Τετάρτη 8 Απριλίου 2020

Κοινωνική αποστασιοποίηση; Στη Σουηδία είναι... ιστορικός όρος

Ενοχλήθηκε από τους χαρακτηρισμούς του Τύπου στις αναφορές γύρω από το σουηδικό μοντέλο αντιμετώπισης του νέου κορονοϊού ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και κάτοικος Στοκχόλμης, Αποστόλης Παπακώστας, και μπήκε στον κόπο να μας εξηγήσει γιατί τα πράγματα καμιά φορά δεν είναι όπως μας φαίνονται.
«Ο μεσαίος μας γιος σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας, γύρω στα πενήντα χιλιόμετρα μακριά από τη Βαλεντούνα, ένα προάστιο στη Βόρεια Στοκχόλμη όπου μένουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς μας. Εδώ και τρεις εβδομάδες τα μαθήματα στα Πανεπιστήμια γίνονται μόνο μέσω του διαδικτύου και η κοινωνική ζωή στην Ουψάλα έχει περιοριστεί. Χτες το βράδυ, επειδή μάλλον τον έχει πειράξει η σχετική απομόνωση, αποφάσισε ότι θα ήταν καλό να επιστρέψει στη Βαλεντούνα, καθώς μπορεί να παρακολουθεί τα μαθήματα μέσω του διαδικτύου.
»Ο ίδιος όμως μας ανακοίνωσε ότι δεν θα ήταν σκόπιμο να έρθει αμέσως, αλλά να τεθεί σε αυτοπεριορισμό στο σπίτι για δύο εβδομάδες πριν έρθει να μείνει μαζί μας. Δεν υπάρχει απαγόρευση στη Σουηδία για τις μετακινήσεις, ο γιος μας θα μπορούσε να έρθει και σήμερα, αλλά δεν το κάνει συμμορφούμενος στις συστάσεις της Υπηρεσίας για τη Δημόσια Υγεία, την ανεξάρτητη αρχή που χειρίζεται το θέμα της προστασίας της δημόσιας υγείας στην Σουηδία.
»Αυτή η υπηρεσία έχει τις τελευταίες μέρες απασχολήσει τον διεθνή και ελληνικό Τύπο, καθώς τα μέτρα που έχει συστήσει δεν είναι το ίδιο περιοριστικά και απαγορευτικά όπως σε άλλες χώρες. “Κοινωνικό πείραμα”, “εγκληματική πολιτική της ανοσίας της αγέλης”, “παράλληλος κόσμος” είναι μερικοί από τους τίτλους των άρθρων. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και αυτοί που εκθειάζουν τα σουηδικά μέτρα.
»Νομίζω ότι τα περισσότερα άρθρα αδυνατούν να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες της συσχέτισης των μέτρων με το κοινωνικό περιβάλλον στη Σουηδία, κάτι που θα προσπαθήσω να εξηγήσω εν συντομία.
»Καταρχάς, και στη Σουηδία έχουν ληφθεί μέτρα κοινωνικής απομόνωσης όπως σχεδόν σε όλες τις χώρες. Η διαφορά είναι ότι στην Σουηδία αυτά τα μέτρα λαμβάνονται σε μία κοινωνία όπου ήδη υπάρχουν ιστορικά διαμορφωμένες κοινωνικές αποστάσεις, κάτι που το ενδυναμώνουν οι μεγάλες γεωγραφικές αποστάσεις και η σχετική αραιοκατοίκηση των πόλεων. Κυρίαρχη πολιτισμική παράδοση της χώρας είναι αυτή που οι Σουηδοί ιστορικοί περιγράφουν ως “οι Σουηδοί αγαπάνε το δάσος και όχι τη συναναστροφή”. Η δημογραφία των νοικοκυριών όπου υπάρχουν μεγάλα ποσοστά μοναχικών νοικοκυριών, καθώς και οι περιορισμένες επαφές μεταξύ των γενεών λειτουργούν προς την ίδια κατεύθυνση.
»Κατά δεύτερο λόγο, η ανάπτυξη της τεχνολογίας καθώς και η προσαρμογή σε αυτή των υπηρεσιών επιτρέπουν την εργασία από το σπίτι σε μεγάλο αριθμό ατόμων. Υπάρχουν επιπλέον θεσμοί που επιτρέπουν την παραμονή στο σπίτι με τα παραμικρά συμπτώματα γρίπης τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για μέλη της οικογένειας. Δεν απαιτείται για αυτό γνωμάτευση γιατρού και η κοινωνική ασφάλεια καλύπτει περίπου το 95% του μισθού. Στη διάρκεια της κρίσης έχουν αρθεί ορισμένοι χρονικοί περιορισμοί που υπήρχαν.
»Τρίτο, στη Σουηδία υπάρχει μία ιδιαίτερη σχέση κράτους και πολιτών, που χαρακτηρίζεται από εμπιστοσύνη στις ενέργειες της διοίκησης και ιδιαίτερα προς τις ανεξάρτητες υπηρεσίες. Αυτό έχει σαν συνέπεια οι συστάσεις των υπηρεσιών να εκλαμβάνονται από τους πολίτες σαν ηθικές υποχρεώσεις. Ο βαθμός ανταπόκρισης της κοινωνίας σε παρόμοιες συστάσεις είναι γενικά πολύ υψηλός ενώ γενικά οι απαγορεύσεις στην Σουηδική κοινωνία είναι λίγες.
»Όλα τα παραπάνω μαζί με το υψηλό μορφωτικό επίπεδο συντελούν στον αυτοπεριορισμό της κοινωνίας, και στη δημιουργία σχετικά μεγάλων αποστάσεων ανάμεσα στα μέλη της κοινωνίας. Όταν ο Σουηδός πρωθυπουργός πριν από λίγες μέρες απευθύνθηκε στους κατοίκους της χώρας προτρέποντάς τους να μην ταξιδέψουν στις γιορτές του Πάσχα επικαλέσθηκε το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης κάθε πολίτη. Και αναμένει ότι οι πολίτες θα συμμορφωθούν, καθώς τέτοιες συστάσεις στην Σουηδία είναι πιο ουσιαστικές από ότι απαγορεύσεις σε άλλες χώρες.
»Άρχισα με το παράδειγμα της εθελοντικής συμμόρφωσης και του αυτοπεριορισμό του γιου μας για να κατανοήσει ο αναγνώστης πώς αυτή η πολιτική λειτουργεί και ποιοι είναι οι ιδιαίτεροι παράγοντες που την υποβοηθούν. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από το πόσο μικρό είναι το ποσοστό που δεν συμμορφώνεται καθώς και το ποσοστό των ατόμων που είναι συνηθισμένοι με άλλες διοικητικές παραδόσεις και δεν εκλαμβάνουν τις συστάσεις σαν απαγορεύσεις. Αυτά όμως τα προβλήματα υπάρχουν και στις χώρες με τις απαγορευτικές διατάξεις».

Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: