Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2020

Μυθεύματα νεοφιλελευθερισμού για την οικονομία

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ύστερης μεταπολίτευσης (1990) πορευτήκαμε ως χώρα με μια συγκεκριμένη οικονομική πολιτική που είχε ως βάση τις αρχές του νεοφιλελευθερισμού. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η πολιτική αυτή παρουσιάστηκε ως αναγκαία συνθήκη, εντάθηκε και επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς. Ετσι διαμορφώθηκε αυτό που σχηματικά λέμε «κυρίαρχη ιδεολογία», ένα σύνολο προτάσεων-αξιωμάτων που θεωρούνται «φυσικοί νόμοι», σύμφωνα με τους οικονομολόγους των αστικών κομμάτων.
Η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται να ασπάζεται τον συγκεκριμένο τρόπο σκέψης κρίνοντας από την οικονομική της πολιτική, τον τρόπο κατανομής των φοροελαφρύνσεων, τη διαχείριση του κράτους και τη ρητορική της σε θέματα οικονομίας. Η προηγούμενη, παρά την αντίθεσή της, εφάρμοσε πτυχές του νεοφιλελευθερισμού λόγω των δυσμενών πολιτικών συσχετισμών, όπως ισχυρίζονται επιφανή στελέχη της, με σημαντικές προσπάθειες ανάσχεσης (παράλληλο πρόγραμμα, ανασύνταξη του κοινωνικού κράτους).
Ακριβώς λόγω της παλινόρθωσης του αξιακού συστήματος του νεοφιλελευθερισμού στα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης μετά την πρόσφατη πολιτική αλλαγή, έγκειται η αναγκαιότητα του παρόντος άρθρου, για να εξεταστεί η παρούσα θεωρία σύμφωνα με τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας.
ΑΞΙΩΜΑ: Η χαμηλή φορολογία του κεφαλαίου εξυπηρετεί την οικονομία της χώρας, διότι α) γίνεται χώρος προσέλκυσης επενδύσεων και β) το κεφάλαιο που δεν φορολογείται, επανεπενδύεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των θέσεων εργασίας, συνεπώς την αύξηση του ΑΕΠ (Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος).
Η παραπάνω πρόταση υιοθετήθηκε από τις κυβερνήσεις μετά το 1989, δηλαδή μετά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Αυτή και μια σειρά άλλες, κατά τη διάρκεια του συγκλίνοντος δικομματισμού, αποτέλεσαν τη βάση για τον ισχυρισμό ότι «η οικονομία είχε μπει στον αυτόματο πιλότο». Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ως προς την κατανομή του εισοδήματος παρατίθεται στο γράφημα που παραθέτουμε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας για την ελληνική οικονομία (World Bank, databank), θα εξεταστούν τα θεωρήματα του νεοφιλελευθερισμού στον χρόνο, οι επιπτώσεις τους αλλά και οι προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάπτυξης της χώρας.
Εφόσον ο εκπεφρασμένος στόχος όλων των πολιτικών χώρων είναι η οικονομική ανάπτυξη, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι εάν η υπερσυγκέντρωση του πλούτου μιας χώρας συμβάλλει στην ανάπτυξη, τότε γιατί εναντιώνεστε; «Το θέμα είναι πώς να μεγαλώσει η πίτα και όχι να ζούμε με επιδόματα».
Γιατί δεν ισχύει
Ο παραπάνω πίνακας διαψεύδει κατηγορηματικά αυτό το θεώρημα του νεοφιλελευθερισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας (Παγκόσμια Τράπεζα) «όσο μεγαλύτερο μερίδιο πλούτου έχει το φτωχότερο 20%, τόσο ισχυρότερη είναι η ανάπτυξη στη χώρα». Επίσης υπάρχει μια αρνητική συσχέτιση που αφορά τη συγκέντρωση πλούτου, μόνο που δεν έχει στατιστική σημαντικότητα. Δηλαδή, ενώ διαφαίνεται ότι η υπερσυγκέντρωση πλούτου βλάπτει τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, δεν είμαστε σε θέση από στατιστικής απόψεως να το ισχυριστούμε.
Κατά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είχε διατυπωθεί η άποψη ότι η ανάπτυξη θα τονωθεί από την κατανάλωση, συνεπώς το μίγμα της φορολογίας πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να επιβαρύνονται όσο το δυνατόν λιγότερο τα χαμηλά στρώματα και το βάρος να περάσει στα υψηλότερα εισοδήματα, διατηρώντας δυστυχώς τους συμφωνημένους δημοσιονομικούς στόχους. Το κοινωνικό μέρισμα είχε την ίδια λογική.
Είναι αυτή η πρόταση οικονομικά ορθή όμως;
Οπως φαίνεται από το παραπάνω γράφημα, είναι!
«Οσο πιο μεγάλο είναι το ποσοστό της κατανάλωσης στο ΑΕΠ της χώρας, τόσο ισχυρότερη είναι η ανάπτυξη». Αρα το ερώτημα «ανάπτυξη για ποιον;» αποκτά πέρα από την ανθρωπιστική του διάσταση και οικονομική.
Ενδιαφέρον είναι να εξεταστεί ποιοι είναι οι καθοριστικοί παράγοντες για την αύξηση του ΑΕΠ, ποια είναι η σύνδεση του κοινωνικού κράτους και της ανάπτυξης, τι σημαίνει ανταγωνιστικότητα για τον νεοφιλελευθερισμό και ποιοι παράγοντες συμβάλλουν καθοριστικά στην αύξησή της και κυρίως ποια είναι η συμβολή των φόρων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank, databank). Έτσι, μπορούν να διερευνηθούν σε μεγαλύτερο βάθος οι μύθοι του νεοφιλελευθερισμού και γιατί αποτυγχάνει.

Γιάννης Σκλίας - πολιτικός επιστήμονας
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: