Με λάμπες και φωτοτυπικά «πρασινίζει» το Δημόσιο

Με οικολογικές προδιαγραφές το 50% των προμηθειών σε 18 υπουργεία μέχρι το 2021 ● Αργεί όμως η προσαρμογή για εργολάβους καθαριότητας και σίτισης, που απορροφούν τη μερίδα του λέοντος από τις δημόσιες προμήθειες μέσω 45.000 συμβάσεων ανά πενταετία.

Καλώς τες κι ας άργησαν. Ο λόγος για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις (ΠΔΣ), που τίθενται επισήμως σε εφαρμογή από φέτος το φθινόπωρο, σύμφωνα με το σχετικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης που βρίσκεται σε διαβούλευση ώς τις 6 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με το φιλόδοξο μεν, υλοποιήσιμο δε σχέδιο, όπως το χαρακτηρίζουν τα μέλη της διυπουργικής επιτροπής που το εκπόνησε, όλες οι συμβάσεις που συνάπτει το Δημόσιο πρόκειται σταδιακά να εναρμονιστούν με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την κυκλική οικονομία και την πράσινη ανάπτυξη. Το σχέδιο αφορά από τις προμήθειες αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών μέχρι τα δημόσια έργα, θέτοντας μια σειρά από περιβαλλοντικά κριτήρια, με σκοπό τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος και την εξοικονόμηση δημόσιων πόρων.

Οπως αποτυπώνεται στη σχετική μελέτη, οι πρώτες συστάσεις για τις ΠΔΣ περιέχονται σε κοινοτικές οδηγίες από το 2010, ενώ ενσωματώνονται στο Εθνικό Δίκαιο τον Νοέμβριο του 2015 (Ν4342/2015). Τότε συστάθηκε και η υπάρχουσα επιτροπή, στην οποία προεδρεύει στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης, εκπροσωπώντας τη Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή.

Στη διυπουργική επιτροπή συμμετέχουν επίσης τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποδομών και Μεταφορών, Υγείας και Εσωτερικών, καθώς και η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων. Σύμφωνα με το τριετές χρονοδιάγραμμα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, θα «πρασινίσουν» υποχρεωτικά εφτά τομείς αγαθών και υπηρεσιών, ενώ προαιρετικά περιλαμβάνονται άλλοι οχτώ.

Στον δεσμευτικό κατάλογο περιλαμβάνονται αναλώσιμα προϊόντα και εξοπλισμός γραφείου (χαρτί, υπολογιστές, οθόνες, φωτοτυπικά, εσωτερικός φωτισμός, κλιματιστικά) και δύο κατηγορίες που αφορούν τις μεταφορές (βιοαποικοδομήσιμα λιπαντικά και οχήματα). Ωστόσο μέχρι στιγμής η σχετική κοινοτική οδηγία για την καθαρή μετακίνηση (2019/1161) δεν έχει ενσωματωθεί στο Εθνικό Δίκαιο.

Η εκκίνηση θα γίνει με τις κεντρικές κυβερνητικές αρχές, με στόχο ώς το τέλος του 2021 τουλάχιστον το 50% των προμηθειών των 18 υπουργείων στις παραπάνω κατηγορίες να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές και πιστοποιήσεις. Για παράδειγμα, το 80% του χαρτιού οφείλει να προέρχεται από ίνες αειφόρου συγκομιδής, οι οθόνες και τα κλιματιστικά να έχουν πιστοποιήσεις χαμηλής ενεργειακής απόδοσης, οι λαμπτήρες να είναι LED τελευταίας τεχνολογίας κ.λπ. Σύμφωνα πάντα με το χρονοδιάγραμμα, το 2022 οι ΠΔΣ θα επεκταθούν στις περιφερειακές και δημοτικές αρχές και το 2023 στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

«Το σχέδιο δράσης πιστεύουμε ότι είναι ρεαλιστικό να εφαρμοστεί και να εμπεδωθεί από τις αναθέτουσες αρχές της χώρας. Προσπαθήσαμε να συμπεριλάβουμε αγαθά και υπηρεσίες που είναι εύκολο να εφαρμοστούν, χωρίς να διαταραχθούν οι τιμές της αγοράς, ούτε να φωτογραφηθούν προμηθευτές», λέει στην «Εφ.Συν.» η πρόεδρος της Διυπουργικής Επιτροπής για τις ΠΔΣ, Μαρία Μανωλάκη, στέλεχος της Κεντρικής Αρχής Αγορών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή του υπουργείου Ανάπτυξης.

«Στόχος του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις ΠΔΣ δεν είναι να υποχρεώσει, αλλά να ευαισθητοποιήσει», λέει στην «Εφ.Συν.» η Νατάσα Ζαχαροπούλου, στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων και μέλος της Επιτροπής για τις ΠΔΣ. «Στόχος είναι όλοι οι συνάδελφοι που ασχολούνται με τις δημόσιες συμβάσεις και σχεδιάζουν διαγωνισμούς να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντικές είναι αυτές οι δράσεις.

Γι’ αυτό έχουν ήδη ενταχθεί στο σχέδιο επιμορφωτικά σεμινάρια για τους δημόσιους λειτουργούς από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης». Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του υπουργείου Ανάπτυξης, «η επιλογή των κατηγοριών προσφερόμενων αγαθών, υπηρεσιών και έργων έχει γίνει μετά από ενδελεχή έρευνα της αγοράς, ώστε να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι φορείς να αντεπεξέλθουν και να μην υπάρχουν αποκλεισμοί».

Εντύπωση προκαλεί ότι οι δύο τομείς με το μεγαλύτερο δημοσιονομικό κόστος, οι υπηρεσίες καθαριότητας και τροφοδοσίας, απουσιάζουν εντελώς από το πλάνο της τριετίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, ο τομέας της καθαριότητας κοστίζει στο Δημόσιο πάνω από 716 εκατομμύρια ευρώ σε βάθος πενταετίας (2015-2019), καθώς υπογράφονται πάνω από 26.000 συμβάσεις, από 9.000 αναθέτουσες αρχές. Εξίσου τσουχτερό είναι το κόστος των υπηρεσιών τροφοδοσίας (591,2 εκατομμύρια ευρώ), με πάνω από 18.000 δημόσιες συμβάσεις από 5.700 αναθέτουσες αρχές.

Ενδεικτικό της κλίμακας κόστους των παραπάνω τομέων είναι ότι οι αμέσως επόμενες πιο δαπανηρές υπηρεσίες είναι τα μεταφορικά (πλην οχημάτων), με συνολικό κόστος 129 εκατ. ευρώ, και οι κηπουρικές υπηρεσίες με κόστος 95,4 εκατ. ευρώ σε βάθος πενταετίας. Αντίστοιχα, από το 2017, μέσω της Κεντρικής Αρχής Αγορών της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων του υπουργείου Ανάπτυξης, έχουν εφαρμοστεί πιλοτικά προγράμματα με πράσινες συμβάσεις σε κεντρικές διοικήσεις των υπουργείων, συνολικής αξίας 87,2 εκατομμυρίων ευρώ.

Το μόνο που προβλέπεται προς το παρόν για να «πρασινίσουν» οι εργολαβίες καθαρισμού και τροφοδοσίας και τα αντίστοιχα προϊόντα καθαριότητας και τροφίμων είναι δύο μελέτες πιλοτικής εφαρμογής για τους σχετικούς δημόσιους διαγωνισμούς, σε διαβούλευση με την αγορά και τις αναθέτουσες αρχές, που έχουν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν ώς το τέλος του 2020.

Αφροδίτη Τζιαντζή

Πηγή: efsyn.gr