Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2021

Αρνητής

«Αρνιέμαι αρνιέμαι αρνιέμαι
οι άλλοι να βαστάνε τα σκοινιά
αρνιέμαι να με κάνουν ό,τι θένε
αρνιέμαι να πνιγώ στην καταχνιά»
Ετσι ερμήνευε, με την ψυχή του, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου το 1975 το τραγούδι των Καμπανέλλη/Θεοδωράκη, το περίφημο «Αρνιέμαι», ένα αληθινό εμβατήριο εναντίον του φασισμού, του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού, σηκώνοντας όλο τον κόσμο στο πόδι.
Βέβαια, από τότε τα πολιτικά ήθη έχουν αλλάξει, έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες των κοινωνικών αγώνων και σήμερα, αυτοί που γεμίζουν τις πλατείες των ευρωπαϊκών πρωτευουσών είναι οι αρνητές όχι του καπιταλισμού, όχι του ιμπεριαλισμού, αλλά των εμβολίων, της υποχρεωτικότητάς τους, ακόμα και αυτής της ύπαρξης του κορονοϊού.
Αποτελώντας ένα γραφικό μπουκέτο ιδεολογικών αρτηριοσκληρώσεων, από την άκρα Δεξιά και Αριστερά μέχρι τον χριστιανοταλιμπανισμό, οι αρνητές πιστεύουν ακράδαντα πως το όλο πακέτο, ο ιός και η πανδημία, είναι ακόμα μια συνωμοσία που εξυφαίνεται από σκοτεινούς κύκλους, με απώτερο σκοπό να ποδηγετήσουν τους ανθρώπους, να τους μεταβάλουν σε υποχείρια του Αντίχριστου, τροποποιώντας το DNA τους και τσιπάροντάς τους λες και είναι κατοικίδια ζώα.
Οπότε, σήμερα, η νέα (τζάμπα) μαγκιά είναι να αρνείσαι. Να αρνείσαι τα πάντα, εάν προτείνονται, συνιστώνται ή επιβάλλονται από επίσημους φορείς, γιατί τα θεωρείς a priori σαν μια συνωμοσία εναντίον της ελευθερίας, της περιουσίας, των δικαιωμάτων, της υγείας και της ζωής σου.
Με αυτή τη λογική, εάν η επιστήμη ή η συντεταγμένη πολιτεία πει πως ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή, ο συνεπής και ανυποχώρητος αρνητής θα αντιτάξει πως όχι, ο ήλιος ανατέλλει από τη δύση, και πως όλοι όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο είναι τα τσιράκια του συστήματος.
Η βλακεία του αρνητισμού έχει φτάσει εσχάτως σε νέα ύψη: ήδη πληθαίνουν οι φωνές που μας παρακινούν να κλείσουμε την πόρτα μας στους απογραφείς, διότι αυτοί έρχονται όχι για να απογράψουν τον πληθυσμό, λένε, αλλά για να καταγράψουν τους ανεμβολίαστους πολίτες στοχοποιώντας τους...
Βέβαια, όλη αυτή η ιστορία μυρίζει όντως συνωμοσία: φαίνεται πως αυτοί που στ’ αλήθεια κάνουν κουμάντο στον πλανήτη ενθαρρύνουν, αν δεν επινοούν δηλαδή, όλες αυτές τις μαζικές ηλιθιότητες για να εκτονωθεί κάπως, βολικά, το αγωνιστικό πνεύμα των ανθρώπων, να γειωθεί το φορτίο της διαμαρτυρίας τους.
Είναι σαν να μας λένε «μη σας απασχολεί που εννιά άτομα κατέχουν τον μισό πλούτο της Γης, μην κοιτάτε τα εγκλήματα του καπιταλισμού εις βάρος της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντος, παρά αρνηθείτε τη μάσκα, φωνάξτε για τον κορονοϊό και βγείτε στους δρόμους για το τσιπάκι που σας εισάγουν με το εμβόλιο!».
Ετσι λοιπόν, η λέξη «άρνηση» έχει αποκτήσει ένα νέο, πλουσιότερο νοηματικό περιεχόμενο. Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας την ορίζει, πρώτον, ως απόρριψη, μη αποδοχή (θέσεως, δόγματος, πολιτικής, εντολής, υποχρέωσης) και, δεύτερον, ως «στάση ή συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από συστηματική αδιαφορία ή αντίδραση σε εξωτερικές απαιτήσεις» – όσοι έχουν μεγαλώσει παιδιά, θα το καταλάβουν αμέσως αυτό, όταν τα κορίτσια και τα αγόρια απαντούν μόνο «όχι» σε ό,τι κι αν τους πεις...
Επίσης, άρνηση είναι «το να μη δέχεται κάποιος την ύπαρξη ή τον τρόπο υπάρξεως προσώπου ή πράγματος», π.χ. η άρνηση του Θεού – ή του εμβολίου, να προσθέσω εγώ. Βέβαια, υπάρχει και η σημασία της λέξης στη γλώσσα: άρνηση είναι και ο τρόπος με τον οποίο δηλώνουμε ότι κάτι δεν είναι αληθές ή ότι δεν ισχύει, δηλαδή το αντίθετο της κατάφασης: η Γη ΔΕΝ είναι επίπεδη ή κούφια, ας πούμε... Η άρνηση, όπως και ο αρνητής, αυτός που αρνείται, παράγονται από το ρήμα «αρνούμαι», που όπως λέει το Λεξικό είναι αβέβαιου ετύμου, πιθανώς από το αρμενικό uranam, που σημαίνει «αρνούμαι».
Τα Λεξικά του Κριαρά και του Γεωργακά αναφέρουν και τον τύπο «αρνιστής» για τον αρνητή. «Αρνητής» επίσης σημαίνει και αυτόν που εγκατέλειψε κάποια γυναίκα: ένας στίχος από δημοτικό τραγούδι λέει: «μην είδατε τον αρνιστή, τον ψεύτη της αγάπης».
Ακόμα, «αρνητής» είναι και ο αρνητιστής, ο οπαδός του αρνητισμού, που είναι η τάση να τηρεί κανείς αρνητική στάση ή συστηματική άρνηση. Στην ψυχολογία, αρνητισμός είναι γενικά η εναντίωση σε κάθε μορφή αυθεντίας ή εξουσίας, και ειδικότερα η αντίσταση ασθενούς στις ιατρικές υποδείξεις ή η διάπραξη του αντίθετου από αυτές...
Και μια που μιλάμε για την ψυχολογική διάσταση της λέξης, να πούμε πως «άρνηση» ονομάζεται κι ένας ασυνείδητος αμυντικός μηχανισμός τον οποίο έχουν όλοι οι άνθρωποι. Οταν ενεργοποιηθεί αυτός, το άτομο αρνείται την ύπαρξη ορισμένων στοιχείων που προέρχονται από την εξωτερική πραγματικότητα. Παράδειγμα, ο αλκοολικός που αρνείται πως έχει πιει, αν και μυρίζει αλκοόλ...
Οι ψυχολόγοι λένε πως αυτή η τάση του αρνητισμού προέρχεται από τον εγωκεντρισμό του παιδιού, που νομίζει πως αν δεν παραδεχτεί κάτι, αυτό δεν συμβαίνει, δεν ισχύει. Επίσης, άρνηση είναι και η αυθόρμητη αντίδραση σε μια δυσάρεστη είδηση. Λέμε πως «αυτό, όχι, δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει σε μένα!» ή όταν είμαστε εκτός εαυτού, που λέμε πως «όχι, δεν είμαι θυμωμένος!».
Η άρνηση και ως παραίτηση από τις αξίες που κάποτε πρεσβεύαμε, με συνεπακόλουθη ιδεολογικοποίηση της αποτυχίας και της μοιρολατρίας μας, βεβαίως ενυπάρχει στο περίφημο ποίημα του Σεφέρη, που το μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης: «Στο περιγιάλι το κρυφό, άσπρο σαν περιστέρι, διψάσαμε το μεσημέρι, μα το νερό γλυφό...» Αυτή η άρνηση, όπως περιγράφεται στον ακροτελεύτιο στίχο «με τι καρδιά, με τι πνοή / τι πόθους και τι πάθος / πήραμε τη ζωή μας – λάθος! / κι αλλάξαμε ζωή» εκφράζεται σαφώς από τον ποιητή στον τίτλο του ποιήματος: «Αρνηση»!
Πάντως, είναι αλήθεια πως αρνιόμαστε την πραγματικότητα, όταν αυτή είναι τραγική, όταν η διαχείρισή της μας πληγώνει. Οταν χάσουμε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο, η πρώτη λέξη που φωνάζουμε είναι «όχι!». Επίσης, το ψυχοπαθολογικό γνώρισμα της άρνησης, λένε οι ειδικοί, είναι η μανία – τότε αρνούμαστε την πραγματικότητα σε ακραίο βαθμό.
Μετά τις μάσκες, τα εμβόλια και την απογραφή, εύχομαι να μη δούμε μανιακούς αρνητές του Νόμου της Βαρύτητας να πηδούν από τις ταράτσες για να αποδείξουν πως η βαρύτητα είναι μια φενάκη, που εφηύραν οι κατασκευαστές αλεξιπτώτων για να τα ’κονομήσουν...

Παύλος Μεθενίτης
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: