Θύελλα μετά το προεδρικό διάταγμα για την απώλεια περιουσιακής αξίας άνω των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ για χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες, χωρίς καμία διαβούλευση
Στο γαλάζιο στρατόπεδο ήδη ανησυχούν για σοβαρές επιπτώσεις, που θα αποτυπωθούν στις επόμενες δημοσκοπήσεις. ● «Βροχή ερωτήσεων» ακόμη και από βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας. ● Υποψίες ότι υποκρύπτεται σκοπιμότητα, να απαξιωθούν τα μικρά οικόπεδα, ώστε να αγοραστούν από μεγάλα συμφέροντα.
Βαρύ χτύπημα με συνολική αξία που μπορεί να ξεπερνά τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ δέχονται τα περιουσιακά δικαιώματα χιλιάδων μικροϊδιοκτητών οικοπέδων σε 12.800 μικρούς οικισμούς, τα οποία χάνουν την οικοδομησιμότητά τους, μετά την αιφνιδιαστική δημοσιοποίηση του Προεδρικού Διατάγματος 194/2025, μέσα στο Πάσχα, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση.
Βαρύ χτύπημα με συνολική αξία που μπορεί να ξεπερνά τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ δέχονται τα περιουσιακά δικαιώματα χιλιάδων μικροϊδιοκτητών οικοπέδων σε 12.800 μικρούς οικισμούς, τα οποία χάνουν την οικοδομησιμότητά τους, μετά την αιφνιδιαστική δημοσιοποίηση του Προεδρικού Διατάγματος 194/2025, μέσα στο Πάσχα, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση.
Η μεθόδευση της κυβέρνησης έχει ήδη προκαλέσει κύματα αντιδράσεων, με τους κυβερνητικούς βουλευτές να ανησυχούν για σοβαρές επιπτώσεις, που θα αποτυπωθούν με πολλές μονάδες στις επόμενες δημοσκοπήσεις. Το θέμα το σήκωσαν με δηλώσεις τους τα κόμματα της αντιπολίτευσης και κυρίως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, στη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στο Πήλιο.
Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να το υποβαθμίσει, λέγοντας ότι τίποτε δεν αλλάζει ουσιαστικά, μέχρι να εκδοθούν τα μελλοντικά Προεδρικά Διατάγματα που θα αποτελούν τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ-ΕΠΣ) για κάθε περιοχή. Ομως, αυτή της η προσπάθεια ακυρώνεται ήδη από δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, οι οποίοι υπόσχονται πως θα φέρουν νομοθετικές ρυθμίσεις για τα οικόπεδα που χάνουν την αρτιότητά τους ειδικά στην Γ’ Ζώνη των οικισμών. Στο ίδιο διάστημα, κατατέθηκε στη Βουλή «βροχή ερωτήσεων» για το Π.Δ. ακόμη και από βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (Φ. Φόρτωμας, Γ. Αδριανός, Μ. Κόνσολας, Δ. Καλογερόπουλος, Λ. Αυγενάκης, Κ. Κεφαλογιάννης).
Πίσω από τις αντιδράσεις δεν υπάρχει μόνον η απώλεια της αξίας ενός οικοπέδου που μπορεί να αποτελούσε το αποκούμπι ενός ανθρώπου που δουλεύει όλη τη ζωή του στην πόλη και ονειρευόταν να φτιάξει κάτι στη γη των γονιών του για τα γεράματά του. Δεδομένη είναι και η υποψία ότι όλη αυτή η μεθόδευση υποκρύπτει μια σκοπιμότητα, να απαξιωθούν τα μικρά οικόπεδα, ώστε να αγορασθούν από μεγάλα συμφέροντα, να συνενωθούν και να αξιοποιηθούν με άλλους όρους. Αντίστοιχες υποψίες κίνησαν, στο πρόσφατο παρελθόν, αντίστοιχες αποφάσεις της κυβέρνησης για κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και των παρεκκλίσεων για τη δόμηση των μικρών οικοπέδων.
Το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025 δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ τη Μεγάλη Παρασκευή και αφορά την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Το Π.Δ. αλλάζει ουσιαστικά καθιερωμένες πρακτικές που ίσχυαν επί δεκαετίες και έκριναν ποια οικόπεδα είναι εντός οικισμού και μπορούσαν να δομηθούν με προνομιακούς όρους και ποια ήταν εκτός οικισμών και «εκτός σχεδίου». Στο παρελθόν, τα όρια των οικισμών άλλαζαν ακόμη και με αποφάσεις νομαρχών, μη επαρκώς τεκμηριωμένες, για τις οποίες κατατέθηκαν προσφυγές και υπήρξαν ακυρωτικές αποφάσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Αποφυγή διαβούλευσης
Τέτοιες δικαστικές αποφάσεις έχουν εκδοθεί εδώ και χρόνια, αλλά αρχικά η κυβέρνηση υποσχόταν ότι όλα τα προβλήματα θα λύνονταν μέσα από το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που περιλαμβάνει εκατοντάδες μελέτες, διαφημίζεται ως η σημαντικότερη πολεοδομική μεταρρύθμιση και περιλαμβάνει εκατοντάδες Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, αλλά επίσης και οριοθετήσεις οικισμών και αναγνωρίσεις οδών. Στην πορεία, όμως, διαπιστώθηκε ότι οι μελετητές που είχαν αναλάβει όλα τα παραπάνω έργα δεν μπορούσαν να προχωρήσουν σε τελικές ρυθμίσεις, αφού υπήρχαν οι δικαστικές αποφάσεις που άλλαζαν τους όρους. Ετσι, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), αντί να ξεκινήσει διαβούλευση με τους δήμους και τους πολίτες που γνωρίζουν και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, προχώρησε στο Π.Δ. με προδιαγραφές που ισχύουν οριζόντια, είτε αφορά περιοχή υπό οικιστική πίεση (π.χ. Κυκλάδες) είτε οικισμούς που απειλούνται από ερήμωση (ορεινοί-απομακρυσμένοι).
Κατά την πάγια τακτική της, όπως κάνει και με το φλέγον θέμα των Τεμπών, η κυβέρνηση αποφάσισε να αποφύγει τις δημόσιες συζητήσεις που θα γίνονταν εάν επέλεγε να θεσπίσει τις αλλαγές μέσω ενός νομοσχεδίου που θα ψηφιζόταν στη Βουλή. Στη διάρκεια μιας τέτοιας συζήτησης, η κυβέρνηση θα έπρεπε να εισφέρει απαντήσεις ακόμη και σε θέματα αντισυνταγματικότητας των διατάξεων.
Αντισυνταγματικότητα διατάξεων
Ως γνωστόν, το Σύνταγμα προστατεύει την ιδιοκτησία και ορίζει ότι κανείς δεν τη στερείται, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια και με πλήρη αποζημίωση. Είναι προφανές ότι όσοι απέκτησαν ακίνητα εντός ορίων οικισμών, βασιζόμενοι στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, δικαιολογημένα προσδοκούν τη διατήρηση των δικαιωμάτων τους και έχουν δυνατότητα προσφυγής στο ΣτΕ, όταν διαπιστώσουν ότι το οικόπεδο είναι πλέον ικανό μόνο για... μποστάνι.
Εγκυροι νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα έρχεται σε σύγκρουση ακόμη και με βασικούς νόμους της ίδιας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Για παράδειγμα, τον νόμο 4759/2020, που καθιέρωνε τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια ως το θεμελιώδες εργαλείο για τον καθορισμό των ορίων οικισμών, των χρήσεων γης και των όρων δόμησης, μέσω διαδικασιών που εγγυώνται την επιστημονική τεκμηρίωση και τη δημόσια διαβούλευση. Επίσης, τον νόμο 4495/2017 (υποτίθεται ότι θα έκλεινε οριστικά το κεφάλαιο των παλαιών αυθαιρέτων), καθώς το Π.Δ. θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας, τεράστιας γενιάς «αυθαιρέτων», τα οποία όμως είχαν κτισθεί νομίμως με βάση τα προηγούμενα όρια οικισμών. Οι ίδιοι κύκλοι εκτιμούν ότι το Π.Δ. δεν προσκρούει στη συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας, αλλά και σε άλλες αρχές του βασικού καταστατικού χάρτη, όπως εκείνες για την Ασφάλεια Δικαίου (επενδύσεις που έγιναν με άλλα δεδομένα και ανατρέπονται), την Αρχή της Αναλογικότητας και τον Ορθολογικό Χωρικό Σχεδιασμό.
Κυβερνητικός πανικός, σε αμηχανία οι υπουργοί
Η δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε η κυβέρνηση φάνηκε καθαρά από τις αντιδράσεις των αρμοδίων. Χαρακτηριστική ήταν η πρόταση που διατύπωσε ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Γιώργος Στασινός, ώστε να νομοθετηθεί άμεσα ενδιάμεση λύση, για τα μελλοντικά δικαιώματα δόμησης στη ζώνη Γ’ των οικισμών, δηλαδή την πιο εξωτερική ζώνη που πλήττεται από τις ρυθμίσεις του Π.Δ. Ζήτησε μάλιστα, αυτή η ενδιάμεση λύση να ισχύει για όλους τους ιδιοκτήτες, τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, μίλησε στη Βουλή για πλαίσιο αποκλεισμού των ιδιοκτητών και σημείωσε ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ως δικαιολογία «το αδιέξοδο που η ίδια δημιούργησε εδώ και 6 χρόνια με τις αποφάσεις του ΣτΕ», ενώ αναρωτήθηκε αν πραγματικός στόχος είναι να εγκαταλείψουν τους οικισμούς οι κάτοικοι, μιας που αχρηστεύονται τα ακίνητά τους και γίνονται βορά στο real estate.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, σε ομιλία του στη Ζαγορά Πηλίου, μίλησε για «ερασιτεχνισμό της σημερινής κυβέρνησης» και τόνισε ότι «πρέπει να δοθεί άμεσα λύση σχετικά με το απαράδεκτο Προεδρικό Διάταγμα».
Ο υπουργός ΠΕΝ, Σταύρος Παπασταύρου, αντεπιτέθηκε στον Ν. Ανδρουλάκη, λέγοντας ότι «στην καλύτερη περίπτωση αγνοεί - στη χειρότερη αποκρύπτει την αλήθεια. Υποστήριξε πως τίποτε δεν αλλάζει και ότι «το Π.Δ. έρχεται ακριβώς να εξασφαλίσει τις ιδιοκτησίες αυτές και να αποκαταστήσει πολεοδομικές εκκρεμότητες και αδικίες δεκαετιών».
Ο κ. Ανδρουλάκης ανταπάντησε στον υπουργό: «Καλύτερα να συνειδητοποιήσει ότι άμεσα πρέπει να διορθωθεί αυτή η αδικία, διότι χιλιάδες Ελληνες πολίτες είναι αναστατωμένοι. Δεν μπορεί αυτή η κυβέρνηση για τους κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων να επιφυλάσσει 50% αύξηση των ενοικίων, εμπόδια και δυσκολίες στη ζωή τους, και για τους κατοίκους των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων να απαξιώνει την περιουσία τους και εκεί που κοιμήθηκαν με οικόπεδα, ξαφνικά το πρωί να βρίσκονται με αγροτεμάχια».
Σε χθεσινή του συνέντευξη (Απογευματινή της Κυριακής), ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΝ, Νίκος Ταγαράς, δήλωσε ότι το υπουργείο ήδη επεξεργάζεται νομοθετική ρύθμιση, μέσα από την οποία «θα προσπαθήσουμε να ενσωματώσουμε σημαντικό αριθμό αδόμητων ακινήτων της Γ΄ Ζώνης που έχουν γεωγραφική, πραγματική ή οικιστική σχέση με τον οικισμό, μετά από επαρκή τεκμηρίωση και επιστημονική μεθοδολογία». Στην κατακλείδα της συνέντευξης, ο κ. Ταγαράς τόνισε, πάντως, ότι «δεν έγιναν τα οικόπεδα χωράφια μέσα σε μια νύχτα, ειδικά από μια κυβέρνηση που σέβεται και θωρακίζει την περιουσία των πολιτών»...
Οι επιπτώσεις του Π.Δ. για τα όρια των οικισμών
Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 12.800 οικισμοί κάτω των 2.000 κατοίκων.
● Αντιπροσωπεύουν το 85-90% του συνόλου των οικισμών της χώρας
● Περίπου το 15-25% των οικοπέδων που είναι εντός οικισμών κινδυνεύει να βρεθεί εκτός ορίων με την εφαρμογή των νέων κριτηρίων οριοθέτησης.
● Το 2023, εκδόθηκαν περίπου 8.500 οικοδομικές άδειες για κτίρια εντός ορίων οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, αντιπροσωπεύοντας το 18% της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας της χώρας.
● Με βάση την αναμενόμενη απαξίωση των ακινήτων που θα βρεθούν εκτός ορίων, εκτιμάται ότι η συνολική απώλεια αξίας για τους ιδιοκτήτες μπορεί να ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ πανελλαδικά.
Παραδείγματα απαξίωσης-Ιδιαιτερότητες περιοχών
Οικόπεδο 800 τ.μ. στη Σίφνο
■ Εντός ορίων οικισμού
● Επιτρεπόμενη δόμηση: 800 × 0,6 = 480 τ.μ.
● Επιτρεπόμενη κάλυψη: 800 × 70% = 560 τ.μ.
● Εκτιμώμενη αξία οικοπέδου: €280.000-320.000
● Χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας: 2 μήνες
● Κόστος έκδοσης οικοδομικής άδειας (συμπεριλαμβανομένων μελετών): περίπου €15.000
■ Εκτός ορίων οικισμού
● Μη οικοδομήσιμο, καθώς απαιτούνται 4.000 τ.μ. για δόμηση
● Εάν υποθετικά ήταν 4.000 τ.μ.:
● Επιτρεπόμενη δόμηση: 4.000 × 0,2 = 800 τ.μ.
● Επιτρεπόμενη κάλυψη: 4.000 × 10% = 400 τ.μ.
● Εκτιμώμενη αξία οικοπέδου 4.000 τ.μ.: €160.000-200.000
● Χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας: 12-18 μήνες
● Κόστος έκδοσης οικοδομικής άδειας: €25.000-35.000
Στον οικισμό Αμπελά στην Πάρο, οικόπεδο 500 τ.μ. (μισό στρέμμα) που θα βρεθεί εκτός ορίων οικισμού θα χάσει το 70-80% της αξίας του, καθώς θα καταστεί μη οικοδομήσιμο. Στο νέο καθεστώς θα απαιτούνται 4 στρέμματα για δόμηση εκτός σχεδίου υπό προϋποθέσεις.
Στο Μέτσοβο, 85 οικοδομήσιμα οικόπεδα στις παρυφές του οικισμού κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν εκτός σχεδίου.
Γενικότερα στους ορεινούς οικισμούς της Ηπείρου, θα επιδεινωθούν τα ήδη υπάρχοντα σοβαρά προβλήματα ερήμωσης.
Στη Μάνη, όπου οι οικισμοί αναπτύσσονται οργανικά γύρω από μικρούς ιστορικούς πυρήνες, η εφαρμογή αυστηρών γεωμετρικών κριτηρίων οριοθέτησης θα οδηγήσει σε δραστική συρρίκνωση πολλών οικισμών.
Στη Χαλκιδική, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κασσάνδρας, υπολογίζεται ότι 600-700 οικόπεδα θα χάσουν την οικοδομησιμότητά τους.
Στην Αττική, οικισμοί όπως το Γραμματικό, ο Βαρνάβας και το Καπανδρίτι θα υποστούν σημαντικές μειώσεις των οικοδομήσιμων εκτάσεων.
Στη Θεσσαλονίκη, οικισμοί της Επανομής, των Βασιλικών και του Χορτιάτη θα δουν περίπου το 20% των σημερινών εντός ορίων οικοπέδων να τίθεται εκτός.
Άρης Χατζηγεωργίου
Πηγή: efsyn.gr
Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να το υποβαθμίσει, λέγοντας ότι τίποτε δεν αλλάζει ουσιαστικά, μέχρι να εκδοθούν τα μελλοντικά Προεδρικά Διατάγματα που θα αποτελούν τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ-ΕΠΣ) για κάθε περιοχή. Ομως, αυτή της η προσπάθεια ακυρώνεται ήδη από δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, οι οποίοι υπόσχονται πως θα φέρουν νομοθετικές ρυθμίσεις για τα οικόπεδα που χάνουν την αρτιότητά τους ειδικά στην Γ’ Ζώνη των οικισμών. Στο ίδιο διάστημα, κατατέθηκε στη Βουλή «βροχή ερωτήσεων» για το Π.Δ. ακόμη και από βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (Φ. Φόρτωμας, Γ. Αδριανός, Μ. Κόνσολας, Δ. Καλογερόπουλος, Λ. Αυγενάκης, Κ. Κεφαλογιάννης).
Πίσω από τις αντιδράσεις δεν υπάρχει μόνον η απώλεια της αξίας ενός οικοπέδου που μπορεί να αποτελούσε το αποκούμπι ενός ανθρώπου που δουλεύει όλη τη ζωή του στην πόλη και ονειρευόταν να φτιάξει κάτι στη γη των γονιών του για τα γεράματά του. Δεδομένη είναι και η υποψία ότι όλη αυτή η μεθόδευση υποκρύπτει μια σκοπιμότητα, να απαξιωθούν τα μικρά οικόπεδα, ώστε να αγορασθούν από μεγάλα συμφέροντα, να συνενωθούν και να αξιοποιηθούν με άλλους όρους. Αντίστοιχες υποψίες κίνησαν, στο πρόσφατο παρελθόν, αντίστοιχες αποφάσεις της κυβέρνησης για κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και των παρεκκλίσεων για τη δόμηση των μικρών οικοπέδων.
Το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025 δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ τη Μεγάλη Παρασκευή και αφορά την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Το Π.Δ. αλλάζει ουσιαστικά καθιερωμένες πρακτικές που ίσχυαν επί δεκαετίες και έκριναν ποια οικόπεδα είναι εντός οικισμού και μπορούσαν να δομηθούν με προνομιακούς όρους και ποια ήταν εκτός οικισμών και «εκτός σχεδίου». Στο παρελθόν, τα όρια των οικισμών άλλαζαν ακόμη και με αποφάσεις νομαρχών, μη επαρκώς τεκμηριωμένες, για τις οποίες κατατέθηκαν προσφυγές και υπήρξαν ακυρωτικές αποφάσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Αποφυγή διαβούλευσης
Τέτοιες δικαστικές αποφάσεις έχουν εκδοθεί εδώ και χρόνια, αλλά αρχικά η κυβέρνηση υποσχόταν ότι όλα τα προβλήματα θα λύνονταν μέσα από το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που περιλαμβάνει εκατοντάδες μελέτες, διαφημίζεται ως η σημαντικότερη πολεοδομική μεταρρύθμιση και περιλαμβάνει εκατοντάδες Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, αλλά επίσης και οριοθετήσεις οικισμών και αναγνωρίσεις οδών. Στην πορεία, όμως, διαπιστώθηκε ότι οι μελετητές που είχαν αναλάβει όλα τα παραπάνω έργα δεν μπορούσαν να προχωρήσουν σε τελικές ρυθμίσεις, αφού υπήρχαν οι δικαστικές αποφάσεις που άλλαζαν τους όρους. Ετσι, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), αντί να ξεκινήσει διαβούλευση με τους δήμους και τους πολίτες που γνωρίζουν και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, προχώρησε στο Π.Δ. με προδιαγραφές που ισχύουν οριζόντια, είτε αφορά περιοχή υπό οικιστική πίεση (π.χ. Κυκλάδες) είτε οικισμούς που απειλούνται από ερήμωση (ορεινοί-απομακρυσμένοι).
Κατά την πάγια τακτική της, όπως κάνει και με το φλέγον θέμα των Τεμπών, η κυβέρνηση αποφάσισε να αποφύγει τις δημόσιες συζητήσεις που θα γίνονταν εάν επέλεγε να θεσπίσει τις αλλαγές μέσω ενός νομοσχεδίου που θα ψηφιζόταν στη Βουλή. Στη διάρκεια μιας τέτοιας συζήτησης, η κυβέρνηση θα έπρεπε να εισφέρει απαντήσεις ακόμη και σε θέματα αντισυνταγματικότητας των διατάξεων.
Αντισυνταγματικότητα διατάξεων
Ως γνωστόν, το Σύνταγμα προστατεύει την ιδιοκτησία και ορίζει ότι κανείς δεν τη στερείται, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια και με πλήρη αποζημίωση. Είναι προφανές ότι όσοι απέκτησαν ακίνητα εντός ορίων οικισμών, βασιζόμενοι στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, δικαιολογημένα προσδοκούν τη διατήρηση των δικαιωμάτων τους και έχουν δυνατότητα προσφυγής στο ΣτΕ, όταν διαπιστώσουν ότι το οικόπεδο είναι πλέον ικανό μόνο για... μποστάνι.
Εγκυροι νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα έρχεται σε σύγκρουση ακόμη και με βασικούς νόμους της ίδιας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Για παράδειγμα, τον νόμο 4759/2020, που καθιέρωνε τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια ως το θεμελιώδες εργαλείο για τον καθορισμό των ορίων οικισμών, των χρήσεων γης και των όρων δόμησης, μέσω διαδικασιών που εγγυώνται την επιστημονική τεκμηρίωση και τη δημόσια διαβούλευση. Επίσης, τον νόμο 4495/2017 (υποτίθεται ότι θα έκλεινε οριστικά το κεφάλαιο των παλαιών αυθαιρέτων), καθώς το Π.Δ. θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας, τεράστιας γενιάς «αυθαιρέτων», τα οποία όμως είχαν κτισθεί νομίμως με βάση τα προηγούμενα όρια οικισμών. Οι ίδιοι κύκλοι εκτιμούν ότι το Π.Δ. δεν προσκρούει στη συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας, αλλά και σε άλλες αρχές του βασικού καταστατικού χάρτη, όπως εκείνες για την Ασφάλεια Δικαίου (επενδύσεις που έγιναν με άλλα δεδομένα και ανατρέπονται), την Αρχή της Αναλογικότητας και τον Ορθολογικό Χωρικό Σχεδιασμό.
Κυβερνητικός πανικός, σε αμηχανία οι υπουργοί
Η δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε η κυβέρνηση φάνηκε καθαρά από τις αντιδράσεις των αρμοδίων. Χαρακτηριστική ήταν η πρόταση που διατύπωσε ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Γιώργος Στασινός, ώστε να νομοθετηθεί άμεσα ενδιάμεση λύση, για τα μελλοντικά δικαιώματα δόμησης στη ζώνη Γ’ των οικισμών, δηλαδή την πιο εξωτερική ζώνη που πλήττεται από τις ρυθμίσεις του Π.Δ. Ζήτησε μάλιστα, αυτή η ενδιάμεση λύση να ισχύει για όλους τους ιδιοκτήτες, τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, μίλησε στη Βουλή για πλαίσιο αποκλεισμού των ιδιοκτητών και σημείωσε ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ως δικαιολογία «το αδιέξοδο που η ίδια δημιούργησε εδώ και 6 χρόνια με τις αποφάσεις του ΣτΕ», ενώ αναρωτήθηκε αν πραγματικός στόχος είναι να εγκαταλείψουν τους οικισμούς οι κάτοικοι, μιας που αχρηστεύονται τα ακίνητά τους και γίνονται βορά στο real estate.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, σε ομιλία του στη Ζαγορά Πηλίου, μίλησε για «ερασιτεχνισμό της σημερινής κυβέρνησης» και τόνισε ότι «πρέπει να δοθεί άμεσα λύση σχετικά με το απαράδεκτο Προεδρικό Διάταγμα».
Ο υπουργός ΠΕΝ, Σταύρος Παπασταύρου, αντεπιτέθηκε στον Ν. Ανδρουλάκη, λέγοντας ότι «στην καλύτερη περίπτωση αγνοεί - στη χειρότερη αποκρύπτει την αλήθεια. Υποστήριξε πως τίποτε δεν αλλάζει και ότι «το Π.Δ. έρχεται ακριβώς να εξασφαλίσει τις ιδιοκτησίες αυτές και να αποκαταστήσει πολεοδομικές εκκρεμότητες και αδικίες δεκαετιών».
Ο κ. Ανδρουλάκης ανταπάντησε στον υπουργό: «Καλύτερα να συνειδητοποιήσει ότι άμεσα πρέπει να διορθωθεί αυτή η αδικία, διότι χιλιάδες Ελληνες πολίτες είναι αναστατωμένοι. Δεν μπορεί αυτή η κυβέρνηση για τους κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων να επιφυλάσσει 50% αύξηση των ενοικίων, εμπόδια και δυσκολίες στη ζωή τους, και για τους κατοίκους των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων να απαξιώνει την περιουσία τους και εκεί που κοιμήθηκαν με οικόπεδα, ξαφνικά το πρωί να βρίσκονται με αγροτεμάχια».
Σε χθεσινή του συνέντευξη (Απογευματινή της Κυριακής), ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΝ, Νίκος Ταγαράς, δήλωσε ότι το υπουργείο ήδη επεξεργάζεται νομοθετική ρύθμιση, μέσα από την οποία «θα προσπαθήσουμε να ενσωματώσουμε σημαντικό αριθμό αδόμητων ακινήτων της Γ΄ Ζώνης που έχουν γεωγραφική, πραγματική ή οικιστική σχέση με τον οικισμό, μετά από επαρκή τεκμηρίωση και επιστημονική μεθοδολογία». Στην κατακλείδα της συνέντευξης, ο κ. Ταγαράς τόνισε, πάντως, ότι «δεν έγιναν τα οικόπεδα χωράφια μέσα σε μια νύχτα, ειδικά από μια κυβέρνηση που σέβεται και θωρακίζει την περιουσία των πολιτών»...
Οι επιπτώσεις του Π.Δ. για τα όρια των οικισμών
Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 12.800 οικισμοί κάτω των 2.000 κατοίκων.
● Αντιπροσωπεύουν το 85-90% του συνόλου των οικισμών της χώρας
● Περίπου το 15-25% των οικοπέδων που είναι εντός οικισμών κινδυνεύει να βρεθεί εκτός ορίων με την εφαρμογή των νέων κριτηρίων οριοθέτησης.
● Το 2023, εκδόθηκαν περίπου 8.500 οικοδομικές άδειες για κτίρια εντός ορίων οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, αντιπροσωπεύοντας το 18% της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας της χώρας.
● Με βάση την αναμενόμενη απαξίωση των ακινήτων που θα βρεθούν εκτός ορίων, εκτιμάται ότι η συνολική απώλεια αξίας για τους ιδιοκτήτες μπορεί να ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ πανελλαδικά.
Παραδείγματα απαξίωσης-Ιδιαιτερότητες περιοχών
Οικόπεδο 800 τ.μ. στη Σίφνο
■ Εντός ορίων οικισμού
● Επιτρεπόμενη δόμηση: 800 × 0,6 = 480 τ.μ.
● Επιτρεπόμενη κάλυψη: 800 × 70% = 560 τ.μ.
● Εκτιμώμενη αξία οικοπέδου: €280.000-320.000
● Χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας: 2 μήνες
● Κόστος έκδοσης οικοδομικής άδειας (συμπεριλαμβανομένων μελετών): περίπου €15.000
■ Εκτός ορίων οικισμού
● Μη οικοδομήσιμο, καθώς απαιτούνται 4.000 τ.μ. για δόμηση
● Εάν υποθετικά ήταν 4.000 τ.μ.:
● Επιτρεπόμενη δόμηση: 4.000 × 0,2 = 800 τ.μ.
● Επιτρεπόμενη κάλυψη: 4.000 × 10% = 400 τ.μ.
● Εκτιμώμενη αξία οικοπέδου 4.000 τ.μ.: €160.000-200.000
● Χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας: 12-18 μήνες
● Κόστος έκδοσης οικοδομικής άδειας: €25.000-35.000
Στον οικισμό Αμπελά στην Πάρο, οικόπεδο 500 τ.μ. (μισό στρέμμα) που θα βρεθεί εκτός ορίων οικισμού θα χάσει το 70-80% της αξίας του, καθώς θα καταστεί μη οικοδομήσιμο. Στο νέο καθεστώς θα απαιτούνται 4 στρέμματα για δόμηση εκτός σχεδίου υπό προϋποθέσεις.
Στο Μέτσοβο, 85 οικοδομήσιμα οικόπεδα στις παρυφές του οικισμού κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν εκτός σχεδίου.
Γενικότερα στους ορεινούς οικισμούς της Ηπείρου, θα επιδεινωθούν τα ήδη υπάρχοντα σοβαρά προβλήματα ερήμωσης.
Στη Μάνη, όπου οι οικισμοί αναπτύσσονται οργανικά γύρω από μικρούς ιστορικούς πυρήνες, η εφαρμογή αυστηρών γεωμετρικών κριτηρίων οριοθέτησης θα οδηγήσει σε δραστική συρρίκνωση πολλών οικισμών.
Στη Χαλκιδική, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κασσάνδρας, υπολογίζεται ότι 600-700 οικόπεδα θα χάσουν την οικοδομησιμότητά τους.
Στην Αττική, οικισμοί όπως το Γραμματικό, ο Βαρνάβας και το Καπανδρίτι θα υποστούν σημαντικές μειώσεις των οικοδομήσιμων εκτάσεων.
Στη Θεσσαλονίκη, οικισμοί της Επανομής, των Βασιλικών και του Χορτιάτη θα δουν περίπου το 20% των σημερινών εντός ορίων οικοπέδων να τίθεται εκτός.
Άρης Χατζηγεωργίου
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου