Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2025

Πνιγμένοι στα χρέη οι Ελληνες

Σχεδόν ένα στα δύο ελληνικά νοικοκυριά έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές για στεγαστικό δάνειο ή ενοίκιο, λογαριασμούς κοινής ωφέλειας ή αγορές με δόσεις ● Μακράν πρώτη στην Ε.Ε. η χώρα μας, με το ποσοστό όσων χρωστούν να φτάνει στο 42,8% ● Δεύτερη η Βουλγαρία με 18,7% και τρίτη η Ρουμανία με 15,3% ● Μεγάλη αποκλιμάκωση του ποσοστού σε όλες τις χώρες μεταξύ 2014 και 2024, πλην της Ελλάδας.
Στον 19ο αιώνα στην Αγγλία όσοι χρωστούσαν και είχαν αδυναμία να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, εγκλείονταν στις φυλακές. Η έκφραση «φυλακή χρέους» σήμερα έχει μεταφορική σημασία και σημαίνει ότι μεγάλα κοινωνικά υποσύνολα ή και ολόκληρες χώρες είναι «πνιγμένες» σε χρέη που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν «ομαλά». Η Ελλάδα είναι δακτυλοδεικτούμενη περίπτωση χώρας-«φυλακής χρέους» με πολλούς τρόπους. Ο διεθνώς γνωστός είναι το δημόσιο χρέος, για το οποίο οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα της χώρας πλήρωσαν –και πληρώνουν ακόμη– βαρύ τίμημα εισοδήματος και δικαιωμάτων.
Το ελληνικό ιδιωτικό χρέος, δηλαδή οι οφειλές ιδιωτών προς τις τράπεζες κατά κύριο λόγο αλλά και προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, δεν έχει γίνει διάσημο διεθνώς, έχει όμως συζητηθεί στη δημόσια σφαίρα. Αυτό που δεν είναι γνωστό διεθνώς ούτε έχει κερδίσει τη θέση που του αξίζει στον δημόσιο διάλογο είναι οι πάγιες οφειλές των νοικοκυριών για το νοίκι ή το στεγαστικό δάνειο, για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας και για αποπληρωμή αγορών με δόσεις. Αυτή η κατηγορία οφειλών δεν συγκαταλέγεται τυπικά στο χρέος, είναι όμως ουσιαστικά μορφή χρέους, αφού αφορά πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες των νοικοκυριών και γι’ αυτό η «αποπληρωμή» του είναι μηνιαία και μοιάζει με δόση δανείου, είναι δε υψηλότερη ή και πολύ υψηλότερη από άλλες χρεωστικές υποχρεώσεις προς τις τράπεζες.
Σε αντίθεση με άλλες οφειλές, εδώ καραδοκούν όχι οι τόκοι υπερημερίας ή η αναγκαστική εκτέλεση κατά περιουσιακών στοιχείων ή εισοδήματος, αλλά η διακοπή της παροχής της υπηρεσίας – να μείνεις στον δρόμο ή να μην έχεις θέρμανση και νερό.
Κατάσταση «πνιγμού»
Κάθε μορφή χρέους είναι επαχθής με τον δικό της τρόπο, αλλά οι οφειλές για νοίκι, ρεύμα και νερό, δόσεις αγορών δεν είναι λιγότερο από άλλες. Ισα ίσα συνδέονται με το «υπαρξιακό» άγχος να βρεθεί το νοικοκυριό στον δρόμο ή χωρίς θέρμανση και νερό.

Η Eurostat επικαιροποίησε στις 10 Οκτωβρίου τα στοιχεία γι’ αυτή την κατηγορία οφειλών στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τα ευρήματα για την Ελλάδα είναι πολύ δυσάρεστα.
Συγκεκριμένα:
● Το 42,8% των ελληνικών νοικοκυριών είχε το 2024 ληξιπρόθεσμες οφειλές για ενοίκιο ή στεγαστικό δάνειο, για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας ή για δόσεις αγορών. Είναι το μακράν υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., καθώς η δεύτερη Βουλγαρία είχε ποσοστό 18,7% και η τρίτη Ρουμανία ποσοστό 15,3%.
● Ακόμη πιο θλιβερό για τη χώρα μας είναι το εύρημα ότι μεταξύ των 6 χωρών με το υψηλότερο ποσοστό το 2014 (Ελλάδα, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Ρουμανία και Σλοβενία), η Ελλάδα είναι η μόνη που διατηρεί ποσοστό πάνω από 40% το 2024, ενώ το ποσοστό των υπόλοιπων 5 έχει μειωθεί κάτω από 20%.
● Το πιο εντυπωσιακό όμως εύρημα είναι ότι στη χώρα μας καταγράφεται άλμα στο συγκεκριμένο ποσοστό μεταξύ 2021 και 2023, με μικρή αποκλιμάκωση το 2024. Συγκεκριμένα, το ποσοστό αυξήθηκε από 36,4% το 2021 σε 47,3% το 2023, για να μειωθεί σε 42,8% το 2024.
● Αυτή η «αναζωπύρωση» προφανώς συνδέεται με την ακρίβεια (ιδιαίτερα την αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου) και την εκτίναξη των τιμών των ενοικίων, αποτελώντας ασφαλή δείκτη του γεγονότος ότι τα νοικοκυριά στην Ελλάδα υπέφεραν πολύ περισσότερο σε σχέση με τα νοικοκυριά στις άλλες χώρες-μέλη από αυτές τις δύο αιτίες.
Τα υπόλοιπα βάρη
Σαν τον μυθικό Ατλαντα που καταδικάστηκε να στηρίζει τον Ουρανό, την κολόνα της Γης ή τον άξονα του Κόσμου, τα ελληνικά νοικοκυριά, ιδιαίτερα η πλειονότητά τους που ανήκει στην κατηγορία των εργατικών-λαϊκών νοικοκυριών, έχουν καταδικαστεί ύστερα από τη διπλή χρεοκοπία του 2010 (τραπεζών και Δημοσίου) να σηκώνουν στις πλάτες τους όλες τις απαιτήσεις των δανειστών, των ελληνικών τραπεζών και του ελληνικού επιχειρηματικού τομέα συνολικότερα.
Τα υπερ-πλεονάσματα, στο όνομα της γρήγορης μείωσης του χρέους, συντίθενται από πληθωριστικά υπερ-έσοδα και περικοπές δαπανών,
● οι οφειλές του είδους που εξετάσαμε, χρηματοδοτούν τράπεζες και ιδιοκτήτες ακινήτων και μέσω αυτών τις εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου και το real estate
● με την ακρίβεια πληρώνουν «χαράτσι» σε όλο το «κύκλωμα» μετά την πρωτογενή παραγωγή και μέχρι το σουπερμάρκετ
● με τις δόσεις δανείων, τις αναγκαστικές εκτελέσεις και τους πλειστηριασμούς «ταΐζουν» τις τράπεζες και τους servicers
● με τα μηδενικά επιτόκια καταθέσεων οι τράπεζες λεηλατούν την πραγματική τους αξία
● με τα 13ωρα και την υστέρηση του πραγματικού μισθού και της αγοραστικής του δύναμης «χρηματοδοτούν» ολόκληρο τον επιχειρηματικό τομέα.
Είναι τα περιώνυμα θύματα πίσω από όλες τις οικονομικές «επιτυχίες» για τις οποίες θριαμβολογούν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι υπουργοί του…

Πάνος Κοσμάς
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: