Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2020

Περί αληθείας...

Με αφορμή τις ανακρίβειες και αναλήθειες που αναπαράγονται τις τελευταίες ημέρες, η μία μετά την άλλη, στο διαδίκτυο και αφορούν στην Πέλλα, τον χώρο όπου εργάζομαι τα τελευταία χρόνια και σχετίζομαι μαζί του κοντά στις τρεις δεκαετίες, έχω να επισημάνω:
1) Το ανάκτορο της δεν αποκαλύπτεται τώρα! Αναδεικνύεται τώρα! Η ανασκαφή του ξεκίνησε το 1957 από τον τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Χαράλαμπο Μακαρόνα και οι κτιριακές του ενότητες, στη σημερινή τους μορφή, αποκαλύφθηκαν στη δεκαετία του 1990 και ερμηνεύτηκαν από τον Παύλο Χρυσοστόμου, Επίτιμο πλέον Έφορο Αρχαιοτήτων, στις δημοσιευμένες ανακοινώσεις του στο Αρχαιολογικό Έργο για τη Μακεδονία και τη Θράκη.
2) Η επίσημη αίθουσα τόσο της βασιλικής κατοικίας όσο και των άλλων αριστοκρατικών οικιών της ήταν ο "ανδρών". Εκεί δεξιώνονταν όλους τους επίσημους προσκεκλημένους. Αίθουσα του θρόνου δεν υπήρχε, όπως τη γνωρίζουμε από τα μεταγενέστερα χρόνια.
3) Το βασιλικό θησαυροφυλάκιο, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές (Τίτος Λίβιος XLIV, 6, 1-2) δεν βρισκόταν στο ανάκτορο αλλά στον Φάκο, τη μικρή νησίδα σε σχήμα φακής (εξ ου και η ονομασία), στα νότια της πόλης, κοντά στην ακτογραμμή.
Αναφέρεται δε ότι ο βασιλιάς Περσέας, μετά την ήττα του από τους Ρωμαίους στην Πύδνα (168 π.Χ.) έστειλε τον θησαυροφύλακα Νίκωνα "την εν τω Φάκω γάζαν και τα χρήματα καταποντίσαι" (Διόδωρος ΧΧΧ, 11, 1), πριν αναχωρήσει για την Αμφίπολη. Επομένως, στο ανάκτορο υπήρχε μόνο η πλούσια και φυσικά ανεκτίμητη οικοσκευή του.
4) Η αιχμαλωσία της βασιλικής οικογένειας δεν έγινε στην Πέλλα αλλά στη Σαμοθράκη, όπου κατέφυγε, ύστερα από σύντομη παραμονή στην Αμφίπολη (Πλούταρχος, Αιμίλιος).
5) Ο Φάκος, τον οποίον αναφέρουν τρεις αρχαίοι συγγραφείς (Πολύβιος ΧΧΧΙ, 17,1-2, Διόδωρος ΧΧΧ, 11, 1, 6, Τίτος Λίβιος XLIV, 1-2 και 10, 1-4) δεν εντοπίστηκε τώρα αλλά ήταν ήδη γνωστός από τη δεκαετία του 1960 (η δε ταύτισή του είχε γίνει από τον A.Stuck στις αρχές του 20ού αι.), ενώ τμήμα του κυκλοτερούς σχήματός του αποκαλύφθηκε κατά τα έτη 2002-2003 και 2005 από την τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Μαρία Λιλιμπάκη-Ακαμάτη. Όπως επίσης ήταν γνωστή, κατά προσέγγιση, και η ακτογραμμή του λιμανιού, με το οποίο ο Φάκος, όπως αναφέρουν τα αρχαία κείμενα, συνδεόταν με ξύλινη γέφυρα (Τίτος Λίβιος XLIV, 46, 4-11).
6) Η πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, όπως εικάζεται, μεταφέρθηκε από τις Αιγές στην Πέλλα στα τέλη (και όχι στις αρχές) του 5ου αι. π.Χ. πιθανότατα από τον βασιλιά Αρχέλαο (413-399 π.Χ.). Ωστόσο, ουδέποτε οι σχέσεις των δύο πόλεων αποκόπηκαν αφού εκεί τελούνταν σημαντικά γεγονότα και εκδηλώσεις. Εκεί τελέστηκαν οι γάμοι της Κλεοπάτρας, κόρης του Φιλίππου και της Ολυμπιάδας, με τον βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου Αλέξανδρο. Εκεί δολοφονήθηκε και τάφηκε ο Φίλιππος, αλλά και άλλοι βασιλείς. Επομένως, οι βασιλείς ούτε έφυγαν ούτε εγκατέλειψαν για πάντα την παλιά τους πρωτεύουσα.
7) Η Πέλλα είναι κυρίως γνωστή για την κεραμική της, για την πλούσια ποικιλία των αγγείων και ειδωλίων της και όχι για τα κεραμοποιία της. Μια επίσκεψη στο Μουσείο αρκεί για να δει κανείς μέχρι πού έφτασαν τα φημισμένα προϊόντα της, σε όλα σχεδόν τα μέρη της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
8) Η σχέση της Πέλλας με τη θάλασσα δεν αποκαλύπτεται τώρα. Μια επίσκεψη στο μουσείο, που λειτουργεί από το 2009, και δη στην εισαγωγική ενότητα, αρκεί για να καταλάβει κανείς τη θέση της και τη σχέση της με τον Θερμαϊκό κόλπο.
Το Μουσείο είναι εκεί και σας περιμένει!
 
Από ανάρτηση στο χρονολόγιο του Νικολάου Παππά - Αρχαιολόγου της Εφ.Α. Πέλλας στο Facebook

Δεν υπάρχουν σχόλια: