Η ηλικιακή ομάδα μεταξύ 30 και 39 ετών φαίνεται να παρουσιάζει ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα εκπροσώπησης, ενώ όσον αφορά την ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών, εκπροσωπείται από 81 βουλευτές (28,8%). Οι βουλευτές ηλικίας άνω των 60 ετών και άνω αποτελούν την πλειοψηφία και σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ή και μηδαμινή εκπροσώπηση των νεότερων ηλικιακών ομάδων καταδεικνύουν ότι η Βουλή αντιμετωπίζει μια μακροχρόνια ανισορροπία στην εκπροσώπηση, όσον αφορά την ηλικιακή διάσταση.
Τα υψηλότερα ποσοστά σε νεότερους βουλευτές (ηλικιακή ομάδα 30-39 ετών) καταγράφουν οι κοινοβουλευτικές ομάδες της Νέας Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., με 18,2% και 14,3% αντίστοιχα, ενώ Πλεύση Ελευθερίας και Νίκη δεν έχουν βουλευτές αυτής της ηλικιακής κατηγορίας. Κάτι παραπάνω από το ένα τρίτο της κοινοβουλευτικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. και του ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών, ενώ το 34% των βουλευτών της Ν.Δ. είναι 50-59 ετών. Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των 60 ετών και άνω.
Υποεκπροσώπηση αλλά υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο
Στις βουλευτικές εκλογές του 2023 εξελέγησαν 69 γυναίκες (23%). Οπως παρατηρεί η κ. Μαυροπούλου, το γεγονός αυτό έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τη διάταξη του εκλογικού νόμου περί ποσόστωσης, η οποία υποχρεώνει τα πολιτικά κόμματα να συμπεριλάβουν στα ψηφοδέλτιά τους γυναίκες τουλάχιστον κατά 40%. Γενικά, μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 1996 το ποσοστό των βουλευτριών ανερχόταν περίπου στο 6%. Ωστόσο, από το 2000 και μετέπειτα παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση.
Οι κοινοβουλευτικές ομάδες κομμάτων με αριστερόστροφο ή και κεντροαριστερό προσανατολισμό χαρακτηρίζονται από υψηλότερα επίπεδα έμφυλης ισορροπίας. Πιο συγκεκριμένα, το 50% των βουλευτών της Πλεύσης Ελευθερίας είναι γυναίκες, ενώ ακολουθούν η Νέα Αριστερά με 45,5%, ο ΣΥΡΙΖΑ με 29,6%, το Κομμουνιστικό Κόμμα με 28,6% και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. με 25,8%. Οσον αφορά το κυβερνών κόμμα (Ν.Δ.), η κοινοβουλευτική του ομάδα περιλαμβάνει 30 βουλεύτριες (19,3%). Τέλος, η εκπροσώπηση των γυναικών στις κοινοβουλευτικές ομάδες της Ελληνικής Λύσης και της Νίκης είναι από πολύ χαμηλή έως και ανύπαρκτη.
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ν.Δ. περιλαμβάνουν περισσότερες νεότερες βουλεύτριες (ηλικίας 30-39 και 40-49 ετών) σε σχέση με τις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων που χαρακτηρίζονται από έναν αριστερόστροφο ιδεολογικό προσανατολισμό. Οι μισές βουλεύτριες της Νέας Δημοκρατίας προέρχονται από την ηλικιακή κατηγορία 40-49 ετών, ενώ το 60% και το 80% των βουλευτριών που ανήκουν στις κοινοβουλευτικές ομάδες του Κομμουνιστικού Κόμματος και της Νέας Αριστεράς αντίστοιχα ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των 60 ετών και άνω.
«Δημοκρατία των διπλωμάτων»
Εστιάζοντας στο εκπαιδευτικό επίπεδο, η συντριπτική πλειοψηφία του κοινοβουλευτικού προσωπικού χαρακτηρίζεται από ανώτατα ακαδημαϊκά προσόντα, ένα φαινόμενο που αναφέρεται στη «δημοκρατία των διπλωμάτων», λόγω της αυξανόμενης εκλογής βουλευτών με πανεπιστημιακό πτυχίο.
Μόνο πέντε βουλευτές (1,8%) έχουν ολοκληρώσει έναν κύκλο μεταδευτεροβάθμιας μη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το 98,2% από αυτούς διαθέτει ανώτατη ακαδημαϊκή εκπαίδευση. 80 βουλευτές (28,8%) διαθέτουν πτυχίο, 138 βουλευτές (49,6%) έχουν αποκτήσει μεταπτυχιακό, ενώ 55 βουλευτές (19,8%) έχουν ολοκληρώσει διδακτορικές σπουδές. Στην ανάλυση του εκπαιδευτικού επιπέδου με βάση το φύλο, τα ποσοστά μεταξύ βουλευτών και βουλευτριών δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Οσο υψηλότερη η κοινωνική τάξη, τόσο πιθανότερη η εκλογή
Στο σκέλος της κοινωνικής σύνθεσης, η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών ανήκει στην ανώτερη τάξη. Σε γενικές γραμμές, τα ευρήματα καταδεικνύουν την υπερεκπροσώπηση της ανώτερης τάξης, καθώς και την υποεκπροσώπηση τόσο της κατώτερης τάξης όσο και της εργατικής τάξης. Πιο συγκεκριμένα, 255 βουλευτές (87%) ανήκουν στην ανώτερη τάξη, ενώ 20 βουλευτές (6,9%) προέρχονται από την κατώτερη τάξη και 18 βουλευτές (6,1%) θεωρούνται μέρος της εργατικής τάξης. Η πλειοψηφία των βουλευτών της εργατικής τάξης φαίνεται να ανήκει σε πολιτικά κόμματα όπως το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση.
Αντίστοιχα, διαπιστώνεται πως η πλειοψηφία των βουλευτών που ανήκουν στην κατώτερη τάξη αποτελούν μέλη των κοινοβουλευτικών ομάδων του ΣΥΡΙΖΑ, της Πλεύσης Ελευθερίας και της Νίκης. Πάντως, οι κοινοβουλευτικές ομάδες των αριστερόστροφων και δεξιόστροφων κομμάτων δεν φαίνεται να διαφέρουν από εκείνες των συστημικών κομμάτων, όσον αφορά την κοινωνική τους σύνθεση.
Εστιάζοντας στη διερεύνηση της επαγγελματικής σύνθεσης της ανώτερης τάξης, διαπιστώνεται ότι η πλειοψηφία των βουλευτών είναι δικηγόροι (66), ενώ ακολουθούν οι γιατροί (31), οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες (29), οι καθηγητές πανεπιστημίου (29), τα κομματικά και πολιτικά στελέχη (20) και οι δημοσιογράφοι (19).
Το σκαλοπάτι της αυτοδιοίκησης
Οι 105 (35%) από τους 300 βουλευτές κατείχαν αξιώματα τοπικής/περιφερειακής αυτοδιοίκησης πριν από την είσοδό τους στο εθνικό Κοινοβούλιο. Με άλλα λόγια, κάτι παραπάνω από το ένα τρίτο των βουλευτών διέθεταν τοπικά/περιφερειακά αξιώματα, δηλαδή είχαν διατελέσει δήμαρχοι, περιφερειάρχες ή και μέλη δημοτικού/περιφερειακού συμβουλίου, γεγονός που καταδεικνύει ότι η προγενέστερη εμπειρία στην τοπική αυτοδιοίκηση διευκολύνει την είσοδο στην κοινοβουλευτική αρένα. Πιο συγκεκριμένα, το 48,2% των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ διέθεταν πρότερη θητεία στην τοπική αυτοδιοίκηση και ακολουθούν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. με 41,9% και της Νέας Δημοκρατίας με 40%.
Επιπλέον, το Κοινοβούλιο του 2023 αποτελείται από 124 βουλευτές (41,3%) που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «πολιτικοί καριέρας».
Το κριτήριο για την απόδοση του εν λόγω χαρακτηρισμού τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι ο εκάστοτε βουλευτής θα πρέπει να έχει διανύσει μια κοινοβουλευτική πορεία τουλάχιστον οκτώ ετών, να έχει δηλαδή υπηρετήσει σε τουλάχιστον δύο κοινοβουλευτικές περιόδους. Το 52,4% των βουλευτών του Κομμουνιστικού Κόμματος θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «πολιτικοί καριέρας», ενώ ακολουθούν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (51%), του ΣΥΡΙΖΑ (48,2%), της Νέας Αριστεράς (45,4%) και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. (32,3%).
Συμπεράσματα
Σκιαγραφώντας το προφίλ του τυπικού βουλευτή του ελληνικού Κοινοβουλίου του 2023, συνάγεται το συμπέρασμα ότι πρόκειται για έναν «πολιτικό καριέρας», ο οποίος είναι άνδρας και ανήκει στην ηλικιακή ομάδα των 60 ετών και άνω. Διαθέτει ανώτατο εκπαιδευτικό επίπεδο και προέρχεται από την ανώτερη κοινωνική τάξη έχοντας προηγούμενη θητεία στην αυτοδιοίκηση.
Το σκηνικό αυτό απέχει πολύ από την περιγραφική αντιπροσώπευση του εκλογικού σώματος, που θα έπρεπε να αντανακλά, έστω και μερικώς, την κοινωνική πολυμορφία μιας χώρας. Ωστόσο, ιδανικό κοινοβούλιο με όρους κοινωνικο-δημογραφικής σύνθεσης δεν έχει υπάρξει και το ελληνικό δεν θα μπορούσε να καταστεί εξαίρεση.
Παρ’ όλα αυτά, η κρίση αντιπροσώπευσης δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση περαιτέρω μορφών αποκλεισμού και την καλλιέργεια δυσπιστίας απέναντι στον κοινοβουλευτικό θεσμό, γεγονός που –σύμφωνα με τη μελέτη– συνοδεύεται από την περαιτέρω αποξένωση των πολιτών από την πολιτική. Αρα η λήψη μέτρων προς την επίτευξη της λεγόμενης περιγραφικής αντιπροσώπευσης είναι μια μέριμνα που οφείλει να λάβει έγκαιρα το πολιτικό σύστημα, πριν είναι αργά…
Πληροφορίες: H έρευνα τoυ Friedrich-Ebert (FES) «Ελλάδα: Ποιος (δεν) έχει έδρα στη Βουλή;», που πραγματοποίησε η Τζένη Μαυροπούλου, υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, παρουσιάζεται στο κοινό σήμερα στις 11 το πρωί στην ΕΣΗΕΑ (Αίθουσα Γεώργιος Καραντζάς, 1ος όροφος), σε εκδήλωση που συνδιοργανώνεται με το Ινστιτούτο για τη Σοσιαλδημοκρατία (InSocial). Αναλυτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης και οι ομιλητές, στον σύνδεσμο https://in-social.gr/ekdiloseis/ekdilosi/
Δημήτρης Κουκλουμπέρης
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Κρατείστε την ευπρέπεια και τον πολιτισμό στα σχόλιά σας. Οποιοδήποτε σχόλιο αναφέρεται σε ονόματα και καταφέρεται προσωπικά προσβάλλοντας ή θίγοντας προσωπικότητες και συνειδήσεις, δεν θα αναρτάται αν δεν είναι επώνυμο, κι αυτό μετά από τον απαραίτητο έλεγχο. Ευχαριστώ.