Η βλακεία ως αντιπολίτευση

«Η Μακεδονία είναι Ελληνική». Αυτό το σύνθημα συσπείρωσε δεκάδες χιλιάδες συμπατριώτες μας που έκαναν εντυπωσιακές εκδηλώσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Επιπλέον είχε την ευλογία πολλών ιεραρχών, στο πλαίσιο της μακρόχρονης παράδοσης «Πατρίδα-Θρησκεία και Κράτος-Εκκλησία» που είναι ομοούσια και αδιαίρετα, κάτι σαν την Αγία Τριάδα επί της Γης (της ελληνικής γης βέβαια, εννοείται) που παίρνει τη μορφή της Αγίας Δυάδας. Και ως μιας αλήθειας εξ αποκαλύψεως, ουδείς πιστός έχει το δικαίωμα να την αμφισβητήσει.

Αν όμως αυτή η «αλήθεια» εφαρμοστεί και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, π.χ. «τα Τζουμέρκα είναι Ελληνικά», θα προκαλέσει θυμηδία. Αρα, εδώ κάποιο λάκκο έχει η φάβα. Ας τον δούμε.

Υπάρχει τελικά «ορθοδοξοφοβία»;

Για τρίτη συνεχή χρονιά το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων δημοσιεύει την έκθεση περιστατικών εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας.

Οφείλω να ομολογήσω ότι πρόκειται για αρκετά διπλωματική διατύπωση στον τίτλο, αν και γίνεται σαφές ότι τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς την εργαλειοποίηση που υφίσταται η εν λόγω έκθεση, ιδίως από δεξιούς και ακροδεξιούς χώρους, έντυπα και ιστοσελίδες, αλλά και από θρησκευτικούς και εκκλησιαστικούς κύκλους, το μήνυμα είναι σαφές: Μην αναζητάτε ισλαμοφοβία ή αντισημιτισμό στην ελληνική κοινωνία - η ορθοδοξία είναι εκείνη που διώκεται.

Η θρησκεία της αγοράς και του αποκλεισμού

Από τις αρχές του έτους περίπου δύο χιλιάδες άτομα έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να βρουν μια δουλειά και να ζήσουν τίμια, σύμφωνα με την ηθική της αστικής κοινωνίας. Εκαναν τα πάντα για να μπουν στην επίσημη αγορά εργασίας, να ακολουθήσουν τους νόμους της και να αποφύγουν την παράνομη, που σίγουρα θα τους έδινε δουλειά. Αυτή η παράλληλη αγορά εργασίας δεν γνωρίζει ανεργία και δίνει όλες τις δυνατότητες για αυτοαπασχόληση.

Ιησούς Χριστός Νικά!

Είναι κάποια πράγματα που ξεχνάς και κάποια που σε κάνουν να ξεχνιέσαι. Συνήθως, τα πρώτα φέρουν μια αυτοδιάθεση, ενώ τα δεύτερα τα επιλέγεις. Θα μου πεις, υπάρχει και η «επιλεκτική μνήμη». Ε, λοιπόν, τείνω να πιστέψω πως αυτή η φρασούλα δεν είναι παρά επίπλαστο κατασκεύασμα της αστικής τάξης, κάτι σαν «χάδι» της μπουρζουαζίας για να «προστατεύσει» το προλεταριάτο από το σκληρό παρελθόν του. Μην το θυμάται και της αναστατώνεται!

Με ακούς πώς μιλάω. Είναι που διαβάζω πολύ Μαρξ τελευταία. Τον δίνω μάθημα και πιθανόν περνάω φάση ταύτισης. Πού θα πάει, εξεταστική είναι, θα περάσει (κι αυτή κι η φάση μου μαζί). Και θα επανέλθω στα φυσιολογικά μου. Τα... συμβατικά μου. Τα... γνωστά μας, τέλος πάντων, τα καθημερινά: τυρί, ρύζι, καφέ, γάλα, Καμπά, ψωμί, ελιά και Κώτσο βασιλιά.

Σχολείο και θρησκευτική ελευθερία

Πολλοί, ανάμεσά τους και άνθρωποι της Αριστεράς, ρωτούν καλοπροαίρετα αν τα Θρησκευτικά είναι το πρόβλημα του σχολείου σήμερα. Προφανώς και δεν είναι το πρόβλημα, αλλά, η αντίληψη εκκλησιαστικής επιβολής στην εκπαίδευση που υποκρύπτεται παραδοσιακά και μέσω του μαθήματος των Θρησκευτικών συνιστά μείζον θέμα. Αφορά στα ατομικά δικαιώματα, αλλά και την αναγκαία γνώση που θα έπρεπε να έχει το παιδί για να κατανοήσει το σύγχρονο κόσμο, σε μια περίοδο που οι θρησκείες διαδραματίζουν πολιτισμικό και πολιτικό ρόλο και ο «άλλος» είναι πολύ κοντά μας, είναι το παιδί του διπλανού θρανίου. Με αυτή την έννοια, το ουδετερόθρησκο σχολείο αποτελεί μέρος της αναγκαίας μεταρρύθμισης για ένα δημοκρατικό, σύγχρονο και ανοιχτό σχολείο.

Κράτος - Εκκλησία: Ιστορία μου, αμαρτία μου...

Στην ομιλία του στη ΔΕΘ ο Αλ. Τσίπρας αναφέρθηκε στη συνταγματική αναθεώρηση -ξεκινά η διαδικασία τον Οκτώβριο- και μιλώντας ειδικά για τις σχέσεις Κράτους - Εκκλησίας είπε ότι είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε στον εξορθολογισμό τους επαναλαμβάνοντας τα περί διακριτών ρόλων. Η περιγραφή είναι ευρύχωρη μάλλον σκοπίμως, γιατί το θέμα είναι σύνθετο και προκαλεί εντάσεις, δυστυχώς όμως ο πρωθυπουργός δεν δέχτηκε καμία ερώτηση στην τρίωρη συνέντευξη της Κυριακής. Πώς εννοεί τους διακριτούς ρόλους; Τι ακριβώς θα προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ; Ως πού θα φτάσει ο εξορθολογισμός; Θυμίζω τι έγραφε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για το επίμαχο ζήτημα.

Γιατί η πίστη γίνεται όλο και πιο δημοφιλής;

Σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχει πλήθος θρησκειών με τις περισσότερες εξ αυτών να περιλαμβάνουν πολλές υπό - αιρέσεις. Στόχος όλων αυτών των θρησκειών είναι να νοηματοδοτήσουν το σκοπό της ύπαρξης των ανθρώπων στον κόσμο, να εξηγήσουν τι συμβαίνει στη μεταθάνατο ζωή, καθώς και να δηλώσουν εάν υπάρχει θεός, και αν ναι πως συνδεόμαστε με αυτόν.

Και αν πιστεύετε πως η θρησκεία ανήκει στο παρελθόν και ζούμε σε μια νέα εποχή λογικής, μάλλον κάνετε λάθος. Σύμφωνα με νέα στοιχεία που παρέθεσαν σε δημοσίευμα του Guardian, το 84% του παγκόσμιου πληθυσμού ταυτίζεται με μια θρησκευτική ομάδα. Παράλληλα πολλά νέα άτομα πιστεύουν όλο και περισσότερο, παρόλο που υπάρχουν σημαντικές γεωγραφικές διακυμάνσεις.

Οι άντρες με τα ράσα

Κάθε σκάνδαλο που αποκαλύπτει την υποκρισία κάποιου ιερατείου, οποιαδήποτε θρησκεία κι αν λέει ότι διακονεί, νομιμοποιεί δύο ενδιαφέροντα ερωτήματα. Το πρώτο, αν η υποκρισία αυτή είναι αναπόφευκτη και ανίατη, όσες δηλώσεις μετανοίας κι αν γίνουν, όσα διοικητικά μέτρα κι αν εξαγγελθούν. Και το δεύτερο, και πιθανόν κρισιμότερο όσον αφορά την περιπέτεια που ονομάζεται «ανθρωπότητα», αν υπάρχουν θεοί (ή Θεός) χωρίς θρησκεία· χωρίς επί γης εκπροσώπους, τοποτηρητές, μεσολαβητές, και εντέλει εξουσιαστές, με ειδική ενδυμασία, θρόνους και σκήπτρα. Και με ισχύ επί των ανθρώπων μεγαλύτερη από την κοσμική.

Στην αυλή των θαυμάτων

Πριν από λίγες ημέρες, όταν ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε ότι δεν φοβάται, γιατί αν οι Αμερικανοί έχουν το δολάριο, οι Τούρκοι έχουν τον Αλλάχ, εμείς της Δύσης ειρωνευόμασταν την πεποίθησή του πως οι ουράνιες δυνάμεις εμπλέκονται και στις υποθέσεις των Χρηματιστηρίων.

Μπορούν δηλαδή ανά πάσα στιγμή να ανακόψουν την κατρακύλα της λίρας και να καταποντίσουν το δολάριο των «απίστων», αποδεικνύοντας ότι αυτές είναι παντοδύναμες, όχι οι Αγορές. Αυτό ακριβώς το περιεχόμενο είχε η προς Αλλάχ προχθεσινή προσευχή ενός ιμάμη στην τουρκική Μυρσίνη. Τώρα που η λίρα παίρνει μια μικρή ανάσα, ποιος θα εμποδίσει τον ιμάμη και τον Ερντογάν να βροντοφωνάξουν πως ο Αλλάχ έβαλε σωστικά το χέρι του, και όχι η πολιτική;

Θρησκευτικότητα και η έννοια του ιερού

Μπορεί η έννοια του ιερού, στην πρώτη, αυθεντική της σημασία να παραπέμπει ετυμολογικά στο θείο και στη θρησκευτικότητα, ωστόσο δεν θα πρέπει πάντοτε να κατανοείται αποκλειστικά και μόνο μέσα σε ένα θρησκευτικό, θεολογικό πλαίσιο ή ακόμη και στο πλαίσιο ενός ιδιότυπου μυστικισμού. Θέλω να πω με αυτό ότι υπάρχουν σίγουρα άνθρωποι, καλλιτέχνες, για παράδειγμα, που μπορεί να αναφέρονται στην ιερότητα του ανθρώπινου σώματος, στην ιερότητα του γυναικείου σώματος, στην ιερότητα του ανθρώπου γενικότερα, της μητέρας, της μητέρας Γης δίχως την οποιαδήποτε συσχέτιση της ιερότητας αυτής με τον χριστιανισμό ή τη θρησκειολογία και το θείο γενικότερα.

Αυτοί ξέρουν...

Με μαύρα στιβαρά μπλουζάκια ή γυμνά πανωκόρμια γεμάτα φουσκωμένα μούσκουλα και ευδιάκριτους κοιλιακούς προτάσσουν τα στήθη τους αποφασισμένοι να τιμωρήσουν τους προδότες και να βροντοφωνάξουν την ιστορική αλήθεια που αυτοί ξέρουν και οι άλλοι αγνοούν.

Με αγριεμένα πρόσωπα και γροθιές τιμωρών ετοιμάζονται να βάλουν στη θέση τους εκείνους που προσβάλλουν πότε τα εθνικά, πότε τα θρησκευτικά, πότε τα κοινωνικά τους πιστεύω με τον τρόπο που χρησιμοποιούν για να διευθετούν τις διαφορές τους τα αρσενικά στις αγέλες, τη βία.

Διαμορφώνεται περιβάλλον θρησκευτικού σκοταδισμού

Ενα βήμα πιο μακριά από τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης βρίσκεται από χθες η ελληνική κοινωνία καθώς η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική την απόφαση του πρώην υπουργού Παιδείας, Νίκου Φίλη, με την οποία επιχειρήθηκε μια ριζοσπαστική αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών στις τάξεις του Δημοτικού και του Γυμνασίου.

Το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ, που διέρρευσε χθες, συνοψίζεται στη φράση «ορθόδοξη χριστιανική συνείδηση» ως μόνη και αναγκαστική επιλογή για το περιεχόμενο διδασκαλίας των Θρησκευτικών στα σχολεία.

Αν η διαρροή είναι ακριβής, τότε οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια σε περιβάλλον θρησκευτικού σκοταδισμού, με ένα μάθημα ομολογιακής φύσης που αποκλείει -εκτός των άλλων- μεγάλα σύνολα μαθητών, οι οποίοι ανήκουν σε άλλα θρησκευτικά δόγματα είτε απλά δεν έχουν κανενός είδους προσήλωση σε οποιαδήποτε θρησκεία.

Οι... σταυροφόροι της Ιπποκράτους δεν έχουν τον θεό τους

«Παλιόπουστα, θα καείς στην κόλαση!». «Σκυλάραπα, καταραμένος να ’σαι!». Από τις 9 Φλεβάρη το θέατρο «Ακροπόλ» ζει τη δική του επίγεια κόλαση αφού κάθε βράδυ «ευσεβείς» χριστιανοί, ρασοφόροι και μη, μαζεύονται απέναντι από την είσοδο του θεάτρου με εικόνες της Παναγίας, καίνε λιβάνια και ψέλνουν, μοιράζουν στον κόσμο φυλλάδια με υβριστικό περιεχόμενο, βρίζουν κι απειλούν και -κυριολεκτικά- τραβούν από τα ρούχα τους υποψήφιους θεατές της παράστασης.

Ο Ησαΐας Ματιάμπα, ο Νίκος Μουτσινάς, η Αντιγόνη Ψυχράμη ακούνε τον εξάψαλμο, ενώ οι ευσεβείς πολλές φορές τούς ακολουθούν και μέχρι τα αυτοκίνητά τους αφού τους περιμένουν και μετά το τέλος της παράστασης.

Μασκαράδες χωρίς μάσκα

Δεν χρειάζεται να έρθουν οι μέρες της Αποκριάς για να παρελάσουν κάποιοι ως μασκαράδες. Οι μασκαράδες, οι αληθινοί, έχουν το προνόμιο να παρελαύνουν συχνά κι ας νομίζουν ότι περνούν απαρατήρητοι. Η μάσκα που φορούν είναι αόρατη. Φαίνεται στον λόγο τους, στην κίνηση του χεριού και του σώματος, στην υποτιθέμενη πρακτική και θεωρία, στο τάχα μου ενδιαφέρον.

Τελικά, υπάρχουν άθεοι στην Ελλάδα;

Δεν είμαι βεβαία αν όντως η Δευτέρα 25η Δεκεμβρίου 2017 για τους Σέρβους ήταν μια απλή εργάσιμη ημέρα. Για τον μητροπολίτη Αμβρόσιο πάντως ήταν ιστορική, αφού ο πρωθυπουργός της χώρας –ο οποίος ευθύνεται και για την πλημμύρα στη Μάνδρα λόγω της αθεΐας του– μας απέδειξε για πολλοστή φορά ότι είναι αντίχριστος.

Οχι, ο κύριος Τσίπρας δεν προχώρησε στον χωρισμό Κράτους - Εκκλησίας, ούτε σταμάτησε τις σκανδαλώδεις φοροαπαλλαγές του Αγίου Ορους, αλλά έκανε κάτι ακόμα πιο επονείδιστο: πήγε διακοπές στο Βελιγράδι κι έτσι –κατά τον μητροπολίτη– μας φώναξε βροντερά: «Τι γιορτάζετε, ρε κορόϊδα; Εγώ τα Χριστούγεννα τα γράφω στα παληά μου τα παπούτσια! Ξυπνείστε, ρε χαζοί! Δεν υπάρχει Θεός! Δεν υπάρχουν Χριστούγεννα!».

Πώς οι χριστιανοί διέλυσαν τον αρχαίο κόσμο

Το 313 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος είδε στο όνειρο του έναν σταυρό με τα γράμματα Χ και Ρ χαραγμένα κάτω από την επιγραφή «Εν τούτω νίκα». Είχε εκστρατεύσει εναντίον της Ιταλίας όπου κυριαρχούσε ο Μαξέντιος, αλλά η περιοχή ανήκε επισήμως στον Λικίνιο. Το έμβλημα που είδε στο «όραμα» του και υιοθέτησε θα τον οδηγούσε την επομένη στη νίκη. 

Η ιστορία είναι fake history, καθώς όχι μόνο κυκλοφόρησε χρόνια μετά, αλλά επιπλέον, σε δύο εντελώς διαφορετικές εκδοχές. Ο Κωνσταντίνος δεν ήταν ποτέ εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά αφοσιωμένος στην πίστη όπως υποστηρίζουν οι (μεταγενέστεροι) αγιογράφοι. Επισήμως ωστόσο, ήταν ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Μια μικρή εβραϊκή θρησκεία που αγνοήθηκε παντελώς από τη ρωμαϊκή ελίτ τράβηξε την προσοχή του πιο ισχυρού ανθρώπου στον κόσμο. Λίγες δεκαετίες αργότερα, το 380 μ.Χ. ο Θεοδόσιος καθιέρωσε τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Η «Αγία Ζώνη», τα θαύματα και οι θαυματοποιοί

Και καλά τα κανάλια του λαϊκισμού και του χαμηλότερου κοινού (πολιτιστικού) παρονομαστή, αλλά ο υπουργός; «Ο καθένας κάνει την αυτοσυγκέντρωσή του» δήλωσε ο Παναγιώτης Κουρουμπλής στο σχετικό ρεπορτάζ για τη «Αγία Ζώνη» τη θαυματουργό που βοηθά άτεκνα ζευγάρια να τεκνοποιήσουν και άρρωστους να γίνουν καλά. Και όλα αυτά τα θαύματα, λέει, είναι καταγεγραμμένα στο Άγιο Όρος, στο βιβλίο της μονής Βατοπεδίου που φυλάσσει το κειμήλιο. 

«Ευλογημένες» μπίζνες εκατομμυρίων ευρώ

Μετά την προσευχή στο μοναστήρι Σαντέλ στην Αλιέ της κεντρικής Γαλλίας, μία συνάντηση μάρκετινγκ ανάμεσα στις καλόγριες και τους εργαζόμενούς τους όπου συζητούνται οι τελευταίες παραγγελίες για σαπούνια και καλλυντικά. Ο προορισμός παράδοσης των προϊόντων είναι η Γερμανία.

Η κοινότητα των Βενεδικτίνων καλογριών κατασκευάζει καλλυντικά προϊόντα από το μακρινό 1954, όταν δύο καλόγριες, μία χημικός και μία μαθηματικός, ξεκίνησαν την πρακτική αυτή.

Λοσιόν σώματος, αφρόλουτρα και ενυδατικές κρέμες είναι ανάμεσα στα προϊόντα που κατασκευάζει το μοναστήρι στο ιδιόκτητό του εργαστήρι, όπου οι καλόγριες προσπαθούν να... μοιράσουν τον χρόνο τους ανάμεσα στην προσευχή και τις μπίζνες.

H θρησκεία ως κρατική υπηρεσία

Ολα τα παιδιά, σε κάποιο στάδιο της ανάπτυξής τους, θέτουν στους γονείς τους αλλεπάλληλα ερωτήματα. Αλλα μπορούν να απαντηθούν και άλλα όχι. Και σε κάποια στιγμή μπαίνει το ερώτημα, συνήθως στον μπαμπά -παραδοσιακά αυτός είναι ο σοφός αρχηγός-, για το ποιος έφτιαξε τον κόσμο. Και η πιο συνηθισμένη απάντηση είναι: ο Θεός.

Μετά ακολουθεί ένα ακόμα πιο σύνθετο ερώτημα: «Και τον Θεό ποιος τον έκανε;». Η σίγουρη απάντηση είναι πως τον Θεό δεν τον έφτιαξε κανείς. Υπήρχε πάντα από μόνος του. Αλλά αυτή η απάντηση δεν μοιάζει να ικανοποιεί το παιδί. Και συνεχίζει να ταλαιπωρεί τον μπαμπά του, μέχρι να επέμβει κατασταλτικά η μαμά νουθετώντας το βλαστάρι της, πως αυτά δεν είναι πράγματα για την ηλικία του.

Εκκλησία και... παιχνιδίσματα

Εντυπωσιάζει ο αποφθεγματικός, αφοριστικός, όμως, και συνάμα δογματικός λόγος του κυρίου Ιερώνυμου. «Ολα αυτά - λέει -είναι παιχνιδίσματα». Και επαναλαμβάνει: «Παιχνιδίσματα είναι. Η Εκκλησία έχει τις δικές της θέσεις. Η πατρίδα μας έχει παραδόσεις, έχει την οικογένεια. Ολα τα άλλα είναι εφευρήματα για να σκορπούμε την ώρα μας και τον χρόνο μας». Αναφέρεται βεβαίως στην προσπάθεια νομικής ρύθμισης για την ταυτότητα φύλου. Δεν περνάει απαρατήρητος ο διαχωρισμός (;) που κάνει μεταξύ ώρας και χρόνου ούτε επίσης ο ηρακλειτικός απόηχος του «Παίδων αθύρματα τα ανθρώπινα δοξάσματα» (παιχνίδια στα χέρια των παιδιών είναι οι γνώμες των ανθρώπων).