Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2018

Απάντηση με Έθνος-Κράτος: Μια αναπάντεχη αλλά ερμηνεύσιμη ευρωπαϊκή στροφή

Να πούμε και καμιά αλήθεια γιατί έχουν μπερδευτεί τα πράγματα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα όργανά της έχουν μεταβληθεί σε οχήματα εξυπηρέτησης των γερμανικών αντιλήψεων. Μα αυτό δεν είναι το σωστό; Η φυσιολογική εξέλιξη; Το Μάαστριχτ και η Λισσαβώνα δεν προέβλεψαν, περιέγραψαν και θεσμοθέτησαν αυτό που υπάρχει σήμερα; Φυσικά. Και ποιός πρωταγωνίστησε στη συγγραφή και δομή των κανόνων Μάαστριχτ και Λισσαβώνας; Η Γερμανία και οι στενοί συνεργάτες της.
Έκτοτε ο δρ Σόιμπλε ανέλαβε τοις πράγμασι με τον εκτεταμένο πολυεθνικό μηχανισμό του, την παρακολούθηση του οικονομικού προγράμματος των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Στην πορεία, εύλογα υπήρξαν και θύματα, collateral damages μιας διαδικασίας που δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν όλα τα μέλη. Μέρα με τη μέρα αποδεικνυόταν ότι το κοινό νόμισμα απο τρόπος οικονομικής, συναλλαγματικής, εμπορικής συννενόησης, μεταβαλλόταν σε δυνάστη των τοπικών εθνικών οικονομιών. Φαινόταν καθαρά ήδη απο το 2008 ότι (στο και με) το ευρώ μπορούσαν να επιβιώσουν μόνο οι πλούσιες βιομηχανικές χώρες και ορισμένες άλλες, υπάλληλοι των προηγουμένων. Με οικονομίες πλήρως εξαρτημένες, χώρες προορισμένες για θελήματα, ρόλο που είχαν άλλωστε σχεδόν διαχρονικά στην Ευρώπη, ήδη από τον Μεσαίωνα. Οι άλλες δεν τα κατάφερναν.
Πολύ περισσότερο αν δεν παρήγαγαν αρκετά, είχαν υψηλό δανεισμό, και, ήταν βασισμένες στον τριτογενή τομέα όπως η Ελλάδα. Η βασική αρχή της οικονομίας ότι αν έχεις δικό σου νόμισμα μπορείς να το υποτιμήσεις και να επανεκτιμήσεις την κατάσταση και τις προτεραιότητες, καταργήθηκε. Απο νομπελίστες οικονομολόγους όπως ο Κρούγκμαν μέχρι πολτικούς ηγέτες υπερδυνάμεων όπως ο Πούτιν θεωρούσαν σκόπιμο για την ερμηνεία του τι συμβαίνει στην Ευρώπη, να υπενθυμίζουν την ευελιξία που παρέχει το εθνικό νόμισμα. Όμως το διευθυντήριο των Βρυξελλών είχε πάρει τις αποφάσεις του, είχε επιβάλλει το κοινό νόμισμα και την ευρωζώνη και πίεζε αφόρητα, όποιον θεωρούσε ύποπτο, να μαζευτεί. Συγκεκριμένα ελλείμματα, ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, μειώσεις μισθών και συντάξεων. Αυτό που οποιοσδήποτε θεωρούσε ως τότε αδιανόητο και βαθιά προσβλητικό για μια χώρα, είχε γίνει πραγματικότητα. Και μάλιστα σχεδόν σιωπηλά αποδεκτή. Οι χώρες μελη της ΕΕ και κυρίως οι εξαρτημένες απο δανεισμό έχαναν σημαντικό μέρος της εθνικής τους κυριαρχίας. Το αδιανόητο και προβλητικό είχε μεταβληθεί σε τεχνικό ζήτημα κατανόησης.
Σταδιακά η Ευρώπη άρχισε «να στρίβει». Απο το 2013 και μετά, οταν έγινε ευρύτερα αντιληπτό τι συμβαίνει. Πολλές χώρες άρχισαν να αναζητούν άλλες λύσεις πέραν των τεχνοκρατικών κυβερνήσεων κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς. Έμοιαζαν βλέπετε όλο και περισσότερο μεταξύ τους και υπηρετούσαν απλώς το μοντέλο του ευρώ, του Μάαστριχτ και της Γερμανικής Ευρώπης. Απο την γενναιοδωρία των δυτικών, νικητών του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου που περιγραφόταν με την έκφραση «Ευρωπαϊκή Γερμανία» (μοντέλο που περιλάμβανε και την ένωση των δύο Γερμανιών) φτάσαμε πολύ γρήγορα, χωρίς οι περισσότεροι να το αντιληφθούν στη Γερμανική Ευρώπη.
Την εξέλιξη αυτή που συνδυάστηκε με υποταγή, πλήρωσαν πολλοί ηγέτες με την πολιτική τους ήττα (έως εξαφάνιση) όπως ο Φρανσουά Ολάντ, ο Ματέο Ρέντσι, ο Μάρτιν Σουλτς. Όμως οι λαοί κατα τις εκλογές δεν επέλεγαν πάντα την άλλη λύση. Τη λύση της Αριστεράς. Είτε διότι αυτή δεν υπήρχε στις χώρες τους, είτε διότι ήταν διαβλητή, κάτι που συνέβαινε στις πρώην χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Άρχισε να αναπτύσσεται ένα παράξενο ρεύμα υπέρ της εθνοκεντρικής Δεξιάς που η παραδοσιακή Αριστερά (και όχι μόνο τα ΚΚ) και οι αναλυτές της βιάστηκαν να το πούν ακροδεξιό. Για να ξεμπερδεύουν ίσως, ή για να το δαιμονοποιήσουν, ελπίζοντας ότι θα φοβίσουν τους ψηφοφόρους και αυτοί «την άλλη φορά» θα απομακρυνθούν «απο τους ναζί και τους φασίστες». Και θα επιλέξουν Αριστερά.
Η απλοϊκή αντιμετώπιση έπεσε και καθημερινά πέφτει στο κενό : Οι ψηφοφόροι ανα την Ευρώπη είχαν ήδη φοβηθεί πολύ περισσότερο απο όσα τους έφερναν οι κυβερνήσεις τους. ΄Αλλοι είχαν φοβηθεί απο το μεταναστευτικό και προσφυγικό, κοντά τους και εκείνοι που έβλεπαν γείτονες (συχνό περιστατικό σε Γαλλία, Βέλγιο, Δανία, Αυστρία, Σουηδία) να χάνονται περί το 2012 και να επιστρέφουν δυο τρία χρόνια μετά, έχοντας πολεμήσει με και για το Ισλαμικό Κράτος, ή απλώς έχοντας ταξιδέψει στη Συρία και άλλα σημεία δράσης των τζιχαντιστών.
Αλλού, είχε τρομάξει τον κόσμο η ανεργία, οι απολύσεις, τα χρέη, οι κατασχέσεις, οι εξώσεις, οι εισβολές των τραπεζών στις περιουσίες. Όμως όλ΄αυτά δεν συνέβαιναν μόνα τους. Συνέβαιναν με την έγκριση ή την ανοχή των τοπικών κυβερνήσεων. Αφού αυτές δεν μπορούσαν να πουν «μέχρι εδώ, δεν πάει άλλο» στις Βρυξέλλες, απαξιώνονταν σταθερά στα μάτια και στις συνειδήσεις των ψηφοφόρων. Σε ορισμένες περιπτώσεις πέρασαν σε αχρηστία, όπως συνέβη με το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα που απο τον μέσο όρο του 40% σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, πήγε στο 5% και απο τότε προσπαθεί να επιζήσει, να υπάρξει με άλλα ονόματα ή σε άλλα σχήματα.
Οι ψηφοφόροι ανα την Ευρώπη άρχισαν να ψηφίζουν άνετα, χωρίς φόβο και ενοχή, ακραία και εθνικιστικά πολιτικά σχήματα. Απο τους «Αληθινούς Φινλανδούς» στη Φινλανδία και το Γιόμπικ στη Ουγγαρία (το «Φίντεσζ» του Ορμπάν ήδη το ψήφιζαν, εξ ου και Ορμπάν πρωθυπουργός απο το 2010 συνεχώς, αλλά και την περίοδο 1998-2002) μέχρι το «Κόμμα της Ελευθερίας» στην Αυστρία και το «Νόμος και Τάξη» των αδελφών Κατσίνσκι στην Πολωνία. Μην ξεχνάμε το 13,2% της Λεπέν στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές και ότι η ίδια πέρασε στον β΄γύρο των προεδρικών αντιμετωπίζοντας τον Μακρόν όπου έχασε αλλά συγκέντρωσε 34%. Σε μερικές χώρες προτιμήθηκε η αριστερή λύση όπως στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία. Όμως η ήδη δρομολογημένη πορεία των χωρών αυτών ενσωμάτωσε την Αριστερά που αρνήθηκε να αντιμετωπίσει τα πράγματα προκειμένου να μην πάρει την ιστορική ευθύνη εξόδου απο το ευρώ. ΄Η έστω οικοδόμησης άλλης σχέσης με το ενιαίο νόμισμα και το ευρωσύστημα. Το άλλο, ότι έξοδος απο το ευρώ σημαίνει δήθεν και έξοδο απο την Ε.Ε. είχε σταματήσει να ακούγεται ακόμα και απο τους πολιτικούς νεοφιλελεύθερους εκβιαστές, αφού ήταν απλώς απάτη.
Ποιά είναι τα πράγματα που πρέπει να παραδεχτούμε σήμερα;
Η νέα Δεξιά στην Ευρώπη, ορισμένες ισχυρές εκφάνσεις της τουλάχιστον, υιοθετεί χωρίς δισταγμό κομμάτια του αριστερού λόγου και ανάλογη επιχειρηματολογία. Αντιλαμβάνονται ότι αφενός δεν έχουν τίποτα να χάσουν (η εποχή ευνοεί όσους αντιπαρατίθενται με το κυρίαρχο μοντέλο της ΕΕ) και ότι αφετέρου υπάρχει ένα κοινωνικό ρεύμα που θέλει να εκφράσει αποδοκιμασία (ή και απέχθεια) προς τον φιλελευθερισμό. Κομμάτια της νέας Δεξιάς με ικανό λαϊκό λόγο (Σαλβίνι, Ορμπάν, Ζέμαν στην Τσεχία, αντικαγκελάριος Στράχε στην Αυστρία, Γκάουλαντ του AfD στη Γερμανία, Άκεσον στη Σουηδία, κ.α.) συγκροτούν ένα άτυπο μέτωπο με κοινωνικό χαρακτήρα προτείνοντας «την άλλη Ευρώπη». Αυτό που δεν στάθηκε ικανή (για πολλούς λόγους) η Αριστερά να κάνει, το πράττει η (μη παραδοσιακή είναι αλήθεια) εθνοκεντρική Δεξιά.
Στο βαθμό μάλιστα που εντάσσει στον λόγο και το πρόγραμμά της την επιστροφή στο έθνος-κράτος ως απάντηση στην παγκοσμιοποίηση που έφερε οικονομικά και κοινωνικά δεινά, διευρύνει το ακροατήριό της και εξ αποτελέσματος την εκλογική της βάση. Είναι προφανές ότι η μονοκρατορία του Μάαστριχτ και του προτεσταντικού γερμανισμού δεν θα κρατούσε για πάντα. Μόνο που (σχεδόν) κανείς δεν πίστευε, δεν (προ)έβλεπε ότι η έμπρακτη αμφισβήτηση και ίσως η ήττα του, θα ερχόταν απο την αντισυστημική και εξωθεσμική ιδιότυπη Δεξιά.
Τι κάνει άραγε η Αριστερά; Όχι η ενσωματωμένη σοσιαλδημοκρατία, αυτή και να θέλει δεν μπορεί πια να κάνει κάτι. Έχει καταστεί πλήρως αναξιόπιστη και απολύτως συνένοχη με την Δεξιά/κεντροδεξιά στο βαθμό που στήριξε, προώθησε και επέβαλε τα ίδια ακριβώς προγράμματα. Άρα; Υπάρχει άλλη Αριστερά; Από εδώ και πέρα όμως τα ερωτήματα αρχίζουν να γίνονται υπαρξιακά, άρα υπεισέρχεται ένας αντιπαθής διδακτισμός στον οποίο το κείμενο δεν (θέλει να) μετέχει. Άλλωστε θα έρθει να απαντήσει η ζωή, με ή χωρίς επιχειρήματα.

Πηγή: tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: