Με στελέχη της ΝΔ και με… πρωτότυπη σύνθεση οι επιτροπές που θα αξιολογήσουν τις ενστάσεις
Ρεκόρ καθυστέρησης κατά 15 μήνες (!) στην έκδοση αποτελεσμάτων αξιολόγησης των αιτήσεων από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών ● Ρεκόρ ενστάσεων κατά των αποτελεσμάτων: σχεδόν όλοι όσοι «κόπηκαν» έκαναν ένσταση ● Ψίθυροι και κραυγές για ανελέητο «ψαλίδι» με στόχο να προωθηθούν οι αιτήσεις «ημετέρων» ● «Περίεργα» θεαματική αύξηση του προϋπολογισμού του έργου από 160 εκατ. ευρώ σε 379,5 εκατ. ευρώ, παρά τη μαζική απόρριψη αιτήσεων.
Ρεκόρ καθυστέρησης κατά 15 μήνες (!) στην έκδοση αποτελεσμάτων αξιολόγησης των αιτήσεων από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών ● Ρεκόρ ενστάσεων κατά των αποτελεσμάτων: σχεδόν όλοι όσοι «κόπηκαν» έκαναν ένσταση ● Ψίθυροι και κραυγές για ανελέητο «ψαλίδι» με στόχο να προωθηθούν οι αιτήσεις «ημετέρων» ● «Περίεργα» θεαματική αύξηση του προϋπολογισμού του έργου από 160 εκατ. ευρώ σε 379,5 εκατ. ευρώ, παρά τη μαζική απόρριψη αιτήσεων.
Οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια έτυχαν αντιφατικής αντιμετώπισης: από τη μία, δυσφημίστηκαν… επισήμως με την Εκθεση Πισσαρίδη σαν «βαρίδια» παραγωγικότητας στην οικονομία• από την άλλη, το πολιτικό φλερτ με τη «μεσαία τάξη» επέβαλλε διαρκή επίδειξη ενδιαφέροντος προς τους μικρομεσαίους. Αν μη τι άλλο, η πολιτεία όφειλε στήριξη και βοήθεια για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της παραγωγικότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΣΠΑ (και όχι το Ταμείο Ανάκαμψης, που έκλεισε τα… περάσματα για τις ΜμΕ) ανέλαβε να δώσει πρόσβαση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στο ΕΣΠΑ όμως καραδοκούν όλες οι εθνικές μας «δεξιότητες» και «καλές πρακτικές»: οι καθυστερήσεις, οι αναξιόπιστες αξιολογήσεις, η φροντίδα για τους «ημετέρους». Ο τωρινός αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης προσέδωσε τη δική του… προστιθέμενη αξία σε όλα αυτά, όπως έχουμε αναδείξει με σειρά άρθρων μας.
Ολα αυτά αναδεικνύονται μεγαλοπρεπώς στην περίπτωση του έργου «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων Μικρομεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων», που αποτελεί πραγματική επιτομή όλων των κακοδαιμονιών που μαστίζουν τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Εργο των… ρεκόρ
Το έργο «Ενίσχυση της Ιδρυσης και Λειτουργίας Νέων Μικρομεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων» στο ΕΣΠΑ της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (2021-2027) προκηρύχθηκε από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση τον Δεκέμβριο του 2023. Αυτή όμως ήταν η εύκολη αρχή, καθώς στη συνέχεια έγιναν πολλά:
● Υστερα από αλλεπάλληλες παρατάσεις, η ώρα της υποβολής αιτήσεων ήρθε τον Μάρτιο του 2024, 15 μήνες μετά - χρόνος για να χαθεί υπάρχει…
● Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των αιτήσεων εκδόθηκαν επίσης 15 μήνες μετά την υποβολή τους, τον Ιούνιο του 2025. Ο Νίκος Παπαθανάσης έχει τη φήμη ότι υπογράφει με ρυθμούς χελώνας, αν και στη συγκεκριμένη τουλάχιστον περίπτωση οι χελώνες αδικούνται από αυτή τη φήμη…
Σε κάθε περίπτωση, από την προκήρυξη του προγράμματος μέχρι και την έκδοση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης των αιτήσεων πέρασαν 30 μήνες, δηλαδή 2,5 ολόκληρα χρόνια! Οι γνωρίζοντες καλά τα ζητήματα του χώρου αντιπαραβάλλουν σε αυτό το ρεκόρ… βραδύτητας τους αντίστοιχους χρόνους στα έργα ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων τα έτη 2021-2022, όταν τα πρώτα αποτελέσματα εκδίδονταν σε έναν ή το πολύ ενάμιση μήνα ύστερα από την υποβολή των αιτήσεων.
Χαμός με την αξιολόγηση
Ομως, οι μεγαλύτερες εκπλήξεις ήρθαν με την έκδοση των αποτελεσμάτων.
● Η πρώτη -και μεγαλύτερη- έκπληξη ήταν ότι ο προϋπολογισμός του έργου εκτοξεύτηκε στα ύψη, καθώς τα αρχικώς προβλεπόμενα 160 εκατ. ευρώ αυξήθηκαν σε 379.539.901 ευρώ - αύξηση προϋπολογισμού κατά 237%! (Ενδεχομένως οι μεγάλες καθυστερήσεις φέρνουν εξίσου μεγάλη αύξηση στον προϋπολογισμό, καθώς υπάρχει πολύς χρόνος για να συνειδητοποιηθούν και καταγραφούν οι πολύ πιο εκτεταμένες… ανάγκες.)
Στο σημείο αυτό τίθενται εξ αντικειμένου τρία ερωτήματα:
α) Πού οφείλεται αυτή η τεράστια αύξηση και γιατί δεν συνοδεύεται από κάποια αξιολόγηση;
β) Είναι εξασφαλισμένο αυτό το ύψος προϋπολογισμού ή πρόκειται για εξαγγελίες που θα διαψευστούν στην πράξη;
γ) Γιατί δεν ανακοινώθηκε εξαρχής ο τελικός προϋπολογισμός ώστε να υποβάλουν αίτηση και ενδιαφερόμενοι που δεν είχαν υψηλό βαθμό «ωριμότητας της επένδυσης»; Γιατί σίγουρα αποθαρρύνθηκαν και δεν υπέβαλαν.
● Η δεύτερη ήταν τα ίδια τα αποτελέσματα. Με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια βαθμολόγησης που περιλάμβανε η προκήρυξη, μεγάλος αριθμός επενδυτών διαπίστωσαν ότι η βαθμολογία τους ήταν ανεξήγητα χαμηλή, ενώ ταυτόχρονα η βαθμολογία άλλων, με λιγότερο ώριμα σχέδια, εκτοξεύτηκε.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι σε σύνολο 6.500 κατατεθεισών αιτήσεων έχουν υποβληθεί -σύμφωνα με πληροφορίες- περισσότερες από 2.500 ενστάσεις! Δεδομένου ότι σε ανάλογες προκηρύξεις περίπου 20%-25% των αιτήσεων απορρίπτεται για τυπικούς λόγους, ο αριθμός των ενστάσεων σημαίνει ότι σχεδόν όλοι οι «κομμένοι» υπέβαλαν ένσταση - τόσο διάχυτη ήταν η αίσθηση ότι, όπως ψιθυρίζεται, «δούλεψε ψαλίδι υπέρ ‘‘ημετέρων’’»! Οι γνωρίζοντες τα του χώρου λένε επίσης ότι σε αυτές τις περιπτώσεις η τακτική είναι γνωστή και δοκιμασμένη: «Κόψτε τους και μετά ας κάνουν ένσταση να δικαιωθούν». Μόνο που οι πολλές ενστάσεις σημαίνουν νέες καθυστερήσεις...
Τίθεται λοιπόν και εδώ σειρά εύλογων ερωτημάτων:
● Ποιος είναι ο ακριβής αριθμός των ενστάσεων; Εχουν ξεπεράσει τις 2.500;
● Υπάρχει άλλο έργο ενίσχυσης ΜμΕ από το ΕΣΠΑ μετά το 2007 όπου να κατατέθηκε τέτοιος τεράστιος αριθμός ενστάσεων; (Ρητορικό ερώτημα, καθώς η απάντηση είναι αδιαμφισβήτητη: κανένα!).
● Ποιος όρισε τις επιτροπές αξιολόγησης και με ποια απόφαση; Υπάρχουν υπογεγραμμένα πρακτικά για τα αποτελέσματα;
● Είναι αλήθεια ότι στις επιτροπές αξιολόγησης δεν υπήρχε ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ υπάλληλος της Διαχειριστικής Αρχής του Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας; Πότε ξανασυνέβη αυτό;
● Τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό κ. Παπαθανάση έχει απασχολήσει ο τεράστιος αριθμός των ενστάσεων; Εχει προβεί σχετικά σε κάποιες ενέργειες;
● Απασχολεί αυτό το ζήτημα ελληνικές ελεγκτικές αρχές ή το ΕΣΠΑ είναι άβατο του κ. Παπαθανάση;
● Αν διενεργηθεί έλεγχος από όργανα της Ε.Ε., τι απαντήσεις θα δοθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες και την πολιτική ηγεσία;
Ερωτήματα
Ανακύπτουν λοιπόν και στο ζήτημα της στελέχωσης των Επιτροπών Ενστάσεων πολύ σοβαρά ερωτήματα:
● Γιατί οι Επιτροπές Ενστάσεων συγκροτούνται για πρώτη φορά με αυτόν τον τρόπο (με μέλη ΟΕΕ - ΤΕΕ);
● Ποια η γνώση του αντικειμένου και η εμπειρία των ατόμων που επελέγησαν;
● Ποια η σχέση και η γνώση των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με έργα επιχειρηματικότητας και κρατικών ενισχύσεων για επιχειρήσεις;
● Εχει ληφθεί πρόνοια ώστε να μην υπάρχει «σύγκρουση συμφερόντων», δηλαδή τα μέλη των επιτροπών να μη σχετίζονται, έστω και εμμέσως, με αιτήσεις που θα εξετάσουν; Παραδείγματος χάριν, ο Βασίλειος Βρούτσης, που διατηρεί και λειτουργεί εταιρεία συμβούλων, έχει εξακριβωθεί ότι δεν θα εξετάσει αιτήσεις που έχει υποβάλει η εταιρεία του;
● Ο Χαράλαμπος Τσόγκας, μέλος της 6ης Επιτροπής Ενστάσεων, που διαφημίζει στην ιστοσελίδα της επιχείρησής του ότι ως σύμβουλος επιχειρήσεων «έχει μεγάλη εμπειρία σε έργα Τεχνικού Συμβούλου και σε μελέτες ένταξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε επενδυτικά προγράμματα του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ ενώ έχει αποκτήσει μεγάλη εμπειρία σε θέματα μηχανισμών χρηματοδότησης και κανόνων υλοποίησης έργων, στην παρακολούθηση και διαχείριση συγχρηματοδοτούμενων έργων», δεν έχει ασυμβίβαστο στο να μετέχει στην Επιτροπή Ενστάσεων;
Ας υποθέσουμε όμως ότι οι Επιτροπές Ενστάσεων κάνουν δεκτές κάποιες από τις ενστάσεις. Εχει διασφαλιστεί ότι τα έργα αυτά μπορούν να χρηματοδοτηθούν; Αν η αύξηση του προϋπολογισμού στα 379.539.901 ευρώ συμβαδίζει με τον αριθμό των αιτήσεων ύστερα από την απόρριψη πάνω από δύο χιλιάδων και οι ενστάσεις γίνουν δεκτές, θα αυξηθεί εκ νέου ο προϋπολογισμός;
Κόπηκε η αίτηση Σαλμά, εγκρίθηκε της συζύγου
Η περίπτωση ενός επώνυμου… επενδυτή είναι χαρακτηριστική. Πρόκειται για τον βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος Μάριο Σαλμά. Δεν γνωρίζουμε αν είναι νόμιμο ένας βουλευτής να καταθέτει αίτηση χρηματοδότησης επένδυσής του από το ΕΣΠΑ, αλλά ανεξάρτητα από αυτό, η επένδυσή του αξιολογήθηκε και κόπηκε, παρότι είχε τον μέγιστο βαθμό ωριμότητας (άδειες, ιδιωτική συμμετοχή). Το ζήτημα είναι ότι πανομοιότυπη αίτηση κατέθεσε και η σύζυγός του, η οποία όμως έλαβε υψηλή βαθμολογία και εγκρίθηκε. Το γεγονός ότι δύο πανομοιότυπες αιτήσεις είχαν εντελώς διαφορετική μεταχείριση από τους αξιολογητές συνιστά… επώνυμη απόδειξη ότι η αντικειμενικότητα των αξιολογήσεων έπασχε… βαρέως. Τελικά, η αίτηση του Μάριου Σαλμά βαθμολογήθηκε με 81, ενώ της συζύγου του με 95. Κάποιοι κάνουν λόγο για «τιμωρητική» βαθμολόγηση λόγω των διαφωνιών που έχει εκφράσει δημοσίως ο βουλευτής, οι οποίες και τον οδήγησαν σε εκδίωξη από το κυβερνών κόμμα.
(Τις σχετικές αποκαλύψεις έκανε το φιλοκυβερνητικό σάιτ Power Game(1) στις 24/9/2024. Μία ημέρα πριν, στις 23/9/2024, ο Μάριος Σαλμάς διεγράφη από βουλευτής και μέλος του κυβερνώντος κόμματος.)
Νίκος Παπαθανάσης: ο απόλυτος «μονάρχης» του ΕΣΠΑ
Η καθυστέρηση κατά 15 μήνες στην έκδοση αποτελεσμάτων αξιολόγησης των αιτήσεων στο έργο «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων Μικρομεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων» αποτελεί το απόλυτο ρεκόρ στα χρονικά του ΕΣΠΑ και θα κοσμεί εφεξής το βιογραφικό του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Νίκου Παπαθανάση. Η εντυπωσιακή αυτή βραδύτητα δεν είναι προϊόν τύχης ούτε συμπτωματική, αλλά αναπόφευκτο αποτέλεσμα του -εξίσου απόλυτου- συγκεντρωτισμού που έχει επιβάλει ο Νίκος Παπαθανάσης στον τομέα των συγχρηματοδοτούμενων έργων.
Οπως είχαμε αναδείξει με σχετικό άρθρο μας(2), ο κ. Παπαθανάσης με τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο (νόμος 5140, άρθρο 63, ΦΕΚ 154 τ.Α, 30/9/2024) αφαίρεσε το δικαίωμα τελικής υπογραφής από τους γενικούς γραμματείς και διοικητές για την έκδοση όλων των αποφάσεων (ακόμη και των εξειδικεύσεων των έργων!) που αφορούν την υλοποίηση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, ώστε να υπογράφει τα πάντα ο ίδιος! Η απόφαση θεωρείται πρωτοφανής, καθώς από την εποχή των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και για όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις και τους αρμόδιους υπουργούς που πέρασαν, την αρμοδιότητα για την υλοποίηση των προγραμμάτων και τη σχετική υπογραφή την είχαν γενικοί γραμματείς. Αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες χαρακτηρίζουν την απόφαση επιβολής τέτοιου απόλυτου συγκεντρωτισμού ως «αρχή του τέλους για το ΕΣΠΑ». Ηδη το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι μεγάλες καθυστερήσεις μέχρι ο κ. Παπαθανάσης να υπογράψει, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται «μποτιλιάρισμα» και χάος. Οι Διαχειριστικές Αρχές περιμένουν επί ματαίω να επιστρέψουν υπογεγραμμένα τα έγγραφα, οι δικαιούχοι (κυρίως δήμοι) διαμαρτύρονται για τις καθυστερήσεις, εργολάβοι σε υπό υλοποίηση έργα προχωρούν σε διακοπή εργασιών και αποχωρούν καθώς δεν υπάρχει χρηματοδότηση.
Στελέχη της Ν.Δ. στις επιτροπές ενστάσεων
Ομως η υπόθεση δεν τελειώνει εδώ, καθώς διαπιστώνεται ότι στις επιτροπές ενστάσεων… παρεισέφρησαν κομματικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, θέτοντας εκ των πραγμάτων οξύ ζήτημα για τον τρόπο συγκρότησής τους και το αμερόληπτο της κρίσης τους.
Στις 23/7/2025 συστάθηκαν, με αποφάσεις του γ.γ. Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων ΕΤΠΑ-ΤΑ-ΕΚΤ, Βασ. Σιαδήμα, δέκα επιτροπές εκδίκασης των ενστάσεων που έχουν κατατεθεί. Οι επιτροπές αυτές είναι, για πρώτη φορά, αμειβόμενες σύμφωνα με τη σύστασή τους και μάλιστα: «Η Επιτροπή Εξέτασης Ενστάσεων συνεδριάζει κατά κανόνα εντός ωραρίου εργασίας, αλλά οι εργασίες δύναται να παραταθούν και εκτός ωραρίου εργασίας». Τίθεται λοιπόν και εδώ εύλογο ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν δημόσιοι υπάλληλοι να συμμετέχουν σε επιτροπή που συνεδριάζει εντός ωραρίου εργασίας και να αμείβονται, όταν το δημόσιο λογιστικό λέει το αντίθετο; Φαίνεται πως η κρίση (ο τεράστιος αριθμός ενστάσεων) γίνεται ευκαιρία…
Κομματική επιλογή
Επίσης για πρώτη φορά, τα μέλη των επιτροπών ενστάσεων δεν είναι μόνο υπηρεσιακοί παράγοντες αλλά και άτομα προερχόμενα από το Οικονομικό Επιμελητήριο (ΟΕΕ) και το Τεχνικό Επιμελητήριο (ΤΕΕ). Οι επιτροπές είναι τριμελείς: 1 υπηρεσιακός παράγοντας και από 1 μέλος από το ΟΕΕ και το ΤΕΕ.
Μια μικρή έρευνα αποκαλύπτει ότι στις επιτροπές έχουν επιλεγεί κομματικά στελέχη της Ν.Δ. Ιδού μερικές περιπτώσεις:
Φώτιος Βρέκος: μέλος της 6ης Επιτροπής Ενστάσεων (ΑΔΑ: 9ΗΜΨΗ-5ΧΒ) και μέλος του ΟΕΕ. Είναι αναπληρωτής στη Γραμματεία Επιμόρφωσης Στελεχών της Ν.Δ.
Δημήτριος Φώτης: μέλος της 5ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 9ΗΜΨΗ-5ΧΒ). Είναι μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου της ΟΝΝΕΔ από τις 26/1/2024.
Δωρόθεος Παπαβασίλης: μέλος της 7ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 9Δ47Η-1ΘΝ). Ηταν υποψήφιος με την παράταξη της Ν.Δ. στις εκλογές στο ΠΣΔ-Η.
Νικόλαος Ατζιαμής: μέλος της 1ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 6Μ23Η-8ΕΟ). Εκλεγμένος σύνεδρος στην κομματική οργάνωση Ν.Δ. της Π.Ε. Σερρών και νέος πρόεδρος της ΔΕΕΠ της Ν.Δ. Σερρών από 23/11/2025.
Βασίλειος Βρούτσης: μέλος της 2ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 9ΜΟΨΗ-ΤΚΒ). Γιος του υπουργού Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση.
Παραπομπές:
1. https://www.powergame.gr/big-mouth/725352/oi-ependyseis-salma-kai-to-aitima-gia-espa-ta-dora-ano-ton-55-000-tis-olgas-ta-karfia-geroulanou-kata-diamantopoulou-kai-i-synantisi-me-ton-tagip/
2. «Ναυάγιο στους πόρους ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης», 15/9/2025, https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/484708_nayagio-stoys-poroys-espa-kai-tameioy-anakampsis
Πάνος Κοσμάς
Πηγή: efsyn.gr
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΣΠΑ (και όχι το Ταμείο Ανάκαμψης, που έκλεισε τα… περάσματα για τις ΜμΕ) ανέλαβε να δώσει πρόσβαση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στο ΕΣΠΑ όμως καραδοκούν όλες οι εθνικές μας «δεξιότητες» και «καλές πρακτικές»: οι καθυστερήσεις, οι αναξιόπιστες αξιολογήσεις, η φροντίδα για τους «ημετέρους». Ο τωρινός αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης προσέδωσε τη δική του… προστιθέμενη αξία σε όλα αυτά, όπως έχουμε αναδείξει με σειρά άρθρων μας.
Ολα αυτά αναδεικνύονται μεγαλοπρεπώς στην περίπτωση του έργου «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων Μικρομεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων», που αποτελεί πραγματική επιτομή όλων των κακοδαιμονιών που μαστίζουν τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Εργο των… ρεκόρ
Το έργο «Ενίσχυση της Ιδρυσης και Λειτουργίας Νέων Μικρομεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων» στο ΕΣΠΑ της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (2021-2027) προκηρύχθηκε από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση τον Δεκέμβριο του 2023. Αυτή όμως ήταν η εύκολη αρχή, καθώς στη συνέχεια έγιναν πολλά:
● Υστερα από αλλεπάλληλες παρατάσεις, η ώρα της υποβολής αιτήσεων ήρθε τον Μάρτιο του 2024, 15 μήνες μετά - χρόνος για να χαθεί υπάρχει…
● Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των αιτήσεων εκδόθηκαν επίσης 15 μήνες μετά την υποβολή τους, τον Ιούνιο του 2025. Ο Νίκος Παπαθανάσης έχει τη φήμη ότι υπογράφει με ρυθμούς χελώνας, αν και στη συγκεκριμένη τουλάχιστον περίπτωση οι χελώνες αδικούνται από αυτή τη φήμη…
Σε κάθε περίπτωση, από την προκήρυξη του προγράμματος μέχρι και την έκδοση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης των αιτήσεων πέρασαν 30 μήνες, δηλαδή 2,5 ολόκληρα χρόνια! Οι γνωρίζοντες καλά τα ζητήματα του χώρου αντιπαραβάλλουν σε αυτό το ρεκόρ… βραδύτητας τους αντίστοιχους χρόνους στα έργα ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων τα έτη 2021-2022, όταν τα πρώτα αποτελέσματα εκδίδονταν σε έναν ή το πολύ ενάμιση μήνα ύστερα από την υποβολή των αιτήσεων.
Χαμός με την αξιολόγηση
Ομως, οι μεγαλύτερες εκπλήξεις ήρθαν με την έκδοση των αποτελεσμάτων.
● Η πρώτη -και μεγαλύτερη- έκπληξη ήταν ότι ο προϋπολογισμός του έργου εκτοξεύτηκε στα ύψη, καθώς τα αρχικώς προβλεπόμενα 160 εκατ. ευρώ αυξήθηκαν σε 379.539.901 ευρώ - αύξηση προϋπολογισμού κατά 237%! (Ενδεχομένως οι μεγάλες καθυστερήσεις φέρνουν εξίσου μεγάλη αύξηση στον προϋπολογισμό, καθώς υπάρχει πολύς χρόνος για να συνειδητοποιηθούν και καταγραφούν οι πολύ πιο εκτεταμένες… ανάγκες.)
Στο σημείο αυτό τίθενται εξ αντικειμένου τρία ερωτήματα:
α) Πού οφείλεται αυτή η τεράστια αύξηση και γιατί δεν συνοδεύεται από κάποια αξιολόγηση;
β) Είναι εξασφαλισμένο αυτό το ύψος προϋπολογισμού ή πρόκειται για εξαγγελίες που θα διαψευστούν στην πράξη;
γ) Γιατί δεν ανακοινώθηκε εξαρχής ο τελικός προϋπολογισμός ώστε να υποβάλουν αίτηση και ενδιαφερόμενοι που δεν είχαν υψηλό βαθμό «ωριμότητας της επένδυσης»; Γιατί σίγουρα αποθαρρύνθηκαν και δεν υπέβαλαν.
● Η δεύτερη ήταν τα ίδια τα αποτελέσματα. Με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια βαθμολόγησης που περιλάμβανε η προκήρυξη, μεγάλος αριθμός επενδυτών διαπίστωσαν ότι η βαθμολογία τους ήταν ανεξήγητα χαμηλή, ενώ ταυτόχρονα η βαθμολογία άλλων, με λιγότερο ώριμα σχέδια, εκτοξεύτηκε.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι σε σύνολο 6.500 κατατεθεισών αιτήσεων έχουν υποβληθεί -σύμφωνα με πληροφορίες- περισσότερες από 2.500 ενστάσεις! Δεδομένου ότι σε ανάλογες προκηρύξεις περίπου 20%-25% των αιτήσεων απορρίπτεται για τυπικούς λόγους, ο αριθμός των ενστάσεων σημαίνει ότι σχεδόν όλοι οι «κομμένοι» υπέβαλαν ένσταση - τόσο διάχυτη ήταν η αίσθηση ότι, όπως ψιθυρίζεται, «δούλεψε ψαλίδι υπέρ ‘‘ημετέρων’’»! Οι γνωρίζοντες τα του χώρου λένε επίσης ότι σε αυτές τις περιπτώσεις η τακτική είναι γνωστή και δοκιμασμένη: «Κόψτε τους και μετά ας κάνουν ένσταση να δικαιωθούν». Μόνο που οι πολλές ενστάσεις σημαίνουν νέες καθυστερήσεις...
Τίθεται λοιπόν και εδώ σειρά εύλογων ερωτημάτων:
● Ποιος είναι ο ακριβής αριθμός των ενστάσεων; Εχουν ξεπεράσει τις 2.500;
● Υπάρχει άλλο έργο ενίσχυσης ΜμΕ από το ΕΣΠΑ μετά το 2007 όπου να κατατέθηκε τέτοιος τεράστιος αριθμός ενστάσεων; (Ρητορικό ερώτημα, καθώς η απάντηση είναι αδιαμφισβήτητη: κανένα!).
● Ποιος όρισε τις επιτροπές αξιολόγησης και με ποια απόφαση; Υπάρχουν υπογεγραμμένα πρακτικά για τα αποτελέσματα;
● Είναι αλήθεια ότι στις επιτροπές αξιολόγησης δεν υπήρχε ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ υπάλληλος της Διαχειριστικής Αρχής του Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας; Πότε ξανασυνέβη αυτό;
● Τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό κ. Παπαθανάση έχει απασχολήσει ο τεράστιος αριθμός των ενστάσεων; Εχει προβεί σχετικά σε κάποιες ενέργειες;
● Απασχολεί αυτό το ζήτημα ελληνικές ελεγκτικές αρχές ή το ΕΣΠΑ είναι άβατο του κ. Παπαθανάση;
● Αν διενεργηθεί έλεγχος από όργανα της Ε.Ε., τι απαντήσεις θα δοθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες και την πολιτική ηγεσία;
Ερωτήματα
Ανακύπτουν λοιπόν και στο ζήτημα της στελέχωσης των Επιτροπών Ενστάσεων πολύ σοβαρά ερωτήματα:
● Γιατί οι Επιτροπές Ενστάσεων συγκροτούνται για πρώτη φορά με αυτόν τον τρόπο (με μέλη ΟΕΕ - ΤΕΕ);
● Ποια η γνώση του αντικειμένου και η εμπειρία των ατόμων που επελέγησαν;
● Ποια η σχέση και η γνώση των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με έργα επιχειρηματικότητας και κρατικών ενισχύσεων για επιχειρήσεις;
● Εχει ληφθεί πρόνοια ώστε να μην υπάρχει «σύγκρουση συμφερόντων», δηλαδή τα μέλη των επιτροπών να μη σχετίζονται, έστω και εμμέσως, με αιτήσεις που θα εξετάσουν; Παραδείγματος χάριν, ο Βασίλειος Βρούτσης, που διατηρεί και λειτουργεί εταιρεία συμβούλων, έχει εξακριβωθεί ότι δεν θα εξετάσει αιτήσεις που έχει υποβάλει η εταιρεία του;
● Ο Χαράλαμπος Τσόγκας, μέλος της 6ης Επιτροπής Ενστάσεων, που διαφημίζει στην ιστοσελίδα της επιχείρησής του ότι ως σύμβουλος επιχειρήσεων «έχει μεγάλη εμπειρία σε έργα Τεχνικού Συμβούλου και σε μελέτες ένταξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε επενδυτικά προγράμματα του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ ενώ έχει αποκτήσει μεγάλη εμπειρία σε θέματα μηχανισμών χρηματοδότησης και κανόνων υλοποίησης έργων, στην παρακολούθηση και διαχείριση συγχρηματοδοτούμενων έργων», δεν έχει ασυμβίβαστο στο να μετέχει στην Επιτροπή Ενστάσεων;
Ας υποθέσουμε όμως ότι οι Επιτροπές Ενστάσεων κάνουν δεκτές κάποιες από τις ενστάσεις. Εχει διασφαλιστεί ότι τα έργα αυτά μπορούν να χρηματοδοτηθούν; Αν η αύξηση του προϋπολογισμού στα 379.539.901 ευρώ συμβαδίζει με τον αριθμό των αιτήσεων ύστερα από την απόρριψη πάνω από δύο χιλιάδων και οι ενστάσεις γίνουν δεκτές, θα αυξηθεί εκ νέου ο προϋπολογισμός;
 |
| Μάριος Σαλμάς | ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI |
Η περίπτωση ενός επώνυμου… επενδυτή είναι χαρακτηριστική. Πρόκειται για τον βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος Μάριο Σαλμά. Δεν γνωρίζουμε αν είναι νόμιμο ένας βουλευτής να καταθέτει αίτηση χρηματοδότησης επένδυσής του από το ΕΣΠΑ, αλλά ανεξάρτητα από αυτό, η επένδυσή του αξιολογήθηκε και κόπηκε, παρότι είχε τον μέγιστο βαθμό ωριμότητας (άδειες, ιδιωτική συμμετοχή). Το ζήτημα είναι ότι πανομοιότυπη αίτηση κατέθεσε και η σύζυγός του, η οποία όμως έλαβε υψηλή βαθμολογία και εγκρίθηκε. Το γεγονός ότι δύο πανομοιότυπες αιτήσεις είχαν εντελώς διαφορετική μεταχείριση από τους αξιολογητές συνιστά… επώνυμη απόδειξη ότι η αντικειμενικότητα των αξιολογήσεων έπασχε… βαρέως. Τελικά, η αίτηση του Μάριου Σαλμά βαθμολογήθηκε με 81, ενώ της συζύγου του με 95. Κάποιοι κάνουν λόγο για «τιμωρητική» βαθμολόγηση λόγω των διαφωνιών που έχει εκφράσει δημοσίως ο βουλευτής, οι οποίες και τον οδήγησαν σε εκδίωξη από το κυβερνών κόμμα.
(Τις σχετικές αποκαλύψεις έκανε το φιλοκυβερνητικό σάιτ Power Game(1) στις 24/9/2024. Μία ημέρα πριν, στις 23/9/2024, ο Μάριος Σαλμάς διεγράφη από βουλευτής και μέλος του κυβερνώντος κόμματος.)
Νίκος Παπαθανάσης: ο απόλυτος «μονάρχης» του ΕΣΠΑ
Η καθυστέρηση κατά 15 μήνες στην έκδοση αποτελεσμάτων αξιολόγησης των αιτήσεων στο έργο «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων Μικρομεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων» αποτελεί το απόλυτο ρεκόρ στα χρονικά του ΕΣΠΑ και θα κοσμεί εφεξής το βιογραφικό του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Νίκου Παπαθανάση. Η εντυπωσιακή αυτή βραδύτητα δεν είναι προϊόν τύχης ούτε συμπτωματική, αλλά αναπόφευκτο αποτέλεσμα του -εξίσου απόλυτου- συγκεντρωτισμού που έχει επιβάλει ο Νίκος Παπαθανάσης στον τομέα των συγχρηματοδοτούμενων έργων.
Οπως είχαμε αναδείξει με σχετικό άρθρο μας(2), ο κ. Παπαθανάσης με τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο (νόμος 5140, άρθρο 63, ΦΕΚ 154 τ.Α, 30/9/2024) αφαίρεσε το δικαίωμα τελικής υπογραφής από τους γενικούς γραμματείς και διοικητές για την έκδοση όλων των αποφάσεων (ακόμη και των εξειδικεύσεων των έργων!) που αφορούν την υλοποίηση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, ώστε να υπογράφει τα πάντα ο ίδιος! Η απόφαση θεωρείται πρωτοφανής, καθώς από την εποχή των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και για όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις και τους αρμόδιους υπουργούς που πέρασαν, την αρμοδιότητα για την υλοποίηση των προγραμμάτων και τη σχετική υπογραφή την είχαν γενικοί γραμματείς. Αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες χαρακτηρίζουν την απόφαση επιβολής τέτοιου απόλυτου συγκεντρωτισμού ως «αρχή του τέλους για το ΕΣΠΑ». Ηδη το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι μεγάλες καθυστερήσεις μέχρι ο κ. Παπαθανάσης να υπογράψει, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται «μποτιλιάρισμα» και χάος. Οι Διαχειριστικές Αρχές περιμένουν επί ματαίω να επιστρέψουν υπογεγραμμένα τα έγγραφα, οι δικαιούχοι (κυρίως δήμοι) διαμαρτύρονται για τις καθυστερήσεις, εργολάβοι σε υπό υλοποίηση έργα προχωρούν σε διακοπή εργασιών και αποχωρούν καθώς δεν υπάρχει χρηματοδότηση.
Στελέχη της Ν.Δ. στις επιτροπές ενστάσεων
Ομως η υπόθεση δεν τελειώνει εδώ, καθώς διαπιστώνεται ότι στις επιτροπές ενστάσεων… παρεισέφρησαν κομματικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, θέτοντας εκ των πραγμάτων οξύ ζήτημα για τον τρόπο συγκρότησής τους και το αμερόληπτο της κρίσης τους.
Στις 23/7/2025 συστάθηκαν, με αποφάσεις του γ.γ. Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων ΕΤΠΑ-ΤΑ-ΕΚΤ, Βασ. Σιαδήμα, δέκα επιτροπές εκδίκασης των ενστάσεων που έχουν κατατεθεί. Οι επιτροπές αυτές είναι, για πρώτη φορά, αμειβόμενες σύμφωνα με τη σύστασή τους και μάλιστα: «Η Επιτροπή Εξέτασης Ενστάσεων συνεδριάζει κατά κανόνα εντός ωραρίου εργασίας, αλλά οι εργασίες δύναται να παραταθούν και εκτός ωραρίου εργασίας». Τίθεται λοιπόν και εδώ εύλογο ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν δημόσιοι υπάλληλοι να συμμετέχουν σε επιτροπή που συνεδριάζει εντός ωραρίου εργασίας και να αμείβονται, όταν το δημόσιο λογιστικό λέει το αντίθετο; Φαίνεται πως η κρίση (ο τεράστιος αριθμός ενστάσεων) γίνεται ευκαιρία…
Κομματική επιλογή
Επίσης για πρώτη φορά, τα μέλη των επιτροπών ενστάσεων δεν είναι μόνο υπηρεσιακοί παράγοντες αλλά και άτομα προερχόμενα από το Οικονομικό Επιμελητήριο (ΟΕΕ) και το Τεχνικό Επιμελητήριο (ΤΕΕ). Οι επιτροπές είναι τριμελείς: 1 υπηρεσιακός παράγοντας και από 1 μέλος από το ΟΕΕ και το ΤΕΕ.
Μια μικρή έρευνα αποκαλύπτει ότι στις επιτροπές έχουν επιλεγεί κομματικά στελέχη της Ν.Δ. Ιδού μερικές περιπτώσεις:
Φώτιος Βρέκος: μέλος της 6ης Επιτροπής Ενστάσεων (ΑΔΑ: 9ΗΜΨΗ-5ΧΒ) και μέλος του ΟΕΕ. Είναι αναπληρωτής στη Γραμματεία Επιμόρφωσης Στελεχών της Ν.Δ.
Δημήτριος Φώτης: μέλος της 5ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 9ΗΜΨΗ-5ΧΒ). Είναι μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου της ΟΝΝΕΔ από τις 26/1/2024.
Δωρόθεος Παπαβασίλης: μέλος της 7ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 9Δ47Η-1ΘΝ). Ηταν υποψήφιος με την παράταξη της Ν.Δ. στις εκλογές στο ΠΣΔ-Η.
Νικόλαος Ατζιαμής: μέλος της 1ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 6Μ23Η-8ΕΟ). Εκλεγμένος σύνεδρος στην κομματική οργάνωση Ν.Δ. της Π.Ε. Σερρών και νέος πρόεδρος της ΔΕΕΠ της Ν.Δ. Σερρών από 23/11/2025.
Βασίλειος Βρούτσης: μέλος της 2ης Επιτροπής (ΑΔΑ: 9ΜΟΨΗ-ΤΚΒ). Γιος του υπουργού Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση.
Παραπομπές:
1. https://www.powergame.gr/big-mouth/725352/oi-ependyseis-salma-kai-to-aitima-gia-espa-ta-dora-ano-ton-55-000-tis-olgas-ta-karfia-geroulanou-kata-diamantopoulou-kai-i-synantisi-me-ton-tagip/
2. «Ναυάγιο στους πόρους ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης», 15/9/2025, https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/484708_nayagio-stoys-poroys-espa-kai-tameioy-anakampsis
Πάνος Κοσμάς
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου