Σάββατο 31 Μαΐου 2025

Το «ντιμπέιτ» για τα όρια ηλικίας στο ποδόσφαιρο

Είναι παλιό αξίωμα των γηπέδων: μόλις ο παίκτης καβατζάρει τα 30, διαβαίνει τα σύνορα που χωρίζουν το καλοκαίρι από το φθινόπωρο, το παρόν από το παρελθόν. «Γερνάει». Μετατρέπεται σε βάρος, το οποίο ο σύλλογός του πρέπει, σύντομα, να ξεφορτωθεί. Ειδικοί επιστήμονες και στατιστικολόγοι βγάζουν αυτή τη γενίκευση... οφ-σάιντ. Τη συντηρούν, όμως, οι λογιστές των ομάδων...
Το ακριβές όριο ήταν, ανέκαθεν, αμφισβητούμενο. Πάντως, κάπου εκεί στα 30. Στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του σερ Αλεξ Φέργκιουσον οι ποδοσφαιριστές άνω των 30 ετών έπαιρναν επιπλέον ρεπό μετά τους αγώνες: δυο μέρες στο σύνολο, ενώ οι νεαρότεροι συμπαίκτες τους, μόνο μια. Με το σκεπτικό ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία χρειάζονται περισσότερο χρόνο ξεκούρασης, για να είναι «φρέσκοι» στο επόμενο ματς.
Στην Αρσεναλ του Αρσέν Βενγκέρ το πράγμα ήταν λίγο πιο περίπλοκο. Υπήρχε μια φόρμουλα, την οποία ο προπονητής τηρούσε ευλαβικά. Οταν ένας επιθετικός, ένας μέσος, ή ένας πλάγιος μπακ, έφτανε τα 32, μπορούσε να παραμείνει στην ομάδα με επέκταση του συμβολαίου του μόνο για μια σεζόν. Στη συνέχεια για άλλη μια, και πάει λέγοντας. «Αυτός είναι ο κανόνας εδώ», είχε τονίσει κάποτε ο Αλσατός. «Μετά τα 32, θα το πηγαίνουμε χρόνο με το χρόνο». Για τους κεντρικούς αμυντικούς και τους γκολκίπερ, η «κόκκινη γραμμή» ήταν τα 34.
Είναι παλιό αξίωμα στο ποδόσφαιρο: μόλις ο αθλητής καβατζάρει τα 30, διαβαίνει τα σύνορα που χωρίζουν το καλοκαίρι από το φθινόπωρο, το παρόν από το παρελθόν. «Γερνάει». Μετατρέπεται σε βάρος, το οποίο ο σύλλογός του πρέπει, σύντομα, να ξεφορτωθεί. Ελάχιστοι παίκτες -μόνον οι top- εξακολουθούν να έχουν κάποια ζήτηση ακόμη και στο λυκόφως της καριέρας τους. Αλλά κι εκείνοι, με πολύ διαφορετικούς οικονομικούς όρους από ό,τι μερικά χρόνια πριν. Πρόσφατα παραδείγματα, ο Λιονέλ Μέσι, ο Κριστιάνο Ρονάλντο, ή ο Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι. Το κόστος για την απόκτησή τους δεν είναι, πια, δυσβάσταχτο, όπως στο πρόσφατο παρελθόν. Τον περασμένο μήνα ο 33χρονος κροάτης μέσος, Ιβάν Πέρισιτς, έγινε ο πρώτος ποδοσφαιριστής άνω των 30 που υπέγραψε συμβόλαιο με την Τότεναμ μετά το 2017. Η Λίβερπουλ δεν έχει πληρώσει για μεταγραφή παίκτη που συμπλήρωσε τα πρώτα «άντα», από το 2016. Η Μάντσεστερ Σίτι, εδώ και (σχεδόν) μια δεκαετία. Ολοι οι μεγάλοι σύλλογοι της Ευρώπης προσθέτουν στα ρόστερ τους νιάτα, και… σπρώχνουν τους παλιούς στην έξοδο. 
Οι εξαιρέσεις είναι σπάνιες, και αφορούν, κυρίως, τερματοφύλακες. Η Λίβερπουλ ήταν πρόθυμη να κρατήσει τον Σαντιό Μανέ για δυο τρία χρόνια ακόμη. Αλλά, όταν διαπίστωσε ότι ο 30χρονος Σενεγαλέζος είχε αποφασίσει να αποχωρήσει, πήρε στη θέση του έναν επιθετικό πολύ πιο νέο: τον 25χρονο Κολομβιανό, Λουίς Ντίαζ. Κι έπειτα απέκτησε τον 23χρονο Ντάργουϊν Νούνιες, για να διαδεχθεί τον Ρομπέρτο Φιρμίνο, ο οποίος τον Οκτώβριο θα κλείσει τα 31. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ανασχηματίζοντας το ρόστερ της, έκρινε ως ανεπιθύμητους αρκετούς από τους «βετεράνους» της, όπως τον Νεμάνια Μάτιτς (34), τον Χουάν Μάτα (34) και τον Εντισον Καβάνι (35). Τα ονόματά τους προστέθηκαν σε έναν μακρύ κατάλογο διάσημων παικτών, που κάποτε όλοι οι μεγάλοι σύλλογοι ποθούσαν, αλλά βγήκαν στην ποδοσφαιρική αγορά ως «ελεύθεροι»: Πολ Πογκμπά, Ανχελ ντι Μαρία, Πάουλο Ντιμπάλα, Λουίς Σουάρες, Γκάρεθ Μπέιλ…
«Ο λόγος είναι, ότι οι απαιτήσεις του παιχνιδιού έχουν αλλάξει», εξηγεί στους New York Times ο Ρόμπιν Θορπ, εργοφυσιολόγος εξειδικευμένος στις αθλητικές επιδόσεις, ο οποίος θήτευσε επί μια δεκαετία στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, και σήμερα εργάζεται στις ομάδες που ανήκουν στη Red Bull. «Δίνεται πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην ταχύτητα, τη δύναμη, την αντοχή, την επιτάχυνση, την επιβράδυνση». Οι μικρότερης ηλικίας παίκτες θεωρούνται πιο ικανοί να σηκώσουν αυτό το φορτίο, από ό,τι οι μεγαλύτεροι. Ακούγεται λογικό. Αλλά τη γενίκευση αυτής της αντίληψης, τη… βγάζουν οφ-σάιντ, τόσο οι ειδικοί επιστήμονες, όσο και οι στατιστικολόγοι.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που τηρεί η Twenty First Group, ο χρόνος συμμετοχής των παικτών άνω των 32 ετών στους αγώνες του Τσάμπιονς Λιγκ αυξάνεται σταθερά και σημαντικά, σεζόν με τη σεζόν. Το 2021-2022, ποδοσφαιριστές που έχουν περάσει τα 34 (δηλαδή… αρχαίοι, με βάση τις παραδοσιακές αντιλήψεις) έπαιξαν στα πέντε σπουδαιότερα πρωταθλήματα της Ευρώπης περισσότερο από κάθε προηγούμενη χρονιά, για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Και -το κυριότερο- αυτό δεν είχε την παραμικρή επίπτωση στις επιδόσεις τους.
«Η προχωρημένη ηλικία ενός ποδοσφαιριστή δεν έχει μόνο αρνητικά, έχει και τα θετικά της», τόνισε προ ημερών στον Guardian o πρώην δεξιός μπακ της Μπαρτσελόνα, Ντάνι Αλβες, ο οποίος στα 39 του δηλώνει αποφασισμένος να συνεχίσει την καριέρα του. «Σήμερα διαθέτω εμπειρία, την οποία δεν είχα πριν από 20 χρόνια. Πριν από ένα μεγάλο ματς, οι 20χρονοι συνάδελφοί μου αγχώνονται, χάνουν την αυτοσυγκέντρωσή τους. Ενώ εγώ, όχι. Αλλά και οι δυνάμεις μου, ακόμη δεν με έχουν εγκαταλείψει». Τα data της Twenty First Group επιβεβαιώνουν τον βραζιλιάνο άσο. Αν και στα 20 τους οι παίκτες «πρεσάρουν» λίγο περισσότερο από ό,τι στα 30 τους (με 14,5 ενέργειες ανά 90 λεπτά, έναντι 12,8), αυτό το «χάντικαπ» αντισταθμίζεται με άλλους τρόπους.
Τόσο στο Τσάμπιονς Λιγκ όσο και στα Big-5 πρωταθλήματα της Ευρώπης, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κερδίζουν πιο πολλές «μονομαχίες» στον αέρα, ολοκληρώνουν περισσότερες ντρίπλες, πασάρουν με υψηλότερα ποσοστά ακρίβειας, και σκοράρουν πιο συχνά.
Στη λίστα της Twenty First Group με τους 150 κορυφαίους παίκτες του Κόσμου περιλαμβάνονται, σήμερα, υπερδιπλάσιοι 30άρηδες (και άνω) σε σχέση με το 2012, που η εταιρεία συμβούλων την καθιέρωσε.
Οσο περνούν τα χρόνια, χάρη και στην τεράστια πρόοδο της αθλητικής επιστήμης, φιλοδοξίες όπως αυτή του 37χρονου Λούκα Μόντριτς (της Ρεάλ Μαδρίτης), που -μεταξύ σοβαρού και αστείου- δήλωσε ότι σκοπεύει να αγωνίζεται «μέχρι τα 50, όπως ο Γιαπωνέζος Μιούρα», ή του Τζίτζι Μπουφόν, που είπε ότι θα τον βλέπουμε στα γήπεδα και στα 55 του, δεν ακούγονται τόσο παράλογες, όσο παλιά. Με τη σωστή εκγύμναση και διατροφή, αλλά και με τις σύγχρονες τεχνικές αποκατάστασης μετά τους τραυματισμούς, τα όρια ηλικίας για τους ποδοσφαιριστές έχουν ανέβει εντυπωσιακά. Οι εργομετρικές μετρήσεις αποδεικνύουν εύκολα ότι ένας παίκτης στα 33 του μπορεί να είναι το ίδιο αξιόμαχος, όπως ήταν στα 25. Τότε; Γιατί οι σύλλογοι εξακολουθούν να τους θεωρούν βάρος, από το οποίο πρέπει σύντομα να απαλλαγούν;
«Το ζήτημα είναι, πρωτίστως, οικονομικό», υπογραμμίζει στους New York Times ο Τόνι Στράντγουϊκ, πρώην συνεργάτης του Θορπ στη Γιουνάιτεντ, ο οποίος εργάστηκε και στην Αρσεναλ. Οταν ο ποδοσφαιριστής πλησιάζει την καθοδική του φάση, λόγω ηλικίας, ακόμη κι αν δεν έχει μπει σε αυτή, είναι ένα περιουσιακό στοιχείο που απαξιώνεται ραγδαία. Τα club, που είναι και επιχειρήσεις, θέλουν να ωφεληθούν από την αποχώρησή του όσο περισσότερο μπορούν. Ή, έστω, να έχουν πάψει να τον πληρώνουν όταν θα έρθει εκείνη η ώρα. Επενδύουν τα χρήματα που μπορούν να διαθέσουν, σε νεαρά ταλέντα με προοπτικές υπεραξίας.
Τις παλιές αντιλήψεις, ότι ένας παίκτης είναι «καμένο χαρτί» στα 30+, τις συντηρούν οι λογιστές, κι όχι οι προπονητές, ή οι τεχνικοί διευθυντές.

Πηγή: Protagon.gr (7/2022)

Δεν υπάρχουν σχόλια: