Η πρόσφατη εξαγγελία του πρωθυπουργού για άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων μέσω συνταγματικής αναθεώρησης αποτελεί μια επικίνδυνη διολίσθηση προς ένα συνταγματικό λαϊκισμό, που επινοεί εχθρούς της Δημοκρατίας, προκειμένου να δικαιολογήσει μέτρα που την υπονομεύουν στο όνομα της δήθεν προστασίας της.
Η μονιμότητα δεν είναι προνόμιο των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά θεσμικό αντίβαρο ενάντια στον κομματισμό, την ευνοιοκρατία και τις πελατειακές πρακτικές. Κατοχυρώθηκε για πρώτη φορά στο Σύνταγμα το 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ως τομή φιλελεύθερου εκσυγχρονισμού, για να θωρακιστεί ο κρατικός μηχανισμός από την αυθαιρεσία της εκάστοτε κυβέρνησης. Πριν από τη συνταγματική της κατοχύρωση, το κράτος αντιμετωπιζόταν ως λάφυρο. Η Πλατεία Κλαυθμώνος έμεινε στην ιστορία ως διαχρονικό σύμβολο μιας δημόσιας διοίκησης εξαρτημένης από τις πολιτικές εναλλαγές.
Η θεσμική αυτή εγγύηση ανεστάλη μόνο σε περιόδους δημοκρατικής εκτροπής: από τη δικτατορία του Πάγκαλου και του Μεταξά, έως τον Εμφύλιο και τη Χούντα των Συνταγματαρχών, ο δημόσιος τομέας μετατράπηκε σε πεδίο πολιτικών εκκαθαρίσεων, με τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων να αποτελούν το πιο χαρακτηριστικό εργαλείο αποκλεισμού και ελέγχου. Είναι αυτό το ιστορικό προηγούμενο που, σήμερα, επιχειρείται να επιστρέψει από την πίσω πόρτα, με τον μανδύα της συνταγματικής αναθεώρησης;
Όπως η ισοβιότητα των δικαστών κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από κάθε μορφή πολιτικής επιρροής, έτσι και η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων εγγυάται την αμεροληψία, την ουδετερότητα και τη συνέχεια της δημόσιας διοίκησης. Δεν προστατεύουν πρόσωπα, αλλά το κράτος δικαίου απέναντι στις μικροπολιτικές σκοπιμότητες και τον «φατριασμό». Ευρωπαϊκές χώρες με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, διατηρούν αντίστοιχες εγγυήσεις μονιμότητας.
Το ίδιο το Σύνταγμα, στο άρθρο 103, προβλέπει με σαφήνεια τους λόγους λύσης της δημοσιοϋπαλληλικής σχέσης: παύση κατόπιν δικαστικής απόφασης, κατάργηση της οργανικής θέσης ή απόλυση με απόφαση του αρμόδιου υπηρεσιακού συμβουλίου, στο οποίο μάλιστα η εκάστοτε κυβέρνηση διατηρεί την πλειοψηφία. Συνεπώς, δεν υφίσταται καμία θεσμική “ασυλία” για τους επίορκους, αδιάφορους ή ανίκανους υπαλλήλους. Τι ακριβώς επιδιώκει να προσθέσει η εξαγγελθείσα αναθεώρηση; Μήπως το δικαίωμα της κυβέρνησης να απολύει δημοσίους υπαλλήλους κατά το δοκούν;
Η διχαστική λογική του κοινωνικού αυτοματισμού, η τεχνητή αντιπαράθεση μεταξύ “βολεμένων” δημοσίων υπαλλήλων και “μη προνομιούχων” εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα αποδεικνύεται εξαιρετικά βολική για την αποσιώπηση των ευθυνών της πολιτείας. Οι δυσλειτουργίες του δημοσίου τομέα δεν οφείλονται στη μονιμότητα του προσωπικού του αλλά στην υποστελέχωση στην παιδεία, την υγεία και την κοινωνική ασφάλιση, στην έλλειψη στρατηγικού πολιτικού σχεδιασμού και τη διαχρονική πολυνομία. Αντί να επιδιώκεται η καθολική κατοχύρωση της σταθερής απασχόλησης, στοχοποιείται ο μόνος τομέας όπου αυτή διασφαλίζεται θεσμικά: το Δημόσιο. Πενήντα χρόνια μετά το Σύνταγμα του 1975, η αμφισβήτηση της μονιμότητας συνιστά σημείο καμπής σε μια πορεία κοινωνικής οπισθοδρόμησης. Απέναντι στην αποδόμηση των θεμελιωδών δημοκρατικών κεκτημένων, καθήκον μας είναι η προάσπισή τους, ώστε να παραδοθούν ακέραια και ζωντανά στις γενιές που έρχονται.”
Άρθρο της Βανέσσας Παναγιώτας Ντέγκα, εφέτης, μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών για τη μονιμότητα στο Δημόσιο: θεσμικό αντίβαρο ή εργαλείο κομματισμού;
“Στο σημερινό αφιέρωμα της Εφημερίδας των Συντακτών για τα 50 χρόνια του Συντάγματος του 1975 συμμετέχω με ένα σύντομο κείμενο για τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, ένα θέμα θεμελιώδες για το κράτος δικαίου.
Η θεσμική αυτή εγγύηση ανεστάλη μόνο σε περιόδους δημοκρατικής εκτροπής: από τη δικτατορία του Πάγκαλου και του Μεταξά, έως τον Εμφύλιο και τη Χούντα των Συνταγματαρχών, ο δημόσιος τομέας μετατράπηκε σε πεδίο πολιτικών εκκαθαρίσεων, με τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων να αποτελούν το πιο χαρακτηριστικό εργαλείο αποκλεισμού και ελέγχου. Είναι αυτό το ιστορικό προηγούμενο που, σήμερα, επιχειρείται να επιστρέψει από την πίσω πόρτα, με τον μανδύα της συνταγματικής αναθεώρησης;
Όπως η ισοβιότητα των δικαστών κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από κάθε μορφή πολιτικής επιρροής, έτσι και η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων εγγυάται την αμεροληψία, την ουδετερότητα και τη συνέχεια της δημόσιας διοίκησης. Δεν προστατεύουν πρόσωπα, αλλά το κράτος δικαίου απέναντι στις μικροπολιτικές σκοπιμότητες και τον «φατριασμό». Ευρωπαϊκές χώρες με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, διατηρούν αντίστοιχες εγγυήσεις μονιμότητας.
Το ίδιο το Σύνταγμα, στο άρθρο 103, προβλέπει με σαφήνεια τους λόγους λύσης της δημοσιοϋπαλληλικής σχέσης: παύση κατόπιν δικαστικής απόφασης, κατάργηση της οργανικής θέσης ή απόλυση με απόφαση του αρμόδιου υπηρεσιακού συμβουλίου, στο οποίο μάλιστα η εκάστοτε κυβέρνηση διατηρεί την πλειοψηφία. Συνεπώς, δεν υφίσταται καμία θεσμική “ασυλία” για τους επίορκους, αδιάφορους ή ανίκανους υπαλλήλους. Τι ακριβώς επιδιώκει να προσθέσει η εξαγγελθείσα αναθεώρηση; Μήπως το δικαίωμα της κυβέρνησης να απολύει δημοσίους υπαλλήλους κατά το δοκούν;
Η διχαστική λογική του κοινωνικού αυτοματισμού, η τεχνητή αντιπαράθεση μεταξύ “βολεμένων” δημοσίων υπαλλήλων και “μη προνομιούχων” εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα αποδεικνύεται εξαιρετικά βολική για την αποσιώπηση των ευθυνών της πολιτείας. Οι δυσλειτουργίες του δημοσίου τομέα δεν οφείλονται στη μονιμότητα του προσωπικού του αλλά στην υποστελέχωση στην παιδεία, την υγεία και την κοινωνική ασφάλιση, στην έλλειψη στρατηγικού πολιτικού σχεδιασμού και τη διαχρονική πολυνομία. Αντί να επιδιώκεται η καθολική κατοχύρωση της σταθερής απασχόλησης, στοχοποιείται ο μόνος τομέας όπου αυτή διασφαλίζεται θεσμικά: το Δημόσιο. Πενήντα χρόνια μετά το Σύνταγμα του 1975, η αμφισβήτηση της μονιμότητας συνιστά σημείο καμπής σε μια πορεία κοινωνικής οπισθοδρόμησης. Απέναντι στην αποδόμηση των θεμελιωδών δημοκρατικών κεκτημένων, καθήκον μας είναι η προάσπισή τους, ώστε να παραδοθούν ακέραια και ζωντανά στις γενιές που έρχονται.”
Άρθρο της Βανέσσας Παναγιώτας Ντέγκα, εφέτης, μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών για τη μονιμότητα στο Δημόσιο: θεσμικό αντίβαρο ή εργαλείο κομματισμού;
“Στο σημερινό αφιέρωμα της Εφημερίδας των Συντακτών για τα 50 χρόνια του Συντάγματος του 1975 συμμετέχω με ένα σύντομο κείμενο για τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, ένα θέμα θεμελιώδες για το κράτος δικαίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου