Η τιμή των αρχαιοτήτων

Στο παρόν σημείωμα επιχειρείται η σκιαγράφηση του μείζονος σημασίας προβλήματος που εγείρεται από αυτόν τον νέο νόμο (Ν. 4761/2020), μέσω μιας αναδρομής στη σχετική νομοθετική ιστορία της χώρας.

Η ψήφιση του νομοσχεδίου για τη μακροχρόνια εξαγωγή και τον δανεισμό των αρχαιοτήτων προκάλεσε δικαιολογημένα μεγάλες αντιδράσεις. Ακόμη και εάν τελικά η κυβέρνηση εισηγήθηκε ως διάστημα δανεισμού τον μισό αντί του ενός αιώνα, όπως είχε αρχικά προτείνει, η υπόθεση δεν πρέπει να μείνει στο αρχείο της μνήμης.

Ένα από τα βασικά μελήματα του νεοσύστατου κράτους, ήδη από το 1828, ήταν η απαγόρευση της εξαγωγής των αρχαιοτήτων. Η πρόνοια αυτή αποσκοπούσε στη διακοπή της εθνικής αιμορραγίας που προκαλούσαν οι αγοραπωλησίες αρχαίων και η μεταφορά τους σε συλλογές του εξωτερικού. Ο λόγος αυτής της πρόνοιας είναι γνωστός: τα αρχαία αναγνωρίστηκαν ως αντιπροσωπευτικά έργα του Ελληνισμού και θεωρήθηκαν συμβολικά αντικείμενα της αυτοσυνειδησίας των Ελλήνων.

«Πόλεμος» αρχαιολόγων και υπουργείου Πολιτισμού για το καθεστώς των μουσείων

Το ζήτημα της μετατροπής πέντε μεγάλων μουσείων σε ΝΠΔΔ έχει προκαλέσει μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και τους αρχαιολόγους.

Ένα νέο πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στο υπουργείο Πολιτισμού και τους αρχαιολόγους της αρχαιολογικής υπηρεσίας έχει προκύψει. Αφορμή η κυβερνητική ανακοίνωση ότι προετοιμάζεται νομοθετική ρύθμιση για τη μετατροπή πέντε μεγάλων μουσείων της χώρας σε ΝΠΔΔ, που έχει οδηγήσει σε πλήθος αντιδράσεων από την μεριά των αρχαιολόγων. 

Αρχαιολόγοι: Αν δεν ανακαλέσει ο κ. Καράογλου θα κινηθούμε νομικά

Η πρόεδρος των Ελλήνων αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα με αφορμή της απίστευτες δηλώσεις του πρώην υπουργού κ. Καράογλου έκανε την ακόλουθη δήλωση: 

O Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ζητά να ανοίξουν τα μουσεία & οι αρχαιολογικοί χώροι

«Οι ψηφιακές δράσεις και οι δράσεις στο διαδίκτυο δεν αρκούν»

Να προγραμματιστεί το άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων και των δημόσιων μουσείων, με όλα τα ενδεδειγμένα υγειονομικά μέτρα και με δωρεάν είσοδο τον πρώτο μήνα λειτουργίας τους, ζητά ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ). 

Σ.Ε.Α.: Η τήρηση των νόμιμων διαδικασιών προστατεύει τα μνημεία από καταστροφές και τη χώρα από τον διασυρμό

(Για τις επεμβάσεις στην Ακρόπολη)

Τα έργα σε αρχαία μνημεία ακολουθούν προβλεπόμενους κανόνες 

Οι μελέτες και οι εργασίες επί μνημείων, απαιτητικές και ιδιαίτερες εργασίες που αφορούν την κοινή πολιτιστική κληρονομιά, το αντικείμενο προστασίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, εκτελούνται με το σαφές και καθορισμένο πλαίσιο που ορίζει ο Αρχαιολογικός Νόμος και οι ειδικές διατάξεις περί «μελέτης και εκτέλεσης αρχαιολογικών εν γένει έργων». Δεν πρόκειται για τυπολατρία, αλλά για την διαφύλαξη και προστασία αναντικατάστατων αγαθών, που αποτελούν περιουσία όλων των πολιτών. 

ΣΕΑ: Τα ελληνικά δημόσια μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι στη λίστα των προτιμήσεων του διεθνούς κοινού

«Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων με ικανοποίηση ανακοινώνει ότι μεγάλος αριθμός δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων και αρχαιολογικών χώρων του ΥΠΠΟΑ λαμβάνουν με συνέπεια εξαιρετικές κριτικές από τους ταξιδιώτες και κατατάσσονται εντός του κορυφαίου 10% των προτεινόμενων τόπων επίσκεψης στο Tripadvisor για το 2020», σημειώνει ο ΣΕΑ σε ανακοίνωσή του, με τίτλο «Τα ελληνικά δημόσια μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι στη λίστα των προτιμήσεων του διεθνούς κοινού».

Τι τρέχει με τις εκλογές του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων;

Εκεί που οι παρατάξεις είχαν υποβάλλει τις υποψηφιότητές τους και στηνόντουσαν οι κάλπες σε όλη την επικράτεια ο Ντίνος Κίσσας κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα. Οι εκλογές επρόκειτο να γίνουν τον Απρίλιο αλλά λόγω κορονοϊού αναβλήθηκαν και ορίστηκαν για την Δευτέρα 29 Ιουνίου. Τα ασφαλιστικά μέτρα εκδικάζονται το πρωϊ της Πέμπτης (25/6/20) στο Πρωτοδικείο Αθηνών και στην ανακοίνωση που εξέδωσε αργά το βράδυ της Τετάρτης (24/6/20) ο ΣΕΑ καλεί τα μέλη του σε ετοιμότητα.

ΣΕΑ: Ανάγκη άμεσης αναστολής της λειτουργίας των Μουσείων της επικράτειας

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων μεταφέρει προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α. την έντονη ανησυχία των συναδέλφων, μελών του Σ.Ε.Α., καθώς και του συνόλου των εργαζομένων στα Μουσεία της χώρας, εξαιτίας του κορονοϊού, ενός φαινομένου το οποίο εξαπλώνεται σταδιακά σε όλη τη χώρα. 

ΣΕΑ: Λόγω των αρχαίων του μετρό η αποπομπή Σκιαδαρέση από την Εφορεία Θεσσαλονίκης

Την αντίδραση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) προκάλεσε η «χωρίς καμία αιτιολογία» καθαίρεση – με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού - του Γιώργου Σκιαδαρέση από τη θέση του αναπληρωτή προϊστάμενου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΟΘ).

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΣΕΑ, «ο άξιος συνάδελφος είχε εισηγηθεί εκ μέρους της ΕΦΑΠΟΘ αρνητικά στην απόσπαση και καταστροφή του μοναδικής σπουδαιότητας μνημειακού συνόλου της οδού Βενιζέλου, στο μετρό Θεσσαλονίκης, κατά την τελευταία συνεδρίαση του ΚΑΣ για το ζήτημα αυτό. Με παρρησία και υψηλό αίσθημα επιστημονικής και υπηρεσιακής ευθύνης, αντιστάθηκε σθεναρά στις πιέσεις που δεχόταν όλη την προηγούμενη περίοδο, επιμένοντας απαρέγκλιτα στην τήρηση και εφαρμογή του Αρχαιολογικού Νόμου».

Προσφυγές για τα αρχαία του σταθμού Βενιζέλου προανήγγειλε ο ΣΕΑ

Τις απαράδεκτες συνθήκες της 15ωρης συζήτησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, κατά την οποία τα μέλη του αποφάσισαν κατά πλειοψηφία να «ξηλώσουν» τις αρχαιότητες από το σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης, καταγγέλλει σήμερα ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Στο κείμενο ο ΣΕΑ τονίζει ότι «η πλειοψηφία του Κ.Α.Σ., που στήριξε την λύση της απόσπασης ενάντια στην εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας, αποτελεί μειοψηφία στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα» και «ότι με εμπάθεια και ακατανόητο για εμάς του αρχαιολόγους ρεβανσισμό η επιλογή της ανατροπής της ήδη ισχύουσας Απόφασης για διατήρηση κατά χώραν των αρχαιοτήτων στην Βενιζέλου εν τέλει οδηγεί με απόλυτη βεβαιότητα στον εκτροχιασμό και την μη ολοκλήρωση του έργου του Μετρό».

Οι αρχαιολόγοι υπερασπίζονται τα Δημόσια Μουσεία

Εκστρατείες ενημέρωσης και συντονισμού των εργαζομένων από το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων ενάντια στη μετατροπή των μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Σε εγρήγορση καλεί τα μέλη του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) εν όψει του κινδύνου να υλοποιηθεί άμεσα η κυβερνητική εξαγγελία για τη μετατροπή των μεγάλων Δημόσιων Μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, ως πρώτο βήμα για την υπονόμευση του δημόσιου χαρακτήρα τους. Επιλογή, η οποία δεν συνοδεύεται από καμία τεκμηριωμένη μελέτη, αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό τους ρόλο των μουσείων, θέτει σε κίνδυνο την επαρκή χρηματοδότηση και στελέχωσή τους και ανοίγει το δρόμο για την εφαρμογή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων λειτουργίας και την παράδοσή τους στα πολιτιστικά ιδρύματα και τους χορηγούς. Η αποκοπή των μεγάλων μουσείων από τον διοικητικό κορμό του και η αυτονόμησή τους σημαίνει μείωση των εσόδων του Ταμείου Αρχαιολογικών Χώρων, ακύρωση της δυνατότητας ενιαίας δημόσιας πολιτικής για την προστασία και ανάδειξη του μνημειακού πλούτου της χώρας ενώ αναιρεί ταυτόχρονα την ισότιμη και επαρκή χρηματοδότηση όλων των μνημείων και μουσείων της χώρας.

Σ.Ε.Α.: Αἰδώς Ἀργεῖοι!

Λυπηρή αλλά, δυστυχώς, εντελώς προβλέψιμη είναι η νέα ευθεία επίθεση που εξαπέλυσαν δημόσια πρόσωπα εναντίον των αρχαιολόγων και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, με αφορμή τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες για τις μοναδικές αρχαιότητες στο σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης.

«Προληπτική λογοκρισία» καταγγέλλει η επιστημονική κοινότητα

Θύελλα αντιδράσεων έχουν προκαλέσει τα έγγραφα που έστειλε ο γ.γ. Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου γύρω από τις «Ανακοινώσεις - Δημόσιες αναρτήσεις για θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του ΥΠΠΟΑ». Το δεύτερο (με ένδειξη «εξ. επείγον») αλλάζει σημεία του πρώτου, όπως ότι απαιτείται εκ των προτέρων ενημέρωση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΓΔΑΠΚ) και του γενικού γραμματέα και όχι της ΓΔΑΠΚ και του γραφείου Τύπου, όπως έλεγε το πρώτο. Και ξεκαθαρίζει ότι στην περίπτωση «παρουσίασης πληροφοριακού υλικού στα ΜΜΕ (ραδιοφωνικές, τηλεοπτικές εκπομπές κ.α.), αυτό θα πρέπει να κατατίθεται προηγούμενα στη ΓΔΑΠΚ...».

«Όχι» του ΣΕΑ στην προληπτική λογοκρισία του ΥΠΠΟΑ

Την κάθετη αντίθεσή του στο μονοπώλιο της ενημέρωσης στο υπουργείο Πολιτισμού από την πολιτική ηγεσία του εκφράζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ζητώντας την άμεση απόσυρση της προληπτικής λογοκρισίας και δηλώνοντας ότι θα υπερασπισθεί με κάθε τρόπο την δημοκρατία εντός της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, την ελευθερία του λόγου και την επιστημονική ελευθερία των μελών του.

Σε χθεσινή του ανακοίνωση ο ΣΕΑ διαμαρτύρεται για τα δύο έγγραφα του Γενικού Γραμματέα Πολιτισμού τα οποία απαγορεύεται στους υπαλλήλους του ΥΠΠΟΑ να κάνουν ανακοινώσεις, δημόσιες αναρτήσεις –ακόμα και στο facebook– χωρίς την έγκριση της ειδικής συμβούλου Επικοινωνίας Άννας Παναγιωταρέα.

Ο ΣΕΑ σχετικά με τους πρώτους κυβερνητικούς στόχους για το ΥΠΠΟΑ

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), με ανακοίνωσή του, αφού «καλωσορίζει τη νέα υπουργό Πολιτισμού, εύχεται επιτυχία στο έργο της και ευελπιστεί για μία καλή συνεργασία, στην κατεύθυνση της υπεράσπισης του δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας των μνημείων, των αρχαιολογικών χώρων και των δημόσιων ακινήτων που εξυπηρετούν με οποιονδήποτε τρόπο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, παράλληλα με την διασφάλιση του επιστημονικού-ερευνητικού, διοικητικού και διαχειριστικού ρόλου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας», προβαίνει σε κάποιους σχολιασμούς.

Σ.Ε.Α.: Σχετικά με το ζήτημα των αρχαιοτήτων στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού

Για μια ακόμη φορά, το ζήτημα των αρχαιοτήτων στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, έρχεται στην επικαιρότητα και μάλιστα λίγες μόλις μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές. Προ διετίας, εμπόδιο για τα επιχειρηματικά συμφέροντα και την «επένδυση» θεωρήθηκε η κήρυξη τμήματος έκτασης του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου, σύμφωνα με την αρχαιολογική νομοθεσία. Τότε, οι ενορχηστρωμένες από επιχειρηματικά, εκδοτικά και πολιτικά κέντρα επιθέσεις, λοιδορίες και συκοφαντίες ενάντια στους αρχαιολόγους συλλήβδην, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και κάθε εμπλεκόμενο στην διαδικασία έγκρισης του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) έφτασαν στο ζενίθ.

Για την έκδοση Δελτίου Τύπου του ΥΠ.ΠΟ.Α. περί παραίτησης της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών και του Προϊσταμένου του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών

Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, για άλλη μια φορά χάνει την ψυχραιμία της μπροστά σε δημοσιεύματα και αναρτήσεις και παρακάμπτει κάθε έννοια ορθής διαδικασίας, αποποιούμενη με κάθε τρόπο τις δικές της ευθύνες. Αντί να ισχυροποιεί την Α.Υ. προκηρύσσοντας αξιοκρατικές κρίσεις για την ανάδειξη προϊσταμένων, ακολουθεί πρακτικές με …οσμή άλλων εποχών (!) δράττεται της ευκαιρίας και, κατόπιν εορτής, αφού το ζήτημα έχει ήδη λυθεί, επιρρίπτει ευθύνες και με έωλες διοικητικά πράξεις, όπως με έκδοση Δελτίου Τύπου, ζητά παραιτήσεις υπαλλήλων του Υπουργείου από θέσεις ευθύνης.

Είναι τα ειδικά κριτήρια η λύση για τις αρχαιότητες;

Τις τελευταίες ημέρες έχει ανοίξει, κάπως απότομα είναι αλήθεια, ένας διάλογος στο εσωτερικό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με αφορμή τις επικείμενες κρίσεις σε επίπεδο διεύθυνσης για τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Πρακτικά μιλάμε για τους διευθυντές εφορειών αρχαιοτήτων, μουσείων και της κεντρικής υπηρεσίας.

Θα ήταν μια συνηθισμένη συζήτηση μεταξύ δημοσίων υπαλλήλων, που επιτελούν κατά τη γνώμη μου έργο εθνικής σημασίας, που δεν μπορεί να αφορά άλλους εκτός από τους ενδιαφερόμενους. Είναι όμως έτσι αυτή η συζήτηση ή «πατάει» σ’ ένα υπόστρωμα από το αραχνιασμένο παρελθόν, προσπαθώντας να φέρει στην επιφάνεια επιβιώματα αντιλήψεων που μας βασάνισαν κατά το παρελθόν;

Ψήφισμα Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΑ για την κήρυξη του Πειραιά ως Αρχαιολογικού Χώρου

ΨΗΦΙΣΜΑ

ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

H αδικαιολόγητη (;) υστερία των ΜΜΕ ενάντια στην Απόφαση της Κήρυξης των Αρχαιοτήτων του Πειραιά

Την τιμητική μας είχαμε πάλι τις τελευταίες μέρες οι αρχαιολόγοι και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στα ΜΜΕ. Μετά την υπόθεση Αφάντου Ρόδου και Ελληνικό, περάσαμε στο σήριαλ «κήρυξη αρχαιολογικού χώρου Πειραιά», για τον οποίο πάλι προβάλλονται ως «ειδήμονες» οι δημοσιογράφοι, οι τοπικοί παράγοντες, οι υποψήφιοι δήμαρχοι.

Και μνημεία της UNESCO στη λίστα του Υπερταμείου

«O Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων τονίζει για μία ακόμη φορά ότι τα μνημεία προστατεύονται από το Σύνταγμα και αποτελούν de facto ακίνητη περιουσία του δημοσίου, εκτός κάθε συναλλαγής». Αυτό είπαν, μεταξύ άλλων στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν πριν λίγες ώρες τα μέλη του ΣΕΑ και δεσμεύτηκαν ότι δεν θα σταματήσουν τις κινητοποιήσεις τους μέχρι να επιλυθεί το θέμα.