 |
ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΣΙΔΗΣ |
22 Ιανουαρίου 2020: Σε πολύ άσχημες συνθήκες και με χαμηλές θερμοκρασίες η διαβίωση στη Μόρια
Πόση αλήθεια και πόση θλίψη μπορεί να χωρέσει σε ένα κλικ. ● Από την Κάλυμνο και τις πρώτες αφίξεις προσφύγων πριν από εφτά χρόνια μέχρι σήμερα ο φωτορεπόρτερ του ΑΠΕ-ΜΠΕ θυμάται, συγκινείται, αγανακτεί.
«Πάλι καλά που υπάρχουν εικόνες για να έχουμε ντοκουμέντα ότι υπήρξε αυτό το μέρος στην Ευρώπη τον 21ο αιώνα: η Μόρια». Κάπως έτσι ξεκίνησε η συζήτηση με τον Δημήτρη Τοσίδη. Ο Δημήτρης, επαγγελματίας φωτορεπόρτερ (ΑΠΕ-ΜΠΕ), ανήκει σε μια γενιά που βρέθηκε πολύ γρήγορα μπροστά σε σημαντικά γεγονότα. Οικονομική κρίση, προσφυγικό, Μακεδονικό…
 |
| ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΣΙΔΗΣ |
Στην εκπνοή του 2020, ενός πολύπαθους έτους, ο Δημήτρης Τοσίδης μού μίλησε για όσα έχει δει ο φωτογραφικός φακός του στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και για τη δύναμη μιας στιγμής που περνάει και φεύγει, την οποία ο φωτορεπόρτερ πρέπει να χωρέσει σ’ ένα κλικ.
Η πρώτη φορά
«Κάλυμνος. Η πρώτη φορά που φωτογράφισα για το προσφυγικό ήταν στην Κάλυμνο, πριν από εφτά χρόνια. Τυχαία βρέθηκα εκεί τη στιγμή που έφτανε σε παραλία βάρκα με πρόσφυγες. Τότε ήταν στην αρχή του το προσφυγικό και δεν υπήρχε από κανέναν εμπειρία να το διαχειριστεί. Θυμάμαι, είχαμε πάρει τους πρόσφυγες από την παραλία, τους μεταφέραμε σ’ ένα μοναστήρι εγκαταλελειμμένο για να κοιμηθούν κι οι ντόπιοι ήταν φιλικοί μαζί τους, τους έφερναν φαγητά. Μετά, έγιναν συνήθεια οι αφίξεις προσφύγων.
Τότε φωτογραφίζαμε πολύ λίγοι άνθρωποι. Κανείς δεν ενδιαφερόταν στα πρακτορεία γι’ αυτές τις εικόνες. Δεν ήταν ζήτημα επικαιρότητας. Υπάρχουν φωτογραφίες μου που δεν έχουν παίξει ποτέ. Το θέμα, αρχικά, πήρε μεγάλες διαστάσεις από τα ξένα ΜΜΕ. Αυτό το κρίνω βάσει των πελατών και των τότε δημοσιεύσεων. Στην Ελλάδα μεγάλο ενδιαφέρον για το προσφυγικό υπήρξε μετά την έξαρση το 2015-16. Η Ειδομένη εκκενώνεται και αρχίζει η ιστορία με τα καμπ…».
 |
ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΣΙΔΗΣ |
13 Νοεμβρίου 2019: Πρόσφυγες με τα παιδιά τους φτάνουν με βάρκες στη Σκάλα Συκαμιάς
«Στην αρχή εμπλεκόμουν συναισθηματικά με όλο αυτό. Ημουν νέος στη δουλειά και τα έπαιρνα πιο προσωπικά αυτά που έβλεπα. Ολο αυτό που ζούσα με διαμόρφωνε. Είχα συνδεθεί και με ανθρώπους. Είχα κάνει έναν πολύ καλό φίλο, τον Μουσταφά. Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη δουλειά σου και θέλουν να σε βοηθήσουν, να σου δείξουν πώς ζουν. Πλέον έχουν δει πολλά τα μάτια μου και πολλές φορές –μη νομίζεις– αφήνουμε τη δουλειά για να βοηθήσουμε ανθρώπους που κινδυνεύουν».
Οι συνθήκες στους καταυλισμούς
«Σε πρώτο στάδιο, το κράτος ήθελε να δημιουργήσει άμεσα καταυλισμούς και το έκανε σε διάφορα σημεία. Στη δυτική Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, είχε 3-4 καμπ χαμένα μέσα στη Σίνδο. Καταυλισμοί δημιουργήθηκαν από το μηδέν σε στρατόπεδα, χωράφια, αποθήκες. Στα καμπ όπου οι συνθήκες ήταν ακόμα χειρότερες συγκριτικά με άλλα, δεν μας επιτρεπόταν η είσοδος για να φωτογραφίσουμε. Το ίδιο ισχύει και τώρα. Αυτό είναι σοβαρό ζήτημα ελευθερίας των δημοσιογράφων. Οι πρόσφυγες περνάνε θάλασσες, έρχονται εδώ και ζουν μέσα στις λάσπες. Οι ντόπιοι προειδοποιούν το κράτος για την ακαταλληλότητα κάποιων σημείων να δημιουργηθούν καταυλισμοί. Κανείς δεν τους ακούει. Τότε, στην Ειδομένη, κουβαλούσαμε παιδιά, γυναίκες, ηλικιωμένους να περάσουν μέσα από ποτάμια για να σωθούν. Στο τέλος της μέρας σκέφτεσαι: “Τι είναι αυτό που ζούμε; Γιατί να το ζούμε;”.
Οι καταστάσεις που βιώνουν αυτοί οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι άθλιες, αλλά έχω παρατηρήσει πως η ψυχολογία τους έχει αλλάξει. Στην αρχή έρχονταν και με κάποιον τρόπο κατάφερναν να φύγουν προς την Ευρώπη και οι διακινητές –ας μην κρυβόμαστε– έκαναν χρυσές δουλειές στα Βαλκάνια. Πλέον τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν γίνει πιο αυστηρά και η ψυχολογία τους συνοψίζεται σε μια φράση: “Εντάξει, βαλτώσαμε”».
 |
| ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΣΙΔΗΣ |
14 Σεπτεμβρίου 2020: Πρόσφυγας κατασκευάζει καλύβα από καλάμια στον δρόμο όπου βρήκαν προσωρινά καταφύγιο οι αιτούντες άσυλο κοντά στον νέο καταυλισμό του Καρά Τεπέ
«Αυτό που έχω παρατηρήσει είναι ότι η αντιμετώπιση των ντόπιων απέναντι στους πρόσφυγες σχετίζεται με τις εμπειρίες τους. Η πρώτη επαφή μαζί τους ήταν πάντα περίεργη και γεμάτη καχυποψία. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στα Διαβατά –που ήταν το πρώτο καμπ στη Θεσσαλονίκη– πόσο είχαν ξεσηκωθεί οι κάτοικοι όταν σχεδιαζόταν η δημιουργία του καταυλισμού. Ο κόσμος αντιδρούσε. Σε πρώτη ανάγνωση, τους έλεγες ρατσιστές. Σε δεύτερη ανάγνωση, παρατηρούσες ότι ήταν άνθρωποι που ούτε οι ίδιοι ζουν σε καλές συνθήκες μέσα στα εργοστάσια και στους καπνούς. Δεν το λέω για να τους δικαιολογήσω, όμως. Κάποιοι, βέβαια, χαρακτηρίζονται γενικά από ρατσισμό. Οσον αφορά τη Λέσβο, σίγουρα υπάρχει μεγάλη μερίδα ακροδεξιών στοιχείων, αλλά μην ξεχνάμε ότι το νησί έχει χαρακτηριστεί “κόκκινο”.
Παραδοσιακά, πολλοί δήμοι του νησιού εξέλεγαν ΚΚΕ. Μου έκανε εντύπωση που ανάμεσα σ’ αυτούς που διαμαρτύρονταν για την άφιξη προσφύγων ήταν και άνθρωποι που η ψήφος τους στις εκλογές έδειχνε αλληλέγγυες θέσεις. Οι οργανώσεις, βέβαια, επηρέασαν τους ντόπιους. Ανέλαβαν εκείνες τη βοήθεια προς τους πρόσφυγες, οι ντόπιοι αλληλέγγυοι σταμάτησαν να είναι ενεργοί και στο μυαλό των πολλών οι ΜΚΟ φάνταζαν κάτι εξωτικό και συνωμοσιολογικό».
 |
| ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΣΙΔΗΣ |
29 Φεβρουαρίου 2020: Πρόσφυγες και μετανάστες στην τουρκική πλευρά των συνόρων, ενώ το τελωνείο στις Καστανιές Εβρου παραμένει κλειστό
«Η στιγμή που με σόκαρε»
«Το προσφυγικό, δυστυχώς, μόνο σοκαριστικές στιγμές μάς έχει δώσει. Πτώματα, χτυπημένοι άνθρωποι, δράμα. Το πρώτο που μου έρχεται τώρα στο μυαλό είναι μια ιστορία από την Ειδομένη, αφού είχαν κλείσει τα σύνορα μετά τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας και οι πρόσφυγες εγκλωβίστηκαν.
Ενας άνθρωπος είχε ανέβει σ’ ένα τρένο την ώρα που περνούσε κι έπαθε ηλεκτροπληξία. Είχε απανθρακωθεί. Είχε γίνει ένα μεγάλο κομμάτι κάρβουνο. Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο στη ζωή μου. Οι πρόσφυγες που ήταν μαζεμένοι εκεί ξεσηκώθηκαν, πήραν το πτώμα στα χέρια τους και συγκρούστηκαν με την αστυνομία. Εκλαιγαν. Ούρλιαζαν. Φωτογράφιζα και δεν το πίστευα. Προσπαθούσα να μην το βλέπω με γυμνό μάτι».
«Η στιγμή που θύμωσα»
«Το 2015 είχαμε ακολουθήσει μια οικογένεια προσφύγων από τη Συρία που είχε πάρει άσυλο και επρόκειτο να μεταφερθεί με μετεγκατάσταση στη Γερμανία. Εμείς θα καλύπταμε την ιστορία τους σ’ ένα πλαίσιο «Success story: Οικογένεια από τη Συρία πέρασε τις λάσπες στην Ειδομένη και θα κατάφερνε να φτάσει Γερμανία». Τους φωτογραφίζαμε, τα παιδάκια έπαιζαν, όλοι χαρούμενοι.
Το θέμα δημοσιεύτηκε. Επειτα από μέρες πήγα σ’ ένα άλλο καμπ, στα Λαγκαδίκια, για ένα ρεπορτάζ και περπατώντας συνάντησα τον άντρα. Αργότερα έμαθα ότι ο συγκεκριμένος έδερνε τη γυναίκα του για πάρα πολύ καιρό και τον κάρφωσε μια άλλη οικογένεια που άκουγε τη γυναίκα να ουρλιάζει. Εκεί ένιωσα περίεργα για το δημοσιογραφικό λάθος που έκανα. Θύμωσα».
Γεωργία Κριεμπάρδη
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου