Το Politico παρουσιάζει τρομακτικά στοιχεία για το πρόβλημα της έλλειψης νερού στην Ευρώπη • Η Ελλάδα από τις χώρες της Ευρώπης που θα έχει σοβαρά προβλήματα στο άμεσο μέλλον • Η γεωργία ο μεγαλύτερος καταναλωτής και ρυπαντής του νερού • Πολλά δισ. ευρώ το κόστος του προβλήματος • Τι προβλέπει το προσχέδιο της Κομισιόν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
«Η κρίση του νερού σε αριθμούς» είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος του Politico, το οποίο με ένα εκτενές αλλά και πολύ ανησυχητικό ρεπορτάζ σκιαγραφεί το μείζον πρόβλημα της λειψυδρίας στην Ευρώπη.
Με αφορμή την επικείμενη δημοσίευση από την Κομισιόν του σχεδίου για την ανθεκτικότητα απέναντι στην έλλειψη νερού με στόχο την βελτίωση της ποιότητας και της διαχείρισης των υδάτων της ΕΕ, καθώς και της προστασίας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, το Politico επικαλούμενο στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, επισημαίνει πως πάνω από το 40% των Ευρωπαίων βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με την λειψυδρία, αναδεικνύοντας το ζωτικό αυτό πρόβλημα που ταλανίζει πλέον και τη γηραιά ήπειρο.
Το διεθνές μέσο προειδοποιεί πως χωρίς τη λήψη άμεσων δράσεων, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα χάσουν την ελεύθερη πρόσβαση τους σε αυτόν τον βασικό πόρο.
Η χώρα μας, στους διαδραστικούς χάρτες της Ευρώπης του Politico στους οποίους παρουσιάζεται ο βαθμός κινδύνου κάθε χώρας από τη λειψυδρία (όσο πιο έντονο το «κόκκινο», τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος), εμφανίζεται να είναι από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που ήδη από το 2030 θα έχει μείζον πρόβλημα.
Σύμφωνα με την Τρίνε Κρίστιανσεν, υπεύθυνη για τα γλυκά νερά στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA), η ΕΕ αντιμετωπίζει «σοβαρές προκλήσεις για την ασφάλεια του νερού, τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον» και «ίσως να μην έχουμε επαρκές νερό - καλής ποιότητας - για τις άμεσες ανάγκες μας».
Σύμφωνα με έκθεση του EEA για το 2024, οι υδάτινοι πόροι της Ευρώπης δέχονται αυξανόμενες πιέσεις από την ρύπανση και την υπερεκμετάλλευση. Επισημαίνεται επίσης ότι η κλιματική αλλαγή θα κάνει την πρόσβαση και διαχείριση του νερού πιο δύσκολη, προκαλώντας απώλειες ζωών και ζημιές δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η γεωργία ο μεγαλύτερος καταναλωτής και ρυπαντής
Ο οργανισμός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται «μεγάλες αλλαγές» στον τρόπο ζωής και στο οικονομικό σύστημα της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της επιδεινούμενης υδάτινης κρίσης.
Η γεωργία εντοπίζεται ως ο βασικός ένοχος, καθώς είναι ο τομέας με την μεγαλύτερη κατανάλωση νερού και παράλληλα ο κύριος ρυπαντής. Ο κλάδος απορροφά το 60% της καθαρής κατανάλωσης γλυκού νερού στην ΕΕ, με την κατανάλωση να αναμένεται να αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η διάχυτη ρύπανση από τη γεωργία επηρεάζει σχεδόν το ένα τρίτο των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης. Τα νιτρικά από λιπάσματα και κοπριά προκαλούν ραγδαία ανάπτυξη φυκιών, τα οποία εξαντλούν το οξυγόνο στο νερό και οδηγούν σε «νεκρές ζώνες». Στο πόσιμο νερό, τα νιτρικά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως καρκίνο.
Παρά την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τον περιορισμό των νιτρικών στα υπόγεια ύδατα, από το 2000 δεν καταγράφεται καμία ουσιαστική πρόοδος, με την εφαρμογή της νομοθεσίας να συνιστά βασικό πρόβλημα.
Η Κομισιόν επανεξετάζει τη σχετική νομοθεσία από το 2023 και εξετάζει το ενδεχόμενο απλοποίησης των κανόνων, αν και δεν αναμένεται να ληφθεί κάποια απόφαση πριν το τέλος του έτους.
Άλλες νομοθετικές παρεμβάσεις ωστόσο είχαν μεγαλύτερη επιτυχία.
Τα επίπεδα φωσφορικών, επίσης θρεπτική ουσία που ωστόσο προκαλεί μεγάλη ρύπανση, μειώθηκαν κατά το ήμισυ μεταξύ του 1992 και του 2011, χάρη στους αυστηρότερους κανόνες για τα αστικά λύματα και την απαγόρευση φωσφορικών στα απορρυπαντικά.
Οι προσπάθειες μείωσης της ρύπανσης από τα φυτοφάρμακα είχαν επίσης κάποια αποτελέσματα, αν και το EEA προειδοποίησε ότι το 10% των υπόγειων υδάτων δεν είχε καλή χημική κατάσταση το 2021, λόγω υψηλών συγκεντρώσεων φυτοφαρμάκων.
Ο οργανισμός εκτιμά ότι η ΕΕ οδεύει προς την επίτευξη του στόχου της για μείωση κατά 50% της χρήσης και του κινδύνου από τα χημικά φυτοφάρμακα έως το 2030. Ωστόσο, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να επιτευχθεί η αντίστοιχη μείωση στη ρύπανση από θρεπτικά συστατικά (όπως τα νιτρικά) στα υπόγεια ύδατα.
Το τίμημα της αδράνειας
Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιδεινώσει την υδάτινη κρίση της Ευρώπης, επιδεινώνοντας την έλλειψη νερού με την ζήτηση ωστόσο να αυξάνεται.
Οι ξηρασίες προβλέπεται ότι θα γίνουν πιο συχνές και έντονες, ιδιαίτερα, αλλά όχι αποκλειστικά, στη Νότια Ευρώπη.
Οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας θα επηρεάσουν την ποιότητα του νερού και θα απειλήσουν την υδροδότηση εκατομμυρίων ανθρώπων.
Σύμφωνα με το Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ, μέχρι το 2050 έως και 65 εκατομμύρια πολίτες στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν έλλειψη νερού για ένα μέρος του έτους, εάν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να αυξάνονται.
Η Μεσόγειος θα επηρεαστεί περισσότερο, αλλά και περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης θα δεχθούν σοβαρές πιέσεις, λόγω παραγόντων όπως η κακή διαχείριση, οι υποδομές, και η ανεξέλεγκτη ζήτηση από τη βιομηχανία, τη γεωργία και τα δημόσια δίκτυα ύδρευσης.
Οι επιπτώσεις στην οικονομία της Ευρώπης θα είναι τεράστιες. Η γεωργία θα υποστεί μειωμένες αποδόσεις και αυξημένο κόστος για άρδευση και ζωοτροφές, σχολιάζει το Politico.
Η παραγωγή ενέργειας επίσης θα επηρεαστεί. Πυρηνικά και θερμικά εργοστάσια θα έχουν λιγότερο νερό για ψύξη, ενώ τα υδροηλεκτρικά θα παράγουν λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια. Κτίρια και υποδομές θα υποστούν ζημιές λόγω συρρίκνωσης του εδάφους από την ξηρασία.
Ταυτόχρονα, έντονες βροχοπτώσεις θα προκαλούν περισσότερες πλημμύρες, χωρίς να βοηθούν την αναπλήρωση των υδάτινων πόρων, καθώς δεν απορροφώνται από το έδαφος.
Το Κοινό Κέντρο Ερευνών εκτιμά ότι οι οικονομικές ζημιές μόνο από τις ξηρασίες μπορεί να ανέλθουν σε 12-15 δισ. ευρώ έως το 2050 και έως 45 δισ. ευρώ μέχρι το 2100. Οι ζημιές από τις πλημμύρες θα μπορούσαν να φτάσουν έως και τα 287 δισ. ευρώ ετησίως έως το τέλος του αιώνα.
Συγκρατημένες προσδοκίες
Παρά τη σοβαρότητα της επερχόμενης κρίσης, η Κομισιόν ενδέχεται να μην σηκώσει «λευκή σημαία».
Σύμφωνα με προσχέδιο της Κομισιόν που έχει στη διάθεσή του το Politico, εξετάζεται η θέσπιση στόχων περιορισμού της υδροληψίας, αλλά ακόμη και αν υιοθετηθούν, πιθανότατα να είναι εθελοντικοί.
Για τη γεωργία, το έγγραφο προτείνει να επιβραβεύονται οι αγρότες που «προβαίνουν σε δομικές αλλαγές» για τη βελτίωση της διαχείρισης νερού, ενσωματώνοντας τη διάσταση αυτή στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Η ανθεκτικότητα στο νερό θα ενταχθεί επίσημα στις πολιτικές της ΚΑΠ, σύμφωνα με το προσχέδιο.
Προτείνεται επίσης «απλοποίηση» της υφιστάμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το νερό, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής απλοποίησης της Κομισιόν. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστες αναφορές για τη ρύπανση από θρεπτικά συστατικά ή φυτοφάρμακα.
Όσον αφορά τις λεγόμενες «παντοτινές χημικές ουσίες» (PFAS), το προσχέδιο προτείνει τη δημιουργία μηχανισμού στήριξης για τον εντοπισμό και καθαρισμό τους, μέσω μιας «Σύμπραξης Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ)».
Πηγή: efsyn.gr
Με αφορμή την επικείμενη δημοσίευση από την Κομισιόν του σχεδίου για την ανθεκτικότητα απέναντι στην έλλειψη νερού με στόχο την βελτίωση της ποιότητας και της διαχείρισης των υδάτων της ΕΕ, καθώς και της προστασίας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, το Politico επικαλούμενο στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, επισημαίνει πως πάνω από το 40% των Ευρωπαίων βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με την λειψυδρία, αναδεικνύοντας το ζωτικό αυτό πρόβλημα που ταλανίζει πλέον και τη γηραιά ήπειρο.
Το διεθνές μέσο προειδοποιεί πως χωρίς τη λήψη άμεσων δράσεων, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα χάσουν την ελεύθερη πρόσβαση τους σε αυτόν τον βασικό πόρο.
Σύμφωνα με την Τρίνε Κρίστιανσεν, υπεύθυνη για τα γλυκά νερά στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA), η ΕΕ αντιμετωπίζει «σοβαρές προκλήσεις για την ασφάλεια του νερού, τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον» και «ίσως να μην έχουμε επαρκές νερό - καλής ποιότητας - για τις άμεσες ανάγκες μας».
Σύμφωνα με έκθεση του EEA για το 2024, οι υδάτινοι πόροι της Ευρώπης δέχονται αυξανόμενες πιέσεις από την ρύπανση και την υπερεκμετάλλευση. Επισημαίνεται επίσης ότι η κλιματική αλλαγή θα κάνει την πρόσβαση και διαχείριση του νερού πιο δύσκολη, προκαλώντας απώλειες ζωών και ζημιές δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η γεωργία ο μεγαλύτερος καταναλωτής και ρυπαντής
Ο οργανισμός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται «μεγάλες αλλαγές» στον τρόπο ζωής και στο οικονομικό σύστημα της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της επιδεινούμενης υδάτινης κρίσης.
Η γεωργία εντοπίζεται ως ο βασικός ένοχος, καθώς είναι ο τομέας με την μεγαλύτερη κατανάλωση νερού και παράλληλα ο κύριος ρυπαντής. Ο κλάδος απορροφά το 60% της καθαρής κατανάλωσης γλυκού νερού στην ΕΕ, με την κατανάλωση να αναμένεται να αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η διάχυτη ρύπανση από τη γεωργία επηρεάζει σχεδόν το ένα τρίτο των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης. Τα νιτρικά από λιπάσματα και κοπριά προκαλούν ραγδαία ανάπτυξη φυκιών, τα οποία εξαντλούν το οξυγόνο στο νερό και οδηγούν σε «νεκρές ζώνες». Στο πόσιμο νερό, τα νιτρικά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως καρκίνο.
Η Κομισιόν επανεξετάζει τη σχετική νομοθεσία από το 2023 και εξετάζει το ενδεχόμενο απλοποίησης των κανόνων, αν και δεν αναμένεται να ληφθεί κάποια απόφαση πριν το τέλος του έτους.
Άλλες νομοθετικές παρεμβάσεις ωστόσο είχαν μεγαλύτερη επιτυχία.
Τα επίπεδα φωσφορικών, επίσης θρεπτική ουσία που ωστόσο προκαλεί μεγάλη ρύπανση, μειώθηκαν κατά το ήμισυ μεταξύ του 1992 και του 2011, χάρη στους αυστηρότερους κανόνες για τα αστικά λύματα και την απαγόρευση φωσφορικών στα απορρυπαντικά.
Οι προσπάθειες μείωσης της ρύπανσης από τα φυτοφάρμακα είχαν επίσης κάποια αποτελέσματα, αν και το EEA προειδοποίησε ότι το 10% των υπόγειων υδάτων δεν είχε καλή χημική κατάσταση το 2021, λόγω υψηλών συγκεντρώσεων φυτοφαρμάκων.
Ο οργανισμός εκτιμά ότι η ΕΕ οδεύει προς την επίτευξη του στόχου της για μείωση κατά 50% της χρήσης και του κινδύνου από τα χημικά φυτοφάρμακα έως το 2030. Ωστόσο, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να επιτευχθεί η αντίστοιχη μείωση στη ρύπανση από θρεπτικά συστατικά (όπως τα νιτρικά) στα υπόγεια ύδατα.
Το τίμημα της αδράνειας
Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιδεινώσει την υδάτινη κρίση της Ευρώπης, επιδεινώνοντας την έλλειψη νερού με την ζήτηση ωστόσο να αυξάνεται.
Οι ξηρασίες προβλέπεται ότι θα γίνουν πιο συχνές και έντονες, ιδιαίτερα, αλλά όχι αποκλειστικά, στη Νότια Ευρώπη.
Οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας θα επηρεάσουν την ποιότητα του νερού και θα απειλήσουν την υδροδότηση εκατομμυρίων ανθρώπων.
Σύμφωνα με το Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ, μέχρι το 2050 έως και 65 εκατομμύρια πολίτες στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν έλλειψη νερού για ένα μέρος του έτους, εάν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να αυξάνονται.
Η Μεσόγειος θα επηρεαστεί περισσότερο, αλλά και περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης θα δεχθούν σοβαρές πιέσεις, λόγω παραγόντων όπως η κακή διαχείριση, οι υποδομές, και η ανεξέλεγκτη ζήτηση από τη βιομηχανία, τη γεωργία και τα δημόσια δίκτυα ύδρευσης.
Οι επιπτώσεις στην οικονομία της Ευρώπης θα είναι τεράστιες. Η γεωργία θα υποστεί μειωμένες αποδόσεις και αυξημένο κόστος για άρδευση και ζωοτροφές, σχολιάζει το Politico.
Η παραγωγή ενέργειας επίσης θα επηρεαστεί. Πυρηνικά και θερμικά εργοστάσια θα έχουν λιγότερο νερό για ψύξη, ενώ τα υδροηλεκτρικά θα παράγουν λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια. Κτίρια και υποδομές θα υποστούν ζημιές λόγω συρρίκνωσης του εδάφους από την ξηρασία.
Ταυτόχρονα, έντονες βροχοπτώσεις θα προκαλούν περισσότερες πλημμύρες, χωρίς να βοηθούν την αναπλήρωση των υδάτινων πόρων, καθώς δεν απορροφώνται από το έδαφος.
Το Κοινό Κέντρο Ερευνών εκτιμά ότι οι οικονομικές ζημιές μόνο από τις ξηρασίες μπορεί να ανέλθουν σε 12-15 δισ. ευρώ έως το 2050 και έως 45 δισ. ευρώ μέχρι το 2100. Οι ζημιές από τις πλημμύρες θα μπορούσαν να φτάσουν έως και τα 287 δισ. ευρώ ετησίως έως το τέλος του αιώνα.
Συγκρατημένες προσδοκίες
Παρά τη σοβαρότητα της επερχόμενης κρίσης, η Κομισιόν ενδέχεται να μην σηκώσει «λευκή σημαία».
Σύμφωνα με προσχέδιο της Κομισιόν που έχει στη διάθεσή του το Politico, εξετάζεται η θέσπιση στόχων περιορισμού της υδροληψίας, αλλά ακόμη και αν υιοθετηθούν, πιθανότατα να είναι εθελοντικοί.
Για τη γεωργία, το έγγραφο προτείνει να επιβραβεύονται οι αγρότες που «προβαίνουν σε δομικές αλλαγές» για τη βελτίωση της διαχείρισης νερού, ενσωματώνοντας τη διάσταση αυτή στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Η ανθεκτικότητα στο νερό θα ενταχθεί επίσημα στις πολιτικές της ΚΑΠ, σύμφωνα με το προσχέδιο.
Προτείνεται επίσης «απλοποίηση» της υφιστάμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το νερό, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής απλοποίησης της Κομισιόν. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστες αναφορές για τη ρύπανση από θρεπτικά συστατικά ή φυτοφάρμακα.
Όσον αφορά τις λεγόμενες «παντοτινές χημικές ουσίες» (PFAS), το προσχέδιο προτείνει τη δημιουργία μηχανισμού στήριξης για τον εντοπισμό και καθαρισμό τους, μέσω μιας «Σύμπραξης Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ)».
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου