Ο κύκλος με την κιμωλία

Μερικές φορές σκέφτομαι ότι η ζωή μας είναι κύκλοι. Κύκλοι που ανοίγουν και κλείνουν, μέσα στους οποίους καλείσαι να ζήσεις και τελικά να ψοφήσεις. Κύκλο τον κύκλο, μέρα την μέρα, ξεχνάμε καθώς γυρίζουμε τις σελίδες ότι το βιβλίο της ζωής μας έχει ένα τέλος. Ξεχνάω σημαίνει ότι δεν έχω μνήμη, με άλλα λόγια μια σημαντική λειτουργία του εγκεφάλου παύει να υφίσταται.

Φαινόμενα Θανάτου: Τι βλέπουμε λίγο πριν πεθάνουμε - Η θεωρία του τούνελ

Η τελευταία έρευνα με αντικείμενο τι μας συμβαίνει όταν κλείνουμε τα μάτια μας για τελευταία φορά απορρίπτει τη θεωρία το φως στην άκρη τούνελ.
Πολλά πεδία ερευνώνται διαχρονικά, χωρίς να έχουμε ακόμα σαφείς απαντήσεις. Κάποιες αφορούν τη ζωή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν την αφορούν per se.

Ωρες απογραφής

«Επιτέλους, απογραφήκαμε» είπε και αποθήκευσε το αρχείο με την απόδειξη ότι το «νοικοκυριό» της είχε καταγραφεί πλήρως. Πόσοι κατοικούν μόνιμα στο σπίτι, αν κάποιοι κάποτε που ζούσαν εκεί έφυγαν για το εξωτερικό, πόσοι δούλευαν και πόσοι όχι.

Και το σπίτι, πόσα δωμάτια έχει; Το μπάνιο είναι λειτουργικό; Πώς θερμαίνεται το σπίτι τον χειμώνα και πώς δροσίζεται το καλοκαίρι; Και το νοικοκυριό έχει αυτοκίνητα; Πόσα;

Εκλεισε τον υπολογιστή και γύρισε λίγο το σπίτι. Ολα σωστά τα είχε πει: τόσοι άνθρωποι, τώρα, τόσα δωμάτια, τόσο από αυτό και τόσο από εκείνο. Σκεφτόταν όσα δεν απογράφηκαν, πόσα ήρθαν και πόσα έφυγαν τη δεκαετία που πέρασε.

Ε, και; Ηταν «γύφτος»

Τα στερεότυπα στηρίζονται σε θραύσματα μιας πραγματικότητας. Αυτά τα κομμάτια αλέθονται, γίνονται ζυμάρι και πλάθεται το στερεότυπο, το οποίο διεκδικεί τη θέση της απόλυτης αλήθειας. Και τότε το στερεότυπο γίνεται μεζούρα, με την οποία μετράμε και αξιολογούμε όσα γίνονται. Αποτέλεσμα αυτού, όλες οι μετρήσεις έχουν εγγενή αδυναμία στην κατανόηση όσων συμβαίνουν.

Τα αρχαιότερα απολιθωμένα βακτήρια

Αναλύοντας τα αποτυπώματα των πρώτων αναερόβιων αρχαιοβακτηρίων, που βρέθηκαν σε πετρώματα στη «Ζώνη Μπάρμπερτον» της Νότιας Αφρικής μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ότι πρόκειται για τα αρχαιότερα βακτήρια που ζούσαν κάτω από τη γήινη επιφάνεια πριν από 3,42 δισεκατομμύρια χρόνια.

Υπάρχει μια περιοχή στη Νότια Αφρική όπου βρίσκουμε έναν από τους αρχαιότερους γεωλογικούς σχηματισμούς πάνω στη Γη. Στα ηφαιστειογενούς προέλευσης ιζηματογενή και μαγματογενή πετρώματα που υπάρχουν εκεί, έχει αποτυπωθεί η ιστορία της ζωής στον πλανήτη μας πριν από 3,2 έως 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Γροθαψία και αγκωνισμός

Οι αρχαίοι Ελληνες, όπως οι ομηρικοί ήρωες, συνήθιζαν να κάνουν χειραψία για να υποδηλώσουν πως κανείς από τους δύο δεν απειλούσε τον άλλο.

Οι αλλαγές στη ζωή μας εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό μας. Εφευρίσκουμε λέξεις για να περιγράψουμε τα καινούργια αντικείμενα, τις νέες ιδέες ή τις πρωτοφανείς συνήθειες που εισβάλλουν στην καθημερινότητά μας. Οπως συμβαίνει και με τους νόμους που πάντοτε κωδικοποιούν εκ των υστέρων το άγραφο αίσθημα του δικαίου, όπως διαμορφώνεται μέσα στον χρόνο, έτσι και η λεξικογράφηση των νέων όρων πάντοτε έρχεται μετά την επινόηση και τη διάδοσή τους.

Ετσι, δεν θα βρείτε ακόμα σε κανένα Λεξικό τους όρους «γροθαψία» και «αγκωνισμός», που ήδη αρχίζουν να επικρατούν και να διαδίδονται στο κοινωνικό σώμα, στην αρχή χάριν παιδιάς, για πλάκα, και μετά στα σοβαρά.

Ζωή ή αγορά: Η ηθική της πανδημίας

Όλες οι σημαντικές κυβερνητικές αποφάσεις έχουν ηθικά στοιχεία. Οι συναινέσεις και οι διαφοροποιήσεις κυβερνήσεων και κοινωνιών αποτελούν την καλύτερη μαρτυρία για τις ηθικές αξίες της εποχής.  Δουλειά της ηθικής φιλοσοφίας είναι να διασαφηνίσει τις αξίες που βρίσκονται πίσω από τις αποφάσεις. Στον καιρό της πανδημίας, η ηθική έγινε θέμα ζωής και θανάτου.

Η πιο συνηθισμένη ηθική πίσω από τις κυβερνητικές αποφάσεις είναι ο ‘ωφελιμισμός’. Κάθε απόφαση αποβλέπει στην προώθηση της συνολικής ανθρώπινης ευτυχίας εξασφαλίζοντας ‘το μεγαλύτερο όφελος για τον μεγαλύτερο αριθμό’.

Ζωή και δόγματα

Κάποιοι αποδίδουν όσα συμβαίνουν, για παράδειγμα την πανδημία του κορονοϊού, στον Θεό.

Είναι αυτοί που ενώ από τη μια τον χαρακτηρίζουν απέραντα φιλεύσπλαχνο, από την άλλη του αποδίδουν την ιδιότητα του τιμωρού. Μας τιμωρεί –λένε– ο Θεός για τις αμαρτίες μας. Αυτά τα δύο –φιλεύσπλαχνος και τιμωρός– δεν νομίζω ότι ταιριάζουν και τόσο πολύ. Και όσοι τα ισχυρίζονται μάλλον ευτελίζουν τη θεϊκή υπόθεση. Ασε που ουδείς εξ αυτών μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα: Εφόσον ο Θεός είναι –εκτός άλλων– παντοδύναμος και παντογνώστης (συνεπώς γνωρίζει ανά πάσα ώρα και στιγμή τι πρόκειται να κάνει καθείς εξ ημών, τι παντογνώστης θα ήτανε άλλωστε), τότε τι δυνατότητες έχουμε εμείς οι κοινοί θνητοί να κάνουμε κάτι αλλιώτικο από αυτό που είναι προδιαγεγραμμένο από τον Θεό; Μάλλον καμία. Οπότε οι μελλοντικοί φονιάδες, οι κλέφτες ή οι μαστροποί δεν φταίνε ή δεν θα έπρεπε να φταίνε σύμφωνα με αυτούς που επικαλούνται την παντοδυναμία, την παντογνωσία και τη φιλευσπλαχνία του Θεού. Ετσι ήταν προδιαγεγραμμένο από Αυτόν να γίνουν κι έτσι έγιναν. Ελα όμως που όλους αυτούς η κοινωνία με τα συντεταγμένα όργανά της τους δικάζει και τους στέλνει στη φυλακή! Οπότε σ' αυτή την περίπτωση έχουμε μια κοινωνία η οποία τιμωρεί τις επιλογές του Θεού.

Κάνε την κηδεία σου όσο είσαι ζωντανός

Όταν έκανα την έρευνά μου για το βιβλίο μου “Ο μοναχός που πούλησε τη Ferrari του”, βρήκα την ιστορία ενός Ινδού μαχαραγιά που είχε υιοθετήσει μια αλλόκοτη πρωινή λειτουργία: κάθε μέρα, αμέσως μόλις ξυπνούσε, επαναλάμβανε την τελετή της κηδείας του με κάθε λεπτομέρεια, ακόμα και με την αρμόζουσα μουσική και τα απαραίτητα λουλούδια.

Και σε όλη τη διάρκεια της τελετής, εκείνος τραγουδούσε: «Έζησα μια πλήρη ζωή, έζησα μια πλήρη ζωή, έζησα μια πλήρη ζωή».

Ζώντας με στρατηγική: 50 μαθήματα που μας διδάσκει το σκάκι για τη ζωή

1. Στο σκάκι, κάθε κίνηση έχει έναν σκοπό. Η ζωή προφανώς δεν μπορεί να αποτελείται από έναν αδιάκοπο υπολογισμό, ούτε θα πρέπει να θέλουμε να τη ζήσουμε με αυτό τον τρόπο· αλλά υπάρχουν φορές που χρειάζεται να συμβαδίσουμε τις πράξεις μας με μια προκαθορισμένη στρατηγική, αντί για μια παρορμητική, αυθόρμητη κίνηση.

Ο πόνος μου σήμερα, η δύναμη μου αύριο

Ο άνθρωπος που αγαπούσες περισσότερο από την ζωή σου έφυγε; Απέτυχες να εκπληρώσεις τον στόχο σου όταν σου δόθηκε η μοναδική ευκαιρία; Η ζωή σου δείχνει άσκοπη και σκοτεινή όσο περισσότερο προχωράς; Πονάς; Ναι; Ωραία. Άσε μου να σου δείξω πώς αυτή η ανοιχτή πληγή που λες ότι δεν θα κλείσει ποτέ, μπορεί να σε κάνει ωριμότερο και δυνατότερο από ό,τι ήσουν όταν δεν πόναγες καθόλου.

Εκρήξεις σούπερ-νόβα ανάγκασαν τους προγόνους του ανθρώπου να κατέβουν από τα δέντρα

Τι ώθησε τους πρωτο-ανθρώπους να κατέβουν από τα δέντρα όπου ζούσαν ως πίθηκοι, να σηκωθούν όρθιοι και να περπατήσουν στα δύο τους πόδια, ξεκινώντας τη μεγάλη περιπέτεια που τους άφησε ελεύθερα τα χέρια τους για να φτιάχνουν απλά εργαλεία και τελικά καθεδρικούς, πυραύλους και «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα; Οι εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων (σούπερ-νόβα) είναι η απρόσμενη απάντηση μιας νέας επιστημονικής θεωρίας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή φυσικής και αστρονομίας Άντριαν Μέλοτ του Πανεπιστημίου του Κάνσας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωλογίας «Journal of Geology», υποστηρίζουν ότι οι εκρήξεις σούπερ-νόβα βομβάρδισαν τη Γη με κοσμική ακτινοβολία, αρχής γενομένης πριν από περίπου οκτώ εκατομμύρια χρόνια και με αποκορύφωμα πριν από 2,6 εκατ. χρόνια.

DNA και απολιθώματα ξαναγράφουν τη χρονολογία γέννησης της ζωής

Το πώς και το πότε εμφανίστηκαν πάνω στη Γη οι πρώτες στοιχειώδεις κυτταρικές μορφές ζωής αποτελούσε ένα μεγάλο αίνιγμα για τις επιστήμες της ζωής.

Μέχρι πολύ πρόσφατα τα παλαιότερα απολιθώματα κάποιων βακτηριακών μορφών ζωής χρονολογούνταν στα 3,5 έως το πολύ 3,9 δισεκατομμύρια χρόνια.

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με όλα τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα τεκμήρια οι πρώτες αρκετά πολύπλοκες κυτταρικές δομές, οι οποίες ήταν σε θέση να ζουν και να αναπαράγονται αυτόνομα, πρέπει να εμφανίστηκαν υπερβολικά γρήγορα, σχεδόν αμέσως αφότου σχηματίστηκε ο πλανήτης μας. Σύμφωνα μάλιστα με την τελευταία σχετική έρευνα, η ζωή εμφανίστηκε πολύ νωρίτερα!

Ένα φεγγάρι με νερό και φιλόξενο για ζωή

Το διαστημόπλοιο - ανιχνευτής της NASA Galileo που ερευνά το φεγγάρι του Δία, Ευρώπη κατέγραψε ένα γιγαντιαίο ρεύμα υδρατμών που ξέσπασε από την παγωμένη επιφάνεια του πλανήτη φτάνοντας εκατό μίλια ψηλά. Η ανακάλυψη αυτή ισχυροποιεί την άποψη μερικών επιστημόνων ότι το φεγγάρι του Δία από τα τέσσερα που εντόπισε πρώτα ο Ιταλός αστρονόμος Γαλιλαίος το 1610, είναι το πιο ελπιδοφόρο μέρος στο ηλιακό σύστημα για τη φιλοξενία ζωής. 

Το αρχέγονο ρολόι που ορίζει τη ζωή μας

Η ζωή μας ορίζεται από τον χρόνο. Αλλά το ξυπνητήρι που μας σηκώνει το πρωί και το ρολόι στο κινητό που μας δείχνει ότι έχουμε αργήσει στο ραντεβού μας, ουδεμία σχέση έχουν με το «φυσικό ρολόι». Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος είναι «ρυθμισμένος» βιολογικά με ένα πολύ αρχαιότερο κτύπημα που πιθανότατα άρχισε το «τικ -τακ» στην αρχή της Εξέλιξης. Πώς λειτουργεί το «αρχέγονο ρολόι», τι συμβαίνει με τους ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται τη νύχτα και ποιές ασθένειες συνδέονται με αυτό;

Ενσωματωμένες στα γονίδια μας, και σχεδόν σε κάθε μορφή ζωής στη Γη, βρίσκονται οι οδηγίες ενός βιολογικού ρολογιού που σηματοδοτεί το πέρασμα περίπου 24 ωρών. 

Το βιολογικό ρολόι, γνωστό ως  «κιρκαδικό ρολόι», σχετίζεται με τα «μοντέλα» του ύπνου (εν ολίγοις, τις συνήθειες μας), την εγρήγορση, τη διάθεση, τη σωματική δύναμη, την αρτηριακή πίεση και άλλα πολλά.

Η Μαργαρίτα

Ένας λαχειοπώλης ήταν που γύριζε όλη μέρα με το κοντάρι των λαχνών, πουλώντας ελπίδες για να συμπληρώσει την σύνταξη. Κουτσός αλλά το χαμόγελό του, ολόκληρο. Τον θυμάμαι για χρόνια, να περνά από τη γειτονιά κάθε Τετάρτη.
Στη γωνία, μετά το «γηπεδάκι», υπήρχε μία μάντρα οικοδομών, ένα σιδεράδικο και ένα καφενείο. Πελάτες ελπίδας. Τον είχαν για γουρλή. Κάποιοι είχαν κερδίσει διάφορα μικροποσά αλλά για την εποχή, ήταν λογαριασμός. Λένε, ότι σε ένα (ακαθόριστο) κάποτε, κάποιος (άγνωστος) είχε πάρει λαχείο από αυτόν, που κέρδισε ένα εκατομμύριο. Ήταν μία φήμη που ο ίδιος ποτέ δεν υποστήριξε αλλά όταν τον ρώταγες αν είναι αλήθεια, σου απαντούσε «που να ξέρω; Τόσα χρόνια πουλάω λαχεία. Αν κάποιος κέρδισε, νάναι καλά και να τα χαρεί».

Το χωράφι σου

Σου ‘δώσαν ένα χωράφι. Δε στο χρωστάγανε. Σου είπαν να το φροντίζεις. Σου έμαθαν τα βασικά. Να το σκάβεις. Να το ποτίζεις. Να του βάζεις λίπασμα. Να το αερίζεις. Να το ανανεώνεις. Να το ξεκουράζεις. Να το αγαπάς.

Κάποιοι έκαναν αυτό που τους είπαν. Υπάκουσαν. Αλλά μετά σταμάτησαν. Θεώρησαν ότι ξέρουν. Και δε φρόντισαν να μάθουν άλλα.

Κάποιοι δεν άκουσαν ούτε αυτά που τους είπαν. Έκαναν του κεφαλιού τους. Θύμωσαν. Έκαναν το αντίθετο. Για να τους τιμωρήσουν. Αλλά τελικά τιμώρησαν τον εαυτό τους. Και το χωράφι τους ξεράθηκε.

Κάποιοι αποφάσισαν να μάθουν κι άλλα. Και την έψαξαν. Και ρώτησαν. Άνοιξαν βιβλία, διάβασαν, άκουσαν. Κι έμαθαν το σημαντικότερο. Ότι δεν ξέρουν. Κι αποφάσισαν να μαθαίνουν. Όσο ζουν. Κι άλλαξε η ζωή τους. Κι άλλαξαν και τις ζωές των άλλων. Και το χωράφι τους έγινε παράδεισος.

Επίκουρος – Ζώντας σκόπιμα

Δεν συμβαίνει το ίδιο όταν κινούμαστε σπρωγμένοι από ένα χτύπημα, από κάποια δυνατή πίεση, κάποιον εξαναγκασμό. Στην περίπτωση αυτή, η ύλη ολόκληρου του σώματός μας κινείται παρά τη θέλησή μας, ώσπου η θέλησή μας καταφέρνει να το αναχαιτίσει. Δεν βλέπεις πως, ακόμα κι αν κάποιες εξωτερικές δυνάμεις μπορούν να μας κινούν και να μας σέρνουνε, και συχνά προχωρούμε με το ζόρι, μες στο στήθος μας, πάντα κάτι απομένει που ’χει τη δύναμη να αντιμάχεται και να αντιστέκεται; Αυτό είναι που ελέγχει την ύλη των σωμάτων μας…

Λουκρήτιος, Για τη φύση των πραγμάτων

10 σκληρές αλήθειες για τη ζωή που κανένας δεν παραδέχεται (εγκαίρως)

Τι βασικό ξεχνάμε, σύμφωνα με τη σύγχρονη ψυχολογία, και καλούμαστε να το επεξεργαστούμε την απολύτως λάθος στιγμή στη ζωή μας.
Aπό τα μειονεκτήματα του ανθρώπινου γένους είναι η αδυναμία του να εκτιμήσει τη δύναμη του χρόνου. Τα γηρατειά είναι μια συζήτηση που αντιμετωπίζει κανείς σαν ανέκδοτο στην πρώτη του νιότη και σαν εφιάλτη από την τέταρτη δεκαετία της ζωής του και μετά. Ωστόσο, υπάρχουν 10 σκληρές αλήθειες που κανείς δεν αποκαλύπτει -στα παιδιά του, για παράδειγμα- εγκαίρως και κανείς δεν παραδέχεται, όσο έχει καιρό μπροστά τους για να τις επεξεργαστεί, να τις αποδεχθεί και να προχωρήσει με τον ευτυχεστέρο δυνατό τρόπο στη ζωή του. Σύμφωνα δε με τη σύγχρονη ψυχολογία αυτή η άρνηση να επεξεργαστεί κανείς αυτές τις παραδοχές που ισχύουν για όλους και πάντα είναι και από γενεσιουργά αίτια των περισσότερων ψυχολογικών προβλημάτων και διαταραχών που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τόσο ως παιδιά, όσο και στην ενήλικη ζωή μας.

Ο κύκλος της ζωής διατυπωμένος λίγο.. διαφορετικά

«Την πρώτη ημέρα ο Θεός δημιούργησε το σκύλο. Ο Θεός είπε, «Θα κάθεσαι όλη μέρα μπροστά από την πόρτα του σπιτιού και θα γαβγίζεις σε όποιον πλησιάζει ή περνάει από το δρόμο. Σου δίνω 20 χρόνια ζωής.»

Ο σκύλος είπε: «Αυτά είναι πάρα πολλά χρόνια για να γαβγίζω. Δώσε μου μόνο τα 10 χρόνια και εγώ σου δίνω πίσω τα υπόλοιπα 10».

Ο Θεός συμφώνησε.