Παρασκευή 7 Ιανουαρίου 2022

Οι πτυχές της φώτισης

«Άρχισε να είσαι τώρα, αυτό που θα γίνεις μετά»
(William James)
Όσο και να μιλάμε σε πληθυντικό αριθμό, κατά βάση κάθε παράγγελμά μας με κοινωνικές προεκτάσεις είναι μία προσωπική υπόθεση. Μία δημόσια εκμυστήρευση σκέψεων που βρίσκονται μέσα μας. Έτσι, το πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας και η κάθε μία την έννοια της φώτισης ποικίλει. Οι ερμηνείες είναι τόσες, όσοι και οι εκφραστές τους. Ίσως να είναι και περισσότερες από αυτούς...
Προσωπικά, μπορώ να καταθέσω κάποιες αράδες για το πώς αντιλαμβάνομαι εγώ την έννοια της φώτισης. Πάμε, λοιπόν, να μιλήσουμε με αφορμή τα Θεοφάνεια της φετινής 6ης Ιανουαρίου για αυτή τη φώτιση. Μία ημερομηνία που εμένα με έφερε έτσι και αλλιώς μπροστά σε μία ουσιαστική ανάγκη για αναθεωρήσεις και ενδοσκοπήσεις, ελέω μίας πολύ πρόσφατης σοβαρής προσωπικής περιπέτειας.
Η φώτιση είναι καταρχήν μία εσωτερική διεργασία. Μόνο αν γίνει έτσι αντιληπτή μπορεί να επεκταθεί, σε εύλογο χρονικό διάστημα, και με τη δέουσα αποτελεσματικότητα, σε ευρύτερα σύνολα. Να φωτίσουμε πρωτίστως το μέσα μας. Να βάλουμε ψηλά ξανά ως προτεραιότητα την ποιότητα, να σταματήσουμε να αντιλαμβανόμαστε τις περιηγήσεις μας στους κοινωνικούς περίγυρους ως πεδίο βολής, ως σφετεριστικό μέσο, ως σπατάλη πολύτιμου χρόνου. Να αναμετρηθούμε με τα λάθη μας, κατανοώντας τα αίτιά τους.
Να προσπαθήσουμε να δημιουργούμε κίνητρα, να διευθετούμε όσο καλύτερα μπορούμε τις υποχρεώσεις μας. Να μην απωλέσουμε τις ανθρώπινες πτυχές μας, να μετατρέπουμε ακόμα και το κλάμα σε «ενδυναμωτική βιταμίνη». Να στηριζόμαστε στη φύση και στη φυσιολογία, απομακρύνοντας τις χημικές ουσίες κάθε διαλογής, μεταφορικές και κυριολεκτικές, από το κεντρικό μας σύστημα. Να βοηθάμε τα ζώα, μπορώντας να λαμβάνουμε τα σήματα ψυχικής ανάτασης που αυτά εκπέμπουν. Να σεβαστούμε τη βιολογία, συμβιβάζοντας τα θέλω μας με τους νόμους της.
Να μορφωνόμαστε τόσο όσο χρειάζεται για να βελτιώνουμε τη συμπεριφορά μας και όχι για να ξεχωρίζουμε ή να πουλάμε πνεύμα. Να μπορούμε να κινούμαστε με την ίδια ευχέρεια σε αστικά σαλόνια όσο και σε λαϊκά καφενεία, να προφυλασσόμαστε από τη μικροαστική αδηφαγία και να «γαργαλάμε» τη μεσοαστική ευκολία, γιατί η πολυπλοκότητα και η ποικιλομορφία των όρων της ζωής ισχυροποιούν τις εμπειρίες και ολοκληρώνουν τους χαρακτήρες. Να εκτιμάμε την αξία της σιωπής, εξίσου με έναν ωραίο λόγο ή μία έξυπνη φραστική τοποθέτηση.
Να ξέρουμε πότε πρέπει να βγαίνουμε από το καβούκι μας και πότε να απομακρυνόμαστε από φθοροποιές παραλειτουργίες. Να υπηρετούμε το λιτό, έτσι ώστε να μπορούμε να φλερτάρουμε το υψηλό (σε μία κοντινή με την καλλιτεχνική του νοηματοδότηση). Να διαχωρίζουμε τη γνώση από την πληροφορία, αφού μπορούμε πρώτα να τις ταξινομούμε σωστά και τις δύο στις κλίμακες των αντίστοιχων ιεραρχήσεων.
Να πάψουμε να κολλάμε ή να χάνουμε χρόνο με το δευτερεύον, να δίνουμε σημασία μονάχα σε οτιδήποτε και σε οποιονδήποτε κερδίζει αυτό το «δικαίωμα». Να τολμάμε εκεί που αξίζει το κίνητρο, να ρισκάρουμε μονάχα εκεί που μας περιμένει κάποιος -μικρός ή μεγάλος- διδακτικός «θησαυρός». Να μπορούμε να πορευόμαστε μόνοι μας, έτσι ώστε να μην επιζητάμε σε κάθε συναναστροφή οφέλη και κέρδη για την αφεντιά μας, αλλά και να μας επιδιώκουν όλοι οι καλοπροαίρετοι, οι ικανοί και οι ανθρώπινοι... Να θέλουμε να δρούμε εκεί που κινητοποιούνται τα θετικά εργαλεία του είναι μας και χαλιναγωγούνται τα πιο κακά ένστικτά μας.
Με τόσα πολλά σκοτάδια και με τόσες σκιασμένες γωνίες μας επιφυλάσσει η καθημερινότητα, έτσι όπως έχει αυτή διαμορφωθεί εσχάτως, θα χρειαστεί πολύ φως για να μπορέσουμε να ανατρέψουμε βασικές τάσεις των καιρών. Δεν υπάρχει τελειότητα, βέβαια, άρα η τελειομανία είναι και αυτή αυτοκαταστροφική παράμετρος. Ο Θερβάντες το είχε πιάσει το νόημα όταν έλεγε «μην αγαπάς αυτό που είσαι, αλλά αυτό που μπορείς να γίνεις».
Χρειάζεται, όμως, ικανότητα για συνειδητοποίηση των ορίων, των ταβανιών και δεσμευτική απόφαση για καταβολή προσπάθειας για το καλύτερο δυνατό κάθε στιγμή. Αν το ψάχνουμε και μακροπρόθεσμα, ακόμα καλύτερα... Ο νέος κόσμος που διαμορφώνεται έχει ανάγκη τους γενναίους, όσο και τους συνετούς. Που αμφισβητούν, καταλαβαίνουν τα γιατί και συνδιαμορφώνουν τα πώς. Εκεί που, σύμφωνα με τον Μαχάτμα Γκάντι, «η υγιής δυσαρέσκεια είναι προάγγελος της προόδου».

Κώστας Μαρούντας
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: