Η «Συνδημία», ο παγκόσμιος καπιταλισμός και η ευκαιρία για κοινωνίες Αποανάπτυξης!

Συνδημία αντί Πανδημία

Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες είχαν χρησιμοποιήσει τον όρο Παγκόσμια Συνδημία (Global Syndemic), για να χαρακτηρίσουν τη μεγαλύτερη απειλή που υπήρχε για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη: τη παγκοσμιοποιημένη αλληλεπίδραση των τριών «επιδημιών», της παχυσαρκίας, του υποσιτισμού και της κλιματικής αλλαγής, που ο συνδυασμός τους έπληττε και πλήττει τους περισσότερους ανθρώπους σχεδόν παντού στη Γη1.

Κέρδη για τους δισεκατομμυριούχους γέννησε η πανδημία

Μπορεί η ο κορονοϊός να έχει ταλαιπωρήσει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους και να έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από ένα εκατ., ωστόσο κάποιοι ωφελήθηκαν από την κρίση. Την ώρα που ΔΝΤ και άλλοι διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν για τις συνέπειες στους φτωχότερους ανθρώπους, αύξηση της τάξης του τουλάχιστον 25% κατέγραψε ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων.

Τα συμπτώματα θα περάσουν, η ασθένεια είναι ανίατη

Πέρασε η άνοιξη, πάει το καλοκαίρι, κουτσά στραβά τον ψιλοφάγαμε κι αυτόν τον Σεπτέμβρη, αλλά αυτός ο καταραμένος ο νυχτεριδοϊος δεν λέει να μας αφήσει ήσυχους και τα πάσης φύσεως εμβόλια αργούν ακόμη· όλα δείχνουν πως πάμε για Χριστούγεννα και βλέπουμε.

Αλλά και να βγει το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο, πάλι δεν σωζόμαστε: η μαζική παραγωγή και διανομή εκατομμυρίων δόσεων, καθώς και η γιγάντια προσπάθεια που θα απαιτηθεί για τον εμβολιασμό του μισού, τουλάχιστον, πληθυσμού, ώστε να φτάσουμε σε μια πρώτη «ανοσία της αγέλης», θα πάρει μήνες.

H κατάρα του μαύρου χρυσού

Η Γουιάνα ήταν πάντα μία από τις φτωχότερες χώρες της Νότιας Αμερικής. Αλλά τώρα που η ExxonMobil ανακάλυψε ένα νέο κοίτασμα πετρελαίου στα ανοικτά των ακτών, το μικροσκοπικό έθνος θα μπορούσε να γίνει ένα από τα πλουσιότερα στον κόσμο. Αλλά θα είναι ευλογία ή κατάρα;

Ίσως όλα να ήταν πιο εύκολα, αν οι άνθρωποι μπορούσαν πραγματικά να δουν το πετρέλαιο, τονίζει το Spiegel. Εάν οι εξέδρες γεώτρησης, τα σκάφη ανεφοδιασμού και τα γιγαντιαία εξειδικευμένα σκάφη που χρησιμοποιήθηκαν για να καθαρίσουν και να αποθηκεύσουν το πετρέλαιο ήταν αγκυροβολημένα κοντά στην ακτή και όχι πέρα από τον ορίζοντα. Τότε, ίσως οι άνθρωποι θα κατανούσαν καλύτερα πόσο σκληρά προσπαθούν οι εταιρείες πετρελαίου για να φθάσουν στο πετρέλαιο. Και να κατανοήσουν καλύτερα πόσο πλούσιο μπορεί να σε κάνει αυτό το πράγμα.

Ο καπιταλισμός και οι οπαδοί του

Ελεγε χθες στη Βουλή ο βουλευτής του ΚΚΕ Θανάσης Παφίλης, με ειρωνεία, ώς ώφειλε, ότι αυτά που ξεφουρνίζει η φιλελεύθερη κυβέρνηση περί υγιούς ανταγωνισμού στην ελευθερία της αγοράς είναι ανοησίες και ότι επιβεβαιώνουν απλώς τη στυγερή οικονομική πολιτική της -και είχε δίκιο ο άνθρωπος. Πήρε αμέσως τον λόγο ο φλύαρος Αδωνις και ξεκαθάρισε τα πράγματα: Η κυβέρνησή μας είναι με τον καπιταλισμό και το κόμμα σας με τον σοσιαλισμό (ή κομμουνισμό, δεν θυμάμαι καλά, αλλά το ίδιο είναι).

Το να δηλώνεις έτσι άκριτα και ανερυθρίαστα ότι είσαι με τον καπιταλισμό σημαίνει αυτόματα ότι αποδέχεσαι όλα τα εγκλήματα στα οποία έχει προβεί αυτή η οικονομική θεωρία και πρακτική. Παραδέχεσαι ότι είσαι ένα κτήνος, διότι με κτηνωδίες και σφαγές επικράτησε ο καπιταλισμός στην ανθρωπότητα.

Η καπιταλιστική Ευρώπη τιμωρεί τις μητέρες της

Στην Ισπανία, το μισθολογικό χάσμα που προκύπτει από τη μητρότητα μετά την πρώτη δεκαετία από τη γέννηση ενός παιδιού φτάνει στο 28%.

Ο καπιταλισμός τρελάθηκε;

David Harvey, Ο Μαρξ, το Κεφάλαιο και η τρέλα του οικονομικού λόγου, Τόπος, σελ. 268 (Μετάφραση: Εύη Νεοκοσμίδου)

Το βιβλίο του Χάρβεϊ, αν και εκδόθηκε στα αγγλικά αρκετά πριν την νέα αναζωπύρωση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης τη συνδεδεμένη, αυτή τη φόρα, με την επιδημία, είναι απολύτως κατάλληλο να την «επεξεργαστεί» αναλυτικά.

Ο κορωνοϊός σκοτώνει, ο καπιταλισμός δολοφονεί!

Η πανδημία του κορωνοϊού που πλήττει τον πλανήτη είναι η μία όψη του νομίσματος, η οποία περιγράφεται καθημερινά από ενημερωτικά δελτία που εκδίδουν οι οργανισμοί υγείας σε όλο τον κόσμο. Οι αριθμοί έχουν την τάση να λένε την αλήθεια με έναν ψυχρό και ξεκάθαρο τρόπο. Ο ιός έχει ως τώρα προσβάλλει περίπου 8,5 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και έχει κοστίζει τη ζωή σε περίπου 450.000 συνανθρώπους μας.

Εκτός από καπιταλισμό έχουμε και δημοκρατία

Η τράπουλα της ελληνικής οικονομίας θα ξαναμοιραστεί μέσα στους επόμενους μήνες. Η απώλεια των εσόδων από τον τουριστικό τομέα, θα οδηγήσει πολλές μέχρι τώρα κερδοφόρες επιχειρήσεις στα όρια της πτώχευσης. Στο τι θα προκύψει από την κρίση αυτή θα έχει κομβικό ρόλο το κράτος, το οποίο αποφασίζει πλέον για την κατανομή του σπανίζοντος πόρου της ρευστότητας. Η κατανομή αυτού του πόρου είναι επιβεβλημένο να γίνει με όρους διαφανείς και προπαντός δίκαιους, όπως εξάλλου και σε κάθε άλλη διαδικασία triage(διαλογή και εκχώρηση προτεραιότητας επί σπάνιων πόρων).

Σε αυτό τον κανόνα συμφωνούν ακόμα και οι πλέον ακραιφνείς νεοφιλελεύθεροι. Αυτός ήταν άλλωστε και ο πήχης που έθεσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στο διάγγελμα του για τα μέτρα στήριξης της ελληνικής οικονομίας: η δικαιοσύνη!

Καπιταλισμός, σοσιαλισμός & κορονοϊός

Ο Covid-19 εξαπλώνεται ραγδαία παγκοσμίως. Από πλευράς πολιτικής θεωρίας, παρουσιάζει ενδιαφέρον η ανάλυση των πολιτικών που εφαρμόζονται για να περιορίσουν τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του ιού. Οι πολιτικές που προωθούν συντηρητικές κυβερνήσεις ‒ όπως η Νέα Δημοκρατία στην Ελλάδα ή οι συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο‒ είναι ξένες προς την ιδεολογική ταυτότητά τους και τους φέρνουν σε αντίθεση με όσα μέχρι πρότινος υποστήριζαν.

Για παράδειγμα, ο Μπόρις Τζόνσον ανέστειλε τις υπάρχουσες συμφωνίες με τις ιδιωτικές σιδηροδρομικές εταιρείες, κρατικοποιώντας ‒έστω προσωρινά‒ το δίκτυο αμαξοστοιχιών στη Μεγάλη Βρετανία. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μεταφέρουν βιαστικά κονδύλια στα δημόσια συστήματα υγείας. Οι ίδιοι, ρητορικά τουλάχιστον, νομοθετούν για να αποτρέψουν τις απολύσεις και δεσμεύονται να καλύψουν μέρος των χαμένων εισοδημάτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σε αναστολή τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες της, προσφέροντας πρωτόγνωρη δημοσιονομική ευελιξία. Προφανώς, δεν ενστερνίστηκαν όλοι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες προσεγγίσεις κεϋνσιανής καταγωγής ή εκ νέου έλκονται από πρακτικές της σοσιαλδημοκρατίας προ της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης.

Πώς ο αρχαίος «καπιταλισμός» γέννησε τον Ιησού

«Μετά το θάνατο του Ηρώδη Α', οι τρεις γιοι του ανέλαβαν την εξουσία της αρχαίας Παλαιστίνης. Ο ένας από αυτούς, ο Ηρώδης Αντίπας (4 π.Χ - 39 π.Χ), κληρονόμησε την υποτελή στη Ρώμη περιοχή της Γαλιλαίας. Ακολούθησε μια άνευ προηγουμένου οικονομική ανάπτυξη, ένα είδος αρχαίας οικονομίας της αγοράς. Όλα αυτά δεν μπορεί να έμειναν χωρίς επιρροή στον έφηβο Ιησού. Πόσο σημάδεψε την πορεία Του η οικονομική ανάπτυξη της Γαλιλαίας;», αναρωτιέται το περιοδικό Spiegel σε εκτενέστατο άρθρο του στο οποίο αναφέρονται μεταξύ πολλών άλλων και τα εξής:

Ο καπιταλισμός και το σόι του

Μεγάλη συζήτηση γίνεται σχετικά με τις προοπτικές του κόσμου μετά την επιδημία. «Τίποτε δεν θα είναι το ίδιο», ισχυρίζονται πολλοί. Για καλό ή για κακό, κάτι πολύ νέο ξημερώνει.

Νομίζω πως οι προβλέψεις αυτές θα αστοχήσουν. Φοβάμαι πως ο κόσμος, μετά τον κορονοϊό, θα είναι ίδιος με αυτόν που αφήσαμε και –αν δεν γίνουν πολλά– χειρότερος σε ό,τι αφορά την επίταση των κακών του χαρακτηριστικών. Δεν ξεχνώ, άλλωστε, πως χαρμόσυνες προβλέψεις για το «τέλος του νεοφιλελευθερισμού» ακούστηκαν και το 2008.

Ολική αναισθησία

Είτε είμαστε φορείς είτε όχι, είτε νοσούμε είτε όχι, φαίνεται ότι ο COVID-19 έχει βαλθεί να νεκρώσει μία προς μία τις αισθήσεις μας. Και μέσω της νέκρωσης των αισθήσεων να μας αποκόψει από τη γνώση, από την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, το περιβάλλον, τον εαυτό μας με την εμπειρία. Και το κάνει αυτό ο κορονοϊός όχι μόνο ως βιολογικός εισβολέας στα σώματά μας, αλλά και ως αόρατος κοινωνικός ολετήρας. Aκόμη και ως οικονομικός και πολιτικός μετασχηματιστής.

Αν το καλοσκεφτείτε, ήδη συμβαίνει. Για την όσφρηση θα το έχετε ήδη ακούσει πως η ανοσμία έχει πάρει τη θέση της ανάμεσα στα ύποπτα συμπτώματα νόσησης. Αλλά και χωρίς νόσηση, το γεγονός ότι για εκατομμύρια ανθρώπους μια μάσκα χάρτινη ή πάνινη αποκλείει κάθε μυρωδιά πλην του χνότου τους, καταλήγει σε μια κοινωνική ανοσμία. Οι άνθρωποι δεν μυρίζουν άλλον πέραν του εαυτού τους, της αιθανόλης του αντισηπτικού τους και της χλωρίνης που επιτίθεται στα ρουθούνια τους.

Ο πάτος κι ο απόπατος

Πάντα είχα την απορία πότε πραγματικά πιάνει κανείς πάτο. Ποιο είναι το μέτρο του πάτου; Τι κάνουν όσοι αναγκάζονται να ξύσουν τον πάτο του βαρελιού; Και γιατί να τον ξύσουν; Για να πετάξουν ή για να τραφούν από το βδελυρό κατακάθι του; Κι αν το βαρέλι κορονοϊός,δεν έχει πάτο, τι συμβαίνει; Πού καταλήγεις όταν πέσεις σ’ ένα βαρέλι χωρίς πάτο; Και για τι είδους βαρέλι μιλάμε; Βαρέλι πετρελαίου, των 158,987295 λίτρων, που αποτελεί το απόλυτο μέτρο του υδρογονανθρακούχου οικονομικού μας πολιτισμού; Ή θα επινοήσουμε άλλο βαρέλι, πράσινο, που θα αντιστοιχεί στην καθαρή ενεργειακή μας εποχή; Μήπως μας ταιριάζει ένα βαρέλι εξ ορισμού άπατο, αλλά και ασκεπές, που να αντιστοιχεί στο άπειρο της αλγοριθμικής οικονομίας; Αλλά τι διάολο βαρέλι θα είναι αυτό, δίχως καπάκι και δίχως πάτο; Μήπως θα ‘ναι η σκουληκότρυπα που θα μας βγάλει από τα σκατά που κολυμπάμε σήμερα, σε ένα άλλο παράλληλο σύμπαν, χωρίς πανδημίες, κρίσεις, απανθρωπιά και υποκρισία; Και γιατί σε άλλους αρέσει να κολυμπάνε στα άπατα κι άλλοι τρέμουν στην ιδέα να καταλήξουν στον πάτο της θάλασσας, που τελικά δεν έχει άπατα;

Νεοφιλελευθερισμός: Ο καπιταλισμός της παρακμής και η δημόσια υγεία

«Αν υπάρξουν απολύσεις γιατρών στον ΕΟΠΥ, σας παρακαλώ αυτό δεν θέλω να το χρεωθεί η τρόικα, δεν θέλω να μου παίρνει την δόξα ο Τόμσεν για τα αυτονόητα. Οι αποφάσεις είναι δικές μου» (Άδωνις Γεωργιάδης, 13/11/2013)

Περικοπές δαπανών υγείας στην ΕΕ

Αυτό που αποδεικνύεται με την κρίση πανδημίας του κορονοϊού είναι ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να προσφέρει τα στοιχειώδη που να εξασφαλίζουν το δικαίωμα στην ζωή των πολιτών ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης.

Κουκλοθέατρο συμφερόντων

Είναι αδιαμφισβήτητο. Στις μέρες μας δεν υπάρχουν ομάδες με την έννοια που τις αντιλαμβάνεται ο απλός κόσμος. Υπάρχουν επιχειρηματίες που έχουν αποκτήσει ομάδες. Εφοπλιστές, μιντιάρχες, προνομιούχοι άνθρωποι της «ελίτ», οι οποίοι προσδοκούν περισσότερα οφέλη στη μεγάλη εικόνα των επιχειρηματικών τους σκοπών. Εμμεσα ή άμεσα. Στην τσέπη πρωτίστως, αλλά και στο «εγώ». Στην υστεροφημία τους.

...Και στο τέλος νικάει το ΔΝΤ!

Λατινική Αμερική: οι Μεσσίες αποδείχθηκαν και ανίκανοι και διεφθαρμένοι ● Οι πολυδιαφημισμένοι ως καλοί και έμπειροι «μάνατζερ», που ήρθαν «καβάλα στο άλογο» και θα έβαζαν τις χώρες τους σε τάξη διοικώντας τες σαν επιχειρήσεις ύστερα από χρόνια «διαφθοράς» και «κακοδιαχείρισης» από τις «λαϊκιστικές» κυβερνήσεις, εγκαταλείπουν άρον άρον παραδίνοντας ξανά καμένη γη...

«Περισσότερο ίσως από τις περισσότερες αλλαγές προσώπων στο προεδρικό αξίωμα, ο θρίαμβος του Μάκρι θα εγκαινιάσει μια νέα εποχή για τη χώρα και ενδεχομένως για τη Λατινική Αμερική στο σύνολό της».

Ηταν Νοέμβριος του 2015 όταν το περιοδικό Economist, η ναυαρχίδα του καπιταλισμού, καλωσόριζε τη νίκη του δεξιού Μαουρίσιο Μάκρι στην Αργεντινή με ένα άρθρο γνώμης με τον πανηγυρικό τίτλο «Το τέλος του λαϊκισμού».

Το αδιέξοδο του καπιταλιστικού μοντέλου «ανάπτυξης»[1], τα χρηματοοικονομικά και οικολογικά χρέη

Η ελληνική κρίση που βιώνουμε εδώ και μια δεκαετία, είναι η «εξτρέμ» έκφραση της παγκόσμιας κρίσης, στην οποία βρίσκεται το καπιταλιστικό σύστημα υπό την ηγεσία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.

Η σχέση πραγματικών αξιών(πρώτες ύλες, πηγές ενέργειας, καταναλωτικά προϊόντα, υπηρεσίες κ.λπ.) προς χρηματικές αξίες(διάφορες μορφές χρήματος-χάρτινες ή ηλεκτρονικές- που κυκλοφορούν από τους κατέχοντες) είναι τουλάχιστον 1:10(πολλές εκτιμήσεις την ανεβάζουν στο 1:15 ή 1:17).

Υπάρχει δηλαδή μια χρηματοπιστωτική φούσκα διογκωμένη, τουλάχιστον κατά 10 φορές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να έχουν αυξηθεί υπέρμετρα οι σημερινές χρηματικές περιουσίες της ελίτ, που αποτελεί το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού[2].

Αυτή η ελίτ, διακινώντας και δανείζοντας αυτόν τον τεράστιο χρηματικό όγκο,.μπορεί και ελέγχει την «ευημερία» του υπόλοιπου 99%. Αυτό είναι δυνατόν, γιατί έχει καταφέρει να εξαρτήσει από αυτό το χρήμα την πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού[3].

«Κόκκινη από ζωή ή κόκκινη από θάνατο»;

500 Κροίσοι, το 0,000066% του παγκόσμιου πληθυσμού, με πλούτη τρεις φορές περισσότερα από το ΑΕΠ των 65 χωρών της Αφρικής και των 1,3 δις κατοίκων…

Το 2019 ήταν ακόμα μια χρονιά που 15.000 παιδιά κάτω των 5 ετών συνέχιζαν να πεθαίνουν κάθε μέρα (κάθε μέρα…) λόγω της φτώχειας και έλλειψης στοιχειώδους ιατρικής φροντίδας.

Το 2019 ήταν ακόμα μια χρονιά που δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συνέχιζαν να εκτοπίζονται κάθε μέρα από τον τόπο τους εξαιτίας του πολέμου, των διώξεων και της ανέχειας, με τους μετανάστες να ξεπερνούν πλέον παγκοσμίως τα 270 εκατομμύρια.

Το 2019 ήταν ακόμα μια χρονιά που στις ουρές της ανεργίας πετάχτηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι. Πάνω από 200 εκατομμύρια υπολογίζονταν στην αρχή του έτους οι ολοκληρωτικά άνεργοι στον κόσμο.

Το 2019 ήταν μια ακόμα χρονιά που η ακραία φτώχεια (την υπολογίζουν στο 1,9 δολάρια την ημέρα….) «κατάπιε» 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους.

Στο κατώφλι του 2020: Κι όμως, κινείται …

Η βαθιά καπιταλιστική κρίση, το σύνδρομο του «Τιτανικού», το νέο κύμα αγώνων και εξεγέρσεων και η κομμουνιστική ελπίδα

«Οι αγορές ετοιμάζονται να υποδεχθούν το 2020 σε κλίμα γενικευμένης ευφορίας. Δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα, αφού είδαν την τελευταία δεκαετία τις παγκόσμιες μετοχές να προσθέτουν 25 τρισ. δολάρια στην αξία τους», έγραψε το πρακτορείο Reuters. Το 2019 ήταν άκρως προσοδοφόρα χρονιά για τους μεγιστάνες. Σύμφωνα με το Bloomberg, οι 500 πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη αύξησαν την περιουσία τους κατά 25% (+1,2 τρισ.), φτάνοντας τα 5,9 τρισ. δολάρια. Η κλεμμένη υπεραξία των δισεκατομμυρίων του πλανήτη παχαίνει τους λογαριασμούς των δισεκατομμυριούχων.