Το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί

Στα 20 χρόνια λειτουργίας του ο Συνήγορος του Πολίτη έχει δεχτεί περισσότερες από 250.000 αναφορές πολιτών και οργανώσεων σε ευρύτατο φάσμα ζητημάτων, που αγγίζουν το σύνολο της διοικητικής δράσης και σημαντικές πτυχές της ιδιωτικής οικονομίας. Και έχει κατορθώσει, σε συντριπτικό ποσοστό, που υπερβαίνει το 80%, να δώσει λύσεις, αδάπανα και εξωδικαστικά.

Θωρακίζοντας το κράτος δικαίου και προστατεύοντας τα δικαιώματα όλων. Οι παθογένειες της δημόσιας διοίκησης αλλά και της οργάνωσης και λειτουργίας της εθνικής οικονομίας αναδεικνύονται μέσα από τη δράση αυτή της Αρχής. Τα τελευταία, δε, δέκα χρόνια, τα χρόνια της δημοσιονομικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η ανάλυση των αναφορών που δέχτηκε η Αρχή, τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική, καταδεικνύει την αδυναμία της διοίκησης, κεντρικής και αποκεντρωμένης, να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στις αυξημένες, ομολογουμένως, ανάγκες.

Τα μνημόνια τέλειωσαν διότι έγιναν νόμος του κράτους

Ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 25 Ιανουαρίου η β' μεταμνημονιακή αξιολόγηση. Θα ακολουθήσουν δύο αναφορές, μια από την πλευρά των Ευρωπαίων εταίρων και μια από το ΔΝΤ. Με άλλα λόγια, τα «μνημόνια τέλειωσαν», αλλά οι αξιολογήσεις συνεχίζουν. Όσοι εκπλήσσονται από το φαινομενικά παράδοξο αυτό, πρέπει να ενημερωθούν ότι η μνημονιακή περίοδος τελείωσε, διότι τώρα μπήκαμε στη λεγόμενη «Ενισχυμένη Εποπτεία». Ας εξηγήσουμε περί τίνος πρόκειται.

Η λεγόμενη «Ενισχυμένη Εποπτεία» (που σωστά φέρει τέτοιο όνομα) είναι στην ουσία η συνέχιση της μνημονιακής επιτροπείας, χωρίς το καρότο της δόσης, αλλά με ενισχυμένο μπαστούνι αντίποινων. Παραμένει ωστόσο ένα «καροτάκι».

Η διαφωνία των Πρεσπών

Πριν από περίπου τρεις μήνες, με αφορμή την εκατοστή επέτειο από τη γέννηση του Λουί Αλτουσέρ, είχα δημοσιεύσει κείμενο σε τούτη εδώ την εφημερίδα με τον εξωφρενικό ομολογουμένως τίτλο «Ο Αλτουσέρ και οι ΑΝ.ΕΛΛ.» («Εφ.Συν.», 16.10.2018). Είχα αποπειραθεί να εξηγήσω την επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ να συμμαχήσει με τους ΑΝ.ΕΛΛ. επί τη βάσει της αλτουσεριανής έννοιας του «επικαθορισμού».

Μια χρονιά θριάμβου της... προπαγάνδας επί της πραγματικότητας

Το 2018 ήταν η χρονιά που, ενώ παγιωνόταν το 4ο Μνημόνιο, η χώρα, σύμφωνα με το κυρίαρχο αφήγημα, βγήκε από τα μνημόνια.

Το 2018 ήταν η χρονιά που, ενώ ο αυταρχισμός και η αποδόμηση της Ε.Ε. παγιώνονταν, η Ευρώπη, σύμφωνα με το κυρίαρχο αφήγημα, ξέφυγε από την κρίση.

Αντίθετα με την προπαγάνδα, η πραγματικότητα ορίζεται ως εκείνο που δεν εξαφανίζεται όταν πάψουμε να πιστεύουμε σε αυτό. Όταν μάλιστα η επίσημη προπαγάνδα εκτοξεύεται έτη φωτός μακριά από την πραγματικότητα, τότε καταλαβαίνουμε ότι το καθεστώς που παράγει αυτή την προπαγάνδα πλήττεται από πραγματικά υπαρξιακή κρίση.

Η Βουλή ψηφίζει την κατάργηση του μέτρου της περικοπής των συντάξεων

Στην Ολομέλεια συζητείται και ψηφίζεται σήμερα η κατάργηση των διατάξεων περί μείωσης των συντάξεων. Πρόκειται για τις διατάξεις που είχαν υπαγορευτεί το 2017 και σχετίζονταν με την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος.

Οι υπό κατάργηση διατάξεις περί απομείωσης της προσωπικής διαφοράς θα ίσχυαν από 1ης.01.2019 στο πλαίσιο του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων.

«Η ακύρωση του μέτρου αποδεικνύει έμπρακτα ότι η χώρα έχει κλείσει οριστικά τον κύκλο των μνημονίων και των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου.

Σε δυσθεώρητα ύψη η φτώχεια στην Ελλάδα

Ένα ηχηρό χαστούκι στην κυβερνητική ευδαιμονία δίνει η Eurostat, η οποία υπολογίζει το ποσοστό φτώχειας για το 2017 στο 46,3%, μειωμένο μόλις κατά 1,7% σε σχέση με το 2014 και 2015 που είχε φτάσει στο ανώτατο 48%!

Αυτό σημαίνει εν πολλοίς ότι το αφήγημα για την οικονομία που βγαίνει από την κρίση μπορεί να αφορά τα δημοσιονομικά μεγέθη, αλλά δεν αφορά την κοινωνία, η οποία επλήγη βάναυσα από τις μνημονιακές επιλογές.

Αυτός ο υπολογισμός, που έχουν υιοθετήσει πολλοί οικονομολόγοι, κρίνει το ποσοστό της φτώχειας όχι με βάση το κατώφλι του 2017/18, αλλά με αυτό του 2008, τη χρονολογία δηλαδή που συνιστά την καμπή του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος και ξεκινά η κρίση, η οποία ήρθε στην Ελλάδα το 2010.

Το τέλος των μνημονίων, αρχή της ανεξαρτησίας μας

Η κατάθεση του προϋπολογισμού την περασμένη Τετάρτη στη Βουλή -του πρώτου προϋπολογισμού μετά τη λήξη των προγραμμάτων-, η ακύρωση των περικοπών στις συντάξεις, αλλά και τα μέτρα στήριξης της κοινωνικής πλειοψηφίας που έχουν ήδη αρχίσει να νομοθετούνται, κάνουν όλο και πιο ξεκάθαρο το σημερινό τοπίο.

Περνάμε σταδιακά από τον λόγο στην πράξη, τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ θα αρχίσουν σύντομα να εφαρμόζονται και να έχουν θετική επίδραση στην κοινωνία και την οικονομία. Παράλληλα, αρχίζει πλέον να παίρνει συγκεκριμένη μορφή το γεγονός ότι αφήσαμε πίσω τα μνημόνια και ότι ανακτάμε την ελευθερία να καθορίζουμε μόνοι μας το μέλλον μας.

Ποιος φτωχοποίησε τους Ελληνες;

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός απ’ όταν η εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, ευρωβουλευτής κ. Σπυράκη, χρέωνε τη φτωχοποίηση των Ελλήνων στον κ. Τσίπρα μιλώντας για τον «πρωθυπουργό των φόρων, που διέλυσε τη μεσαία τάξη και φτωχοποίησε όλους τους Ελληνες».

Πόση αλήθεια έχει μια τόσο βαριά καταγγελία; Πόσοι, πώς και πότε έγιναν φτωχοί οι Ελληνες; Γιατί, ενώ είναι αλήθεια πως στη διάρκεια των μνημονιακών πολιτικών λιτότητας (βλ. μείωση μισθών-συντάξεων, κοινωνικών παροχών, αύξηση φόρων) η πολυετής ύφεση μείωσε εισοδήματα και απαξίωσε περιουσιακά στοιχεία συρρικνώνοντας το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τον πλούτο των Ελλήνων, αυτό καθόλου δεν σημαίνει τη «φτωχοποίηση όλων των Ελλήνων» και μάλιστα από τη σημερινή κυβέρνηση.

Στον δρόμο για την κανονικότητα

Το μεγάλο βήμα για την περίφημη επιστροφή της οικονομίας στην κανονικότητα έγινε με την έξοδο από την ύφεση και τα μνημόνια, την αναδιάρθρωση του χρέους, την κατάργηση των capital controls στις εγχώριες συναλλαγές, την επιτάχυνση της ανάκαμψης και τη μείωση της ανεργίας, της φτώχειας και των εισοδηματικών ανισοτήτων.

Πρόκειται για ένα σημαντικό μεν, αλλά ανολοκλήρωτο βήμα, καθώς δεν αρκεί από μόνο του για να καλύψει τη διαδρομή που πρέπει να διανυθεί για την επιστροφή στην ομαλότητα. Το επενδυτικό κενό είναι μεγάλο, το χρέος, η φορολογία και η ανεργία παραμένουν υψηλά, τα «κόκκινα» δάνεια βαραίνουν τις τράπεζες, ενώ εξωτερικοί κίνδυνοι απειλούν τη χώρα.

Η αλήθεια και τα ψέματα για τις τράπεζες

Το 2008 οι ελληνικές τράπεζες χρεοκόπησαν. Για μια δεκαετία η πικρή αλήθεια κουκουλώνεται. Πώς; Με όλο και περισσότερα χρήματα που (άμεσα ή έμμεσα) παρέχουν στις τράπεζες (χωρίς βέβαια να έχουν ερωτηθεί ποτέ) οι χειμαζόμενοι πολίτες. Και με μια ακολουθία ψεμάτων που τα ΜΜΕ και το Μνημονιακό Τόξο επαναλαμβάνουν ολοένα και επιθετικότερα – μέσα στην αγωνία τους ότι η αλήθεια για τις τράπεζες-ζόμπι (που τους στηρίζουν) θα αποκαλυφθεί.

Την προπερασμένη Τετάρτη οι μετοχές των τραπεζών έπεσαν τόσο που κάποιοι την κατέγραψαν ως «Μαύρη Τετάρτη». Ξάφνου όλοι άρχισαν να ψάχνουν την αιτία, λες και χρειάζεται να είναι κανείς ειδήμων για να καταλάβει γιατί η μετοχή μιας χρεοκοπημένης τράπεζας κάποια στιγμή θα πέσει. (Το μόνο ενδιαφέρον ερώτημα θα ήταν: «Γιατί δεν έπεφτε τόσο καιρό;») Βέβαια, η προσποίηση της «έκπληξης» δεν είναι αποτέλεσμα αθώας ασχετοσύνης αλλά λογική συνέχεια της ακολουθίας των ψεμάτων πίσω από την οποία κρύβει το κατεστημένο τη γύμνια του.

Μια ανασκόπηση των τριών από τα πολλά ψέματα του Μνημονιακού Τόξου για τις τράπεζες ρίχνει χρήσιμο φως στο πρόσφατο χρηματιστηριακό κραχ και σε αυτά που μας συμβαίνουν δέκα χρόνια τώρα.

Χώρα Χαμηλών Προσδοκιών

Αυτό που κάνει την τραγωδία να διαφέρει από την παγιωμένη κατάθλιψη είναι η προσδοκία της κάθαρσης. Αυτή η προσδοκία είναι σήμερα απούσα στη χώρα. Από τη στιγμή που η πρώτη αριστερή κυβέρνηση ενσωματώθηκε εν μία νυκτί στο Μνημονιακό Τόξο ξεκίνησε η διαδικασία της παράδοσης της μεγάλης πλειοψηφίας, ακόμα και συντηρητικών πολιτών, στην ψυχολογία του εγκλωβισμού σε σκοτεινό λαβύρινθο αδιεξόδων. Το αποτέλεσμα είναι να ζούμε, πλέον, σε μια Ελλάδα χαμηλών προσδοκιών.

Πού βρισκόμαστε ύστερα από μία δεκαετία κρίσης;

Τον μήνα αυτό συμπληρώνονται 10 χρόνια από την οικονομική κρίση που άλλαξε τη ζωή μας. Στην Ελλάδα ζήσαμε σκληρά αυτή την κρίση, αλλά η πολιτική εργαλειοποίησή της, όλα αυτά τα χρόνια έως σήμερα, δεν άφησε περιθώρια για μια δημόσια συζήτηση σε βάθος. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να την επιχειρήσουμε, γιατί διαφορετικά η σύγκρουση ενόψει εκλογών γίνεται στα τυφλά, χωρίς καθαρές γραμμές που να δείχνουν τι διακυβεύεται. Υπάρχουν τρία ζητήματα που χρειάζονται αποσαφήνιση.

Ποιος φοβήθηκε τα κύματα, κ. Τσίπρα; Εμείς ή εσείς;

Έγινες πολύ προκλητικός και αμετροεπής, κ. Τσίπρα, λέγοντας από την Ιθάκη ότι «κάποιοι φοβηθήκαν τα κύματα» γιατί τα κύματα τα φοβήθηκες εσύ και μόνον εσύ. Μάλλον λοιπόν εξ ιδίων κρίνεις τα αλλότρια.

Γιατί εσύ, κ. Τσίπρα, φοβήθηκες το μέγα κύμα του ριζοσπαστισμού της ελληνικής κοινωνίας ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό, στα μνημόνια και τις μνημονιακές πολιτικές.

Βγαίνουμε από τα μνημόνια;

Δίνω προκαταβολικά την απάντηση: όχι, δεν βγαίνουμε από τα μνημόνια.

Προκειμένου να αποδειχτεί αυτή η θέση δεν χρειάζεται να επικαλεστώ πολλά στοιχεία, που, ξεκινώντας από την 20ή Σεπτεμβρίου, όταν το κουαρτέτο θα είναι και πάλι στην Αθήνα για να εποπτεύσει τον νέο προϋπολογισμό, φτάνουν αισίως στο 2060 και, καλώς (!) εχόντων των πραγμάτων, και στον 22ο αιώνα.

Το κύριο επιχείρημά μου είναι ότι, όπως πολύ καλά είχαμε δείξει από καιρό -μαζί και κάποιοι από τη σημερινή κυβέρνηση- τα μνημόνια δεν είναι «προγράμματα και συμφωνίες», αλλά καθεστώς.

Commerzbank: Καλύτερα να είχε βγει η Ελλάδα απ' την ευρωζώνη

Με τη γραμμή του πρώην υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, στα μέσα του 2015, όταν είχε διατυπώσει θέση υπέρ της εξόδου της Ελλάδας απ' την ευρωζώνη συντάχθηκε ο επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής τράπεζας Commerzbank Γεργκ Κρέμερ, δηλώνοντας στην Deutsche Well πως «θα ήταν καλύτερο τόσο για την Ελλάδα όσο και την Ευρώπη».

Σε συνέντευξή του με αφορμή την έξοδο της χώρας απ' τα μνημόνια σχολιάζει ότι το μνημόνιο κάθε άλλα παρά ιστορία επιτυχίας είναι και εκφράζει την άποψη ότι δεν έχουν γίνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, αποδίδοντας το στην «έλλειψη πολιτικής βούλησης».

Βαθιά η «πληγή» που προκάλεσαν τα Μνημόνια στο εργατικό δυναμικό

Το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2008 είχε επιπτώσεις και στη χώρα μας το 2009. Η πολιτική, όμως, που μας επέβαλαν οι δανειστές με τα Μνημόνια από το 2010 και μετά επιδείνωσε δραματικά την κατάσταση και προκάλεσε πολλές και μεγάλες «πληγές» στην κοινωνία και την οικονομία. Μία από αυτές είναι η βαθιά «πληγή» στο εργατικό δυναμικό της χώρας, την οποία θα εξετάσουμε στο άρθρο αυτό.

Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε είναι από τη βάση δεδομένων της Εθνικής Στατιστικής Αρχής (της ΕΛΣΤΑΤ), αναφέρονται σε άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω και δίνονται στον Πίνακα.

Λιτότητα και χρέος

Στις 31.5.2013 εγκρίθηκαν δύο Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί «κορσέδες» για την επιβολή της «Δημοσιονομικής Πυξίδας», οι 472/13 και 473/13.

Όλη η δημοσιότητα συγκεντρώθηκε στον δεύτερο: Αφορούσε τις «κανονικές» χώρες-μέλη της ευρωζώνης και επέβαλλε τον «έλεγχο μέσω των εθνικών προϋπολογισμών» κάθε εξάμηνο.

Για να συμπληρωθεί με τη διάσταση της «αιρεσιμότητας» (conditionality) στον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό 2014-2020: της δυνατότητας μη καταβολής π.χ. ΕΣΠΑ ως μέτρου πειθάρχησης κάθε χώρας που δεν συμμορφωνόταν σε προϋπολογισμό της με τις ασφυκτικές προβλέψεις του Μάαστριχτ.

Η γραβάτα ήταν θηλιά

Μέρες πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, ερωτηθείς από ξένο κανάλι για το εάν θα φορούσα γραβάτα σε περίπτωση υπουργοποίησής μου, απάντησα ότι, ναι, θα φορέσω γραβάτα τη μέρα που το ελληνικό δημόσιο χρέος θα αναδιαρθρωθεί ώστε να γίνει βιώσιμο και να τερματιστεί η λιτότητα που ξεκληρίζει τη χώρα.

Αυτή έγινε η κοινή μας «γραμμή» μετά την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Την εβδομάδα που πέρασε ο Αλέξης Τσίπρας φόρεσε γραβάτα για να πείσει ότι η απόφαση του Eurogroup κατέστησε το χρέος μας βιώσιμο.

Το χρέος όμως όχι μόνο βιώσιμο δεν έγινε αλλά, αντίθετα, έγινε πιο βαρύ από ποτέ.

Η γραβάτα του κ. Τσίπρα δεν ήταν παρά θηλιά που θα πνίγει τον λαό μας έως ότου κοπεί από νέες πολιτικές δυνάμεις όπως το ΜέΡΑ25.

Καμία χαλάρωση για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα

Σε δύο σημαντικά συμπεράσματα έχουν καταλήξει στις Βρυξέλλες γύρω από το ελληνικό ζήτημα: το πρώτο είναι ότι η Αθήνα δεν έχει ανάγκη από ένα 4ο πρόγραμμα στη μορφή που είναι σήμερα, από τη στιγμή που το αποθεματικό ασφαλείας των 16,4 δισ. ευρώ -που εκτιμάται ότι θα χτιστεί σταδιακά έως τον Αύγουστο με τη συνεισφορά των διαθεσίμων του ευρύτερου δημόσιου τομέα- μπορεί να λειτουργήσει ως μία «άτυπη» πιστωτική γραμμή.

Το δεύτερο είναι ότι η ελληνική οικονομία χρειάζεται οπωσδήποτε εποπτεία μετά την έξοδο από τα μνημόνια, και μάλιστα αυξημένη, διότι τα ρίσκα για πλεονάσματα 3,5% ώς το 2022 είναι πολύ μεγάλα.

Πράσινο φως για τη δόση των 5,7 δισ. ευρώ

Θετικό νεύμα από το EuroWorking Group για την εκταμίευση της δόσης των 5,7 δισ. ευρώ, καθώς, στη συνεδρίαση διαπιστώθηκε ότι όλες οι προαπαιτούμενες δράσεις της τρίτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος έχουν ολοκληρωθεί.