Εκείνος κι εκείνη

Εκείνος κι εκείνη είναι περίπου πενήντα χρόνια μαζί. Δεν έχουν παιδιά. Κάθε παραμονή Χριστουγέννων ανοίγουν το σπίτι τους. Φίλοι και συγγενείς απολαμβάνουν ένα επικών διαστάσεων τραπέζωμα που έχει γίνει πια παράδοση, με αποτέλεσμα να θυμούνται κάθε χρονιά με φράσεις όπως «ήμουν κι εγώ εδώ τότε στο τραπέζι του '95» ή «θυμάμαι τα Χριστούγεννα του 2000 που είχες φτιάξει τα πιο ωραία γλυκάδια του κόσμου». Τώρα θα νομίζετε ότι εκείνος κι εκείνη μένουν σε κάποιο μεγάλο σπίτι και είναι άνθρωποι με πολλά χρήματα. Όχι. Μένουν στου Γκύζη και το σπίτι τους είναι δεν είναι ογδόντα τετραγωνικά. Είναι πια συνταξιούχοι. Αλλά…

Ο πρόσφυγας Χριστούλης

Γεννήθηκα με το χρώμα της σκούρας σοκολάτας. Όσο κι αν ο κόσμος αγαπά τη σοκολάτα, μάλλον αποστρέφεται το χρώμα της. Αλλιώς δεν εξηγείται το γιατί, δεν έφερε κανείς μπαλόνια χρωματιστά στη μαμά μου, όταν ο γιατρός ξετύλιξε το λώρο από το κορμάκι μου. Η πρώτη μου κραυγή στον κόσμο, λιγοστά ακούστηκε στο Χώρο Ταυτοποίησης Προσφύγων του ακριτικού νησιού. Σκεπάστηκε από τον ήχο της δυνατής βροχής πάνω στη στέγη από ντυμένο με νάιλον, χαρτόκουτο.

Ο πλούτος ως αθλιότητα

Η εξέγερση των τελευταίων εβδομάδων στη Γαλλία επαναφέρει στο προσκήνιο το χρόνιο ζήτημα των σύγχρονων κοινωνιών. Το ζήτημα των ζητημάτων, που είναι η παρόξυνση του εκμεταλλευτικού χαρακτήρα τους και η σύστοιχη με αυτό αλαζονεία των πλουσίων.

Για να το θέσω ορθότερα, αυτό που επανέρχεται στο προσκήνιο είναι ο καπιταλισμός ως το μείζον πρόβλημά μας. Ένα κοινωνικό σύστημα που, μέσα από την παγκόσμια επέκτασή του, μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε ύβρι πλανητικών διαστάσεων, η μέγιστη απειλή για την ανθρωπότητα και τη φύση. Έχοντας ως μόνο γνώμονα τη μεγιστοποιητική απληστία, οδηγεί τη ζωή και τον πλανήτη στην καταστροφή.

Το σεξ και η ισότητα θέλουν διάρκεια και σοσιαλισμό

Στην πρώην ΕΣΣΔ και την ανατολική Γερμανία οι γυναίκες είχαν περισσότερους οργασμούς σε σχέση με τις καπιταλιστικές χώρες», είναι ο τίτλος που αναπαράγεται εδώ και μερικούς μήνες σχεδόν απαράλλακτος σε δεκάδες μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο. Και δεν πρόκειται για σκανδαλοθηρικά κείμενα, τύπου Cosmopolitan, αλλά για αναλύσεις σε κορυφαία έντυπα, όπως οι New York Times και ο Guardian.

Το συμπέρασμα στηρίζεται σε κοπιώδη και μακροχρόνια έρευνα της καθηγήτριας εθνογραφίας Κρίστεν Γκόντσι, η οποία παρουσιάζεται στο βιβλίο της με τίτλο Why women have better sex under socialism (Γιατί οι γυναίκες απολαμβάνουν περισσότερο το σεξ στον σοσιαλισμό).

Η φτώχεια τσακίζει την εργατική τάξη

Η εργασία –ειδικά η μισθωτή– δεν φέρνει πλούτο, όπως πίστευαν πολλοί κάποτε, αλλά φτώχεια. Αντίθετα, η στυγνή εκμετάλλευση της εργασίας άλλων είναι αυτή που παράγει πλούτο, αλλά για τους λίγους.

Περισσότεροι από 500 χιλιάδες Βρετανοί εργαζόμενοι πέρασαν την τελευταία πενταετία το κατώφλι της φτώχειας –αν και είχαν δουλειά– σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε η ανεξάρτητη οργάνωση που εργάζεται για τη μείωση της φτώχειας Joseph Rowntree Foundation.

Η μελέτη που δημοσιοποιήθηκε χθες αποκαλύπτει ότι ο αριθμός των εργαζομένων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στο Ηνωμένο Βασίλειο έφτασε πέρυσι τα 4 εκατομμύρια και αυξάνεται πλέον ταχύτερα απ’ ό,τι η απασχόληση.

Οι πολίτες αυτοί, αν και εργάζονται, δεν έχουν αρκετά προκειμένου να καλύψουν βασικές ανάγκες τους, όπως κατοικία, διατροφή, ένδυση.

Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία

Της αναπηρίας το χρώμα έχει σκοτεινιά στο πρώτο άκουσμα, απόγνωση, αδιέξοδο. «Να πάρω τα όρη και τα βουνά, γιατί σε μένα;». Εχει το χρώμα της ματαίωσης της τελειότητας, για την οποία νομίζουμε πως είμαστε πλασμένοι. «Και τώρα;» αναρωτιέσαι. Τώρα;

Έχει χρώμα γκριζωπό, λες δεν θα ξαναγελάσεις, όπως γελούσες, ντρέπεσαι γι' αυτό που σου έλαχε, θυμώνεις.

Οι απλοί παπάδες και ο λαός

Ο απλός παπάς από την Κρήτη μέχρι τον Εβρο, από τα Επτάνησα μέχρι και τα Δωδεκάνησα θα ξεσηκωθεί και θα ταυτιστεί με τον Ιερό Σύνδεσμο Κληρικών Ελλάδος όχι μόνο για τα εφημεριακά δίκαια αλλά και για τη διατήρηση της ελληνοορθοδόξου παραδόσεως. Ετσι νομίζει ο Σύνδεσμος Κληρικών -και το τονίζει.

Καλεί προς τούτο τον ελληνικό λαό, «ο οποίος ζει μαύρες μέρες με ανέχεια και αγωνιά για το μέλλον, να στηρίξει τους κληρικούς και την Εκκλησία της πατρίδας μας». Δεν έχω δει παπάδες να συμμετέχουν σε διαδηλώσεις άλλων κοινωνικών στρωμάτων, να δηλώνουν έμπρακτα την υποστήριξή τους στις πάσχουσες ομάδες όταν αυτές διεκδικούν τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους ή κάποια βελτίωση των συνθηκών επιβίωσής τους. Θα ξεχώριζαν δε με τα ράσα και το όλο παρουσιαστικό τους -και δεν ενδιαφέρει εδώ τυχόν μεροληψία στα κριτήρια της αισθητικής της κοινωνίας. Άτιμα μικροσυμφέροντα...

Ποιος φτωχοποίησε τους Ελληνες;

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός απ’ όταν η εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, ευρωβουλευτής κ. Σπυράκη, χρέωνε τη φτωχοποίηση των Ελλήνων στον κ. Τσίπρα μιλώντας για τον «πρωθυπουργό των φόρων, που διέλυσε τη μεσαία τάξη και φτωχοποίησε όλους τους Ελληνες».

Πόση αλήθεια έχει μια τόσο βαριά καταγγελία; Πόσοι, πώς και πότε έγιναν φτωχοί οι Ελληνες; Γιατί, ενώ είναι αλήθεια πως στη διάρκεια των μνημονιακών πολιτικών λιτότητας (βλ. μείωση μισθών-συντάξεων, κοινωνικών παροχών, αύξηση φόρων) η πολυετής ύφεση μείωσε εισοδήματα και απαξίωσε περιουσιακά στοιχεία συρρικνώνοντας το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τον πλούτο των Ελλήνων, αυτό καθόλου δεν σημαίνει τη «φτωχοποίηση όλων των Ελλήνων» και μάλιστα από τη σημερινή κυβέρνηση.

Αντιμιλάτε στην τηλεόραση;

«Το θέαμα είναι ο εφιάλτης της σύγχρονης αλυσοδεμένης κοινωνίας, που δεν εκφράζει εντέλει παρά την επιθυμία της να υπνώττει. Το θέαμα είναι ο φρουρός αυτού του ύπνου». Αυτό έγραφε το μακρινό 1967 ο Γάλλος συγγραφέας και κινηματογραφιστής Γκι Ντεμπόρ, στο εμβληματικό βιβλίο του «Η κοινωνία του θεάματος», περιγράφοντας το πώς οι εικόνες που οικοδομεί καθημερινά και συστηματικά αυτή η κοινωνία διασφαλίζουν την αναπαραγωγή της μέσω της αλλοτρίωσης.

Ξένοι με τον εαυτό μας μέσω του καθρέφτη που σήμερα είναι κυρίως η τηλεόραση, η οποία αντανακλά σχεδόν αποκλειστικά τις χειρότερες πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης: αυθεντία, ιδιοτέλεια, ναρκισσισμός, νεύρωση, επιδεικτική άγνοια, άκρα επιθετικότητα, κραυγές, χαμηλά ένστικτα, βλακεία.

Ακατάλληλο. Απαραίτητη η γονική συναίνεση

Ξημερώματα, νύχτα ακόμα, ό,τι έχω βγει για περπάτημα. Ανηφορίζω. Κατηφορίζει. Τον ακούω κάτι να λέει, κάπως δυνατά. «Θα μιλάει στο κινητό», σκέφτομαι. Πλησιάζουμε. Δεν μιλάει στο κινητό. Περπατάει. Παραπατάει. Προσπαθεί να το δείξει στο όρθιο· ότι και καλά μια χαρά είναι. Οπως κάνουμε όλοι, όταν παραπατάμε. Κανένας δεν παραδέχεται ότι συμβαίνει να παραπατάει και πότε πότε. Αλλοι παραπατάνε, όχι εμείς.

Αστοί και προλετάριοι

Όλο και περισσότερο δεξιοί πολιτικοί και δημοσιογράφοι αυτοπροσδιορίζονται ως ο «αστικός κόσμος».

Άκουγα, τις προάλλες, τον Πορτοσάλτε να αναφέρεται υπερηφάνως στην αστική παράταξη, της οποίας, ευλόγως, θεωρεί τον εαυτό του επίλεκτο μέλος. Έχω ακούσει και τους Βορίδη και Γεωργιάδη να αναφέρονται -με τη διαφορά πως αυτοί μιλούν για «αστικήν παράταξιν-παρατάξεως». Είναι σαν να έχουμε μια απενοχοποίηση του αστισμού στην Ελλάδα, ακριβώς, μάλιστα, τη στιγμή που αυτός ολοκληρώνει τη μεγάλη του επίθεση.

Τι είναι, όμως, οι αστοί; Μην είναι οι νοικοκυραίοι; Οι ιδιοκτήτες, ίσως; Τα αφεντικά του εαυτού τους -και, εξ αυτού, και των άλλων; Μήπως οι «άνθρωποι του κόσμου», των ανοιχτών οριζόντων; Μα, θα πει κάποιος, δεν είναι ταυτόσημα τα παραπάνω;

Πού βρισκόμαστε ύστερα από μία δεκαετία κρίσης;

Τον μήνα αυτό συμπληρώνονται 10 χρόνια από την οικονομική κρίση που άλλαξε τη ζωή μας. Στην Ελλάδα ζήσαμε σκληρά αυτή την κρίση, αλλά η πολιτική εργαλειοποίησή της, όλα αυτά τα χρόνια έως σήμερα, δεν άφησε περιθώρια για μια δημόσια συζήτηση σε βάθος. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να την επιχειρήσουμε, γιατί διαφορετικά η σύγκρουση ενόψει εκλογών γίνεται στα τυφλά, χωρίς καθαρές γραμμές που να δείχνουν τι διακυβεύεται. Υπάρχουν τρία ζητήματα που χρειάζονται αποσαφήνιση.

Ο ευγενικός άνθρωπος

Όλο και περισσότερο ψάχνω ευγενικούς ανθρώπους, σαν να είναι είδος υπό εξαφάνιση. Η κυνικότητα με την οποία λειτουργεί συστηματικά, τα τελευταία χρόνια, ο καθημερινός άνθρωπος σβήνει σιγά σιγά την ευγένεια από τους τρόπους του. Ο Επίκουρος είχε πει πως «έναν ευγενικό άνθρωπο πρέπει να τον τιμούμε και να τον έχουμε διαρκώς στα μάτια μας και κατά κάποιον τρόπο να ζούμε και να πράττουμε σαν να ήταν πάντα μπροστά μας…». Να πώς γίνεται κανείς αγενής ή ευγενής, σκέφτομαι. Από αυτά τα οποία έχει μπροστά του στην καθημερινότητά του.

Πολιτική αβουλία και ιδεολογικές συγχύσεις

Το ότι απαιτείται ένα άλλο μοντέλο πορείας της ανθρωπότητας, για να σταματήσει η ληστρική και καταστροφική εκμετάλλευση των ανθρώπινων κοινωνιών και ολόκληρου του πλανήτη από τη νεοφιλελεύθερη μάστιγα, αυτό είναι πλέον κάτι που σίγουρα δεν αμφισβητείται, τουλάχιστον από όλους εμάς που είμαστε ενάντιοι στη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία και την κουλτούρα της.

Διαχείριση φονικών περιβαλλοντικών κρίσεων

Εν μέσω εθνικού πένθους, βιώνουμε απύθμενης σκληρότητας εκμετάλλευση της τραγωδίας στο Μάτι από ΜΜΕ ή κόμματα της αντιπολίτευσης που καμώνονται πως γεννήθηκαν χθες, άσπιλα και αμόλυντα.

Με καταγγελτικό παροξυσμό αντιδρούν και πολλοί συμπολίτες.

Εμπαθείς ύβρεις κατακλύζουν τον δημόσιο χώρο την ώρα που επείγει η σωστική δράση, η συλλογική ανάταξη.

Τι σηματοδοτούν όλα αυτά; Πού πάμε ως κοινωνία; Εκτονώνουν απλώς την οδύνη ή μήπως κυοφορούν επικίνδυνους φανατισμούς;

Συνταξιούχε, σφίξε κι άλλο το ζωνάρι…

Ο πατέρας μου, παιδάκι τότε, έζησε τον πόλεμο. Και τον εμφύλιο. Την μπότα του φασισμού και την τρομοκρατία της πείνας. Έζησε το 1-1-4 και τους Λαμπράκηδες. Τη Φρειδερίκη-φρίκη και τον ανύπαρκτο Παύλο. Τον Κοκό και τα διόδια για βασιλόπροικες ή βασιλόπροκες, όπως το εκλάβετε.

Τον Καραμανλή και το Γεώργιο Παπανδρέου, τη χούντα και τη μεταπολίτευση, το ζιβάγκο του Αντρέα, του Γεωργίου Μαύρου την ήττα, το «δε θέλω ου» του Ράλλη, το μουστάκι του Κατσιφάρα, το φουλάρι της Μελίνας να ανεμίζει με φόντο τον Παρθενώνα, του Γεννηματά τις ιδέες και του Τρίτση το σακάκι στον ώμο.

Τον θυμάμαι να κλαίει όταν ο Αντρέας, από το μπαλκόνι, είπε τη σημαίνουσα τότε φράση «Η Ελλάδα, στους Έλληνες».

Ψάχνοντας στο 2018 το 1886

«Μια καλή ζωή είναι αυτή που εμπνέεται από την αγάπη και καθοδηγείται από τη γνώση» (Mπέρτραντ Ράσελ)

Ο 21ος αιώνας βρίσκεται, πλέον, στο 18ο έτος του. Άρα έχουμε ένα επαρκές δείγμα για να είμαστε σε θέση να μιλάμε για αυτόν με ουσία και όχι σαν να παρουσιάζουμε κάποιον... Καζαμία. 

Τα χρόνια περνάνε, και είτε φανερά, είτε υπόκρυφα, αρχίζουν να ξετυλίγονται πολλά από εκείνα τα στοιχεία που θα αποτελέσουν το μέλλον της ανθρωπότητας. Και σε ένα τέτοιο περιβάλλον προκύπτουν διάφορα «καθήκοντα». Ένα από αυτά είναι ο επανακαθορισμός του παρελθόντος, η δίκαιη αποτίμηση του, και η όποια αξία χρήσης μπορεί να έχει στο παρόν και στο μέλλον του είδους.

Δεν είμαστε οι πρώτοι άνθρωποι που κατοίκησαν στον πλανήτη Γη. Ούτε τελειώνουν όλα με εμάς, υπό την έννοια πως θα ακολουθήσει τεράστιος αριθμός γενεών... Εν έτει 2018, λοιπόν, και μέρες που είναι..., ποιο μπορεί να είναι άραγε ένα σύγχρονο περιεχόμενο της (εργατικής) Πρωτομαγιάς;

«Το έθνος, η εθνικότητα και η “φυλή” είναι κοινωνικές κατασκευές»

Ο Γκρούμκε αναλύει τις αιτίες της ανάπτυξης του ακροδεξιού εξτρεμισμού, μιλά για τη διεθνή συνεργασία των ακροδεξιών και ναζιστικών ομάδων και εξηγεί γιατί το Ιντερνετ βοηθά πολύ στην εξάπλωση των ιδεών τους.

Η ζωή δεν έχει οδηγίες χρήσεως

«ΠANTEΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ του ειδέναι ορέγονται φύσει» λέει ο Αριστοτέλης στα «Μετά τα Φυσικά», δηλαδή ότι όλοι έχουμε από τη φύση μας έφεση για τη γνώση. Θέλουμε να μαθαίνουμε, και για τον λόγο αυτό ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που θέτει διαρκώς ερωτήματα.

Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος μάλιστα θεωρείται και ο πατέρας της ιδέας ότι η γνώση δεν έχει πρακτική χρησιμότητα, ότι δηλαδή δεν (πρέπει να) αναπτύσσεται για ωφελιμιστικούς σκοπούς, αλλά (να) εμπνέεται από την curiositas -την απορία, το φιλοπερίεργο- για το πνεύμα και τα ανθρώπινα πράγματα.

Για την 8η Μαρτίου

Οταν το 2018 διεκδικείς, όχι ως γυναίκα, αλλά ως πολίτης, αυτά που θεωρούνται αυτονόητα για να προχωρήσει η κοινωνία, είναι σαφές ότι κάτι δεν πάει καλά στον κόσμο αυτόν. Τα δικαιώματα των γυναικών είναι τα δικαιώματα της μάνας μας, της κόρης μας, αλλά και του πατέρα μας, του γιου μας, όσο κι αν κάποιοι αρνούνται να το κατανοήσουν.