Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2023

Παίρνουν πίσω τη γη τους οι αυτόχθονες πληθυσμοί

Έρευνα σε Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική δείχνει ότι οι τοπικές κοινότητες κέρδισαν νομική αναγνώριση σε περίπου 250 εκατ. στρέμματα. ● Ωστόσο, σε 49 χώρες δεν έχουν αναγνωριστεί από τις εκεί κυβερνήσεις περισσότερα από 3 εκατ. στρέμματα αυτοχθόνων, Αφρο-απογόνων και τοπικών εδαφών.
Μεταξύ 2015 και 2020, οι αυτόχθονες και οι Αφρο-απόγονοι, μαζί με μικρές τοπικές κοινότητες στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, κέρδισαν νομική αναγνώριση σε περισσότερα από 247 εκατομμύρια στρέμματα γης (αύξηση 85%), σύμφωνα με έκθεση από τη Rights and Resources Initiative (Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα και τους πόρους), μια παγκόσμια μη κερδοσκοπική οργάνωση που επικεντρώνεται στα δικαιώματα γης και πόρων.
Η σχετική έρευνα κάλυψε 73 χώρες και, όπως διαπιστώθηκε, οι κάτοχοι δικαιωμάτων κατέχουν πλέον τον τίτλο σε περισσότερο από το 11% των εδαφών της γης - μια συνολική έκταση μεγαλύτερη από την Αίγυπτο. Ωστόσο, σε 49 από τις χώρες που μελετήθηκαν, περισσότερα από 3 εκατομμύρια στρέμματα αυτοχθόνων, Αφρο-απογόνων και τοπικών εδαφών δεν έχουν αναγνωριστεί από τις κυβερνήσεις.
Έλλειψη τεκμηρίωσης
Αυτό σημαίνει ότι οι κοινότητες έχουν περιορισμένα δικαιώματα πρόσβασης και δεν έχουν δικαιώματα να διαχειρίζονται ή να εμποδίζουν τρίτα μέρη να εισέλθουν στα εδάφη τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έλλειψη τεκμηρίωσης στις διεκδικήσεις γης μπορεί να αφήσει τις κοινότητες ευάλωτες σε ασυνεπείς και βίαιες πολιτικές απέλασης από τοπικούς αξιωματούχους, καθιστώντας δύσκολη την επίτευξη λύσεων, τη δίκαιη διαδικασία ή τη λήψη δίκαιης αποζημίωσης για καταπιεστικές τακτικές που εφαρμόζονται από κυβερνήσεις, εταιρείες ή άτομα.
«Υπάρχει ανάγκη για χρηματοδότηση της υπεράσπισης των νομικών επιτροπών και στην άμεση υποστήριξη των κοινοτήτων, ώστε να μπορέσουν να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους», δήλωσε στην ιστoσελίδα του μη κερδοσκοπικού, ανεξάρτητου οργανισμού μέσων ενημέρωσης Grist η Solange Bandiaky-Badji, συντονίστρια της Πρωτοβουλίας Δικαιωμάτων και Πόρων. «Αλλά οι κυβερνήσεις πρέπει να θέσουν σε εφαρμογή μηχανισμούς εφαρμογής και ρύθμισης, ώστε να μπορέσουμε να αυξήσουμε τον αριθμό των περιοχών υπό την ιδιοκτησία των τοπικών κοινοτήτων και των αυτοχθόνων πληθυσμών».
Σύμφωνα με την έκθεση, η υποσαχάρια Αφρική σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση στη νομική αναγνώριση των κοινοτικών δικαιωμάτων γης, κερδίζοντας σχεδόν 87 εκατομμύρια στρέμματα, και κυρίως λόγω των προσπαθειών στην Κένυα και τη Λιβερία να αναγνωρίσουν τα συνήθη εδάφη των κοινοτήτων.
Εθιμικά δικαιώματα
Το 2016, η κυβέρνηση της Κένυας εφάρμοσε τον «νόμο για την κοινοτική γη», ο οποίος οδήγησε σε συνεργασία την κυβέρνηση και τους κατόχους δικαιωμάτων για να βρουν τον καλύτερο τρόπο εφαρμογής των «προοδευτικών διατάξεων για την αναγνώριση των δικαιωμάτων στα εδάφη», ανέφερε η Bandiaky-Badji.
Η Λιβερία ψήφισε τον νόμο για τα δικαιώματα της γης το 2018, ο οποίος αναγνώριζε τις παραδοσιακές εκτάσεις και ξεκίνησε μια διαδικασία συνεργασίας με τοπικούς κοινοτικούς οργανισμούς και δίκτυα για την αναγνώριση των εθιμικών δικαιωμάτων γης.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) είναι μια χώρα που πρέπει να παρακολουθηθεί, μετά την ψήφιση ενός ιστορικού νόμου που αναγνωρίζει τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών το 2022. «Η ΛΔΚ έχει περάσει από μεγάλες μεταρρυθμιστικές διαδικασίες», είπε η Bandiaky-Badji.
«Ο νόμος για τους ιθαγενείς Πυγμαίους που εγκρίθηκε πριν από λιγότερο από δύο χρόνια ήταν ένα πραγματικό ορόσημο, επειδή επιτρέπει στους ιθαγενείς να διεκδικήσουν τα συλλογικά τους δικαιώματα. Βοηθά στην ανάπτυξη και την εφαρμογή της οριοθέτησης της γης των αυτοχθόνων πληθυσμών».
Το 2020, ακόμη μία χώρα, η Δημοκρατία του Κονγκό, ψήφισε έναν ιστορικό νόμο που εισάγει νέες έννοιες όπως η πιστοποίηση, η επαλήθευση της νομιμότητας, η μελέτη των παραποτάμιων κοινοτήτων, η αποψίλωση και αναδάσωση, οι πιστώσεις άνθρακα και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, η μελέτη υποστηρίζει ότι και οι δύο χώρες έχουν την ευκαιρία να επιταχύνουν την αναγνώριση των δικαιωμάτων γης στη λεκάνη του Κονγκό τα επόμενα χρόνια.
Η Ασία εκτιμάται ότι φιλοξενεί περίπου το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού των αυτοχθόνων και σχεδόν το 22% της γης ανήκει σε κοινότητες. Από τις χώρες που αναλύθηκαν στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, πάνω από 44 εκατομμύρια στρέμματα προορίζονται για αυτόχθονες πληθυσμούς και τοπικές κοινότητες ή ανήκουν σε αυτές. Η έκθεση διαπίστωσε ότι σε σύγκριση με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν το 2015, η κοινοτική αναγνώριση γης αυξήθηκε 18 φορές στην Ινδία και σχεδόν επτά φορές στην Ινδονησία σε διάστημα πέντε ετών.
Δάση και βοσκότοποι
Ωστόσο, οι ερευνητές σημειώνουν ότι μόνο η Καμπότζη, η Ινδία, η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες έχουν εθνικά, νομικά πλαίσια που αναγνωρίζουν την ιδιοκτησία που βασίζεται στην κοινότητα. Στην Κίνα, η συλλογική ιδιοκτησία δασικών εκτάσεων και ένα εκτεταμένο σύστημα συμβάσεων βοσκοτόπων καλύπτουν σχεδόν τη μισή έκταση της χώρας. Εάν η Κίνα δεν συμπεριλαμβανόταν στη μελέτη, η Ασία θα είχε το χαμηλότερο ποσοστό κοινοτικής ιδιοκτησίας από οποιαδήποτε άλλη περιοχή, μόλις 0,8%.
«Υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν. Είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουμε χώρες όπου εξακολουθούν να υπάρχουν κενά όσον αφορά την αναγνώριση των δικαιωμάτων των κοινοτήτων», δήλωσε η Bandiaky-Badji. «Θέλουμε να αναγνωρίσουμε τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών, τις τοπικές κοινότητες και τα δικαιώματα των γυναικών. Πρέπει να πιέσουμε για περισσότερη αναγνώριση των δικαιωμάτων γης».
Σημειώνεται ότι πολλές μελέτες έχουν καταδείξει πως οι αυτόχθονες πληθυσμοί είναι μερικοί από τους καλύτερους διαχειριστές και προστάτες του περιβάλλοντος και ότι οι προσεγγίσεις που βασίζονται στα δικαιώματα θα μπορούσαν να είναι κρίσιμες για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και την ισορροπία της φύσης.

Τάσος Σαραντής
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: