Παρασκευή 1 Ιουλίου 2022

Οι «καυτές» ζώνες για την οικονομία

Καμπανάκι από την Τράπεζα της Ελλάδος Στην ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική χαρτογραφούνται τα πεδία στα οποία έχει βάλει φωτιά η ενεργειακή κρίση και αποτελούν κινούμενη άμμο για την οικονομία, η οποία φέτος θα κόψει κι άλλο σε ταχύτητα, πέφτοντας στο 3,2% με το βασικό σενάριο και στο 1,8% με το δυσμενές.
Οκτώ καμπανάκια για ανάπτυξη, πληθωρισμό, ελλείμματα, χρέος, επιτόκια, ακρίβεια, «κόκκινα» δάνεια και φοροδιαφυγή χτυπά για το 2022 η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Στην ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική χαρτογραφούνται τα πεδία στα οποία έχει βάλει φωτιά η ενεργειακή κρίση και αποτελούν κινούμενη άμμο για την οικονομία, η οποία φέτος θα κόψει κι άλλο σε ταχύτητα, πέφτοντας στο 3,2% με το βασικό σενάριο και στο 1,8% με το δυσμενές.
Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός θα σημειώσει περαιτέρω άνοδο, με τον εναρμονισμένο δείκτη να σκαρφαλώνει στο 7,6%, κυρίως λόγω της κούρσας των τιμών στα ενεργειακά αγαθά και στα είδη διατροφής. Παρά τις αυξημένες ανάγκες για μέτρα στήριξης των νοικοκυριών απέναντι στην καταιγίδα της ακρίβειας που ανοίγει τρύπες στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, η Τράπεζα της Ελλάδος συστήνει στην κυβέρνηση να αποφύγει τις οριζόντιες και μόνιμες παρεμβάσεις εισοδηματικής ενίσχυσης προκειμένου να διαφυλαχθεί η δημοσιονομική αξιοπιστία. Παράλληλα, τα ταμειακά διαθέσιμα θα πρέπει να διατηρηθούν σε υψηλό επίπεδο για να παραμείνει περιορισμένος ο κίνδυνος αναχρηματοδότησης του χρέους, καθώς τα επιτόκια δανεισμού θα κινηθούν ανοδικά.
Αναλυτικότερα οι οκτώ ζώνες υψηλού κινδύνου σύμφωνα με την ΤτΕ έχουν ως εξής:
Ανάπτυξη: Επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 3,2% από 3,8% προβλέπει η νεότερη εκτίμηση της ΤτΕ λόγω της συνεχιζόμενης πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και της αύξησης του κόστους και των τιμών εν γένει. Το 2023 ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να επιταχυνθεί στο 4,1%, ενώ και για το 2024 εκτιμάται σχετικά υψηλός, στο 3,6%, υπό την προϋπόθεση ότι η γεωπολιτική κρίση θα αποκλιμακωθεί έως το τέλος του 2022 και ότι οι τιμές της ενέργειας θα μειωθούν. Στο δυσμενές σενάριο το ΑΕΠ θα σημειώσει περαιτέρω βουτιά στο 1,8% για το 2022 και στο 0,3% για το το 2023. Αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται σε υποθέσεις αρνητικών εξελίξεων σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ειδικότερα, αυτό το σενάριο υποθέτει τη συνέχιση των πολεμικών συγκρούσεων έως και το 2023, την πλήρη διακοπή των εισαγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία και την αδυναμία άμεσης υποκατάστασης αυτών των πηγών ενέργειας από άλλους προμηθευτές.
Πληθωρισμός: Η κούρσα του πληθωρισμού θα συνεχιστεί αναπτύσσοντας ταχύτητες 7,6% σε επίπεδο εναρμονισμένου για φέτος, που σημαίνει ότι σε εθνικό θα είναι πολύ μεγαλύτερος. Η αναθεωρημένη πρόβλεψη της κυβέρνησης είναι για 5,5%. Η ΤτΕ βλέπει αποκλιμάκωση το 2023, με περαιτέρω πτώση το 2024.
Ελλείμματα: Το βασικό σενάριο της θεωρίας των τεχνοκρατών της ΤτΕ είναι ότι τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι αναγκαία, πλην όμως επιβραδύνουν τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, που φέτος με βάση το Πρόγραμμα Σταθερότητας θα ανέλθουν στο 2% του ΑΕΠ. Ετσι, για να διαφυλαχθεί η δημοσιονομική αξιοπιστία, θα πρέπει να αποφευχθούν μόνιμα μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης, οι δε τυχόν πρόσθετες παρεμβάσεις εισοδηματικής ενίσχυσης θα πρέπει: (α) να είναι στοχευμένες προς τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, (β) να έχουν προσωρινό χαρακτήρα και (γ) να μην υπονομεύουν τους φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί. Συνεπώς, όπως αναφέρει η έκθεση μεσοπρόθεσμα, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει και πάλι να εστιάσει στη σταδιακή μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος και στην επαναφορά, από το 2023, πρωτογενών πλεονασμάτων.
Χρέος: Με βάση το ευνοϊκό προφίλ αποπληρωμών του χρέους, εκτιμάται ότι η μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους δεν απειλείται. Μακροπρόθεσμα, όμως, η σταδιακή αναχρηματοδότηση του συσσωρευμένου χρέους του επίσημου τομέα με όρους αγοράς αυξάνει την έκθεση του Ελληνικού Δημοσίου στον επιτοκιακό κίνδυνο.
«Κόκκινα» δάνεια: Σε ένα δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον με υψηλό πληθωρισμό και κάμψη της ζήτησης θα μπορούσε να ανακοπεί η πτωτική πορεία της ανεργίας και να δημιουργηθεί μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν δυσμενώς τα μεγέθη των ελληνικών τραπεζών.
Επιτόκια: Οι αγορές προεξοφλούν επιτάχυνση και διεύρυνση των αυξήσεων των επιτοκίων, καθώς αναμένουν ότι όλο και περισσότερες κεντρικές τράπεζες θα αυξήσουν τα βασικά τους επιτόκια εντός του 2022. Η ζήτηση δανείων αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά από την επικείμενη άνοδο του κόστους τραπεζικού δανεισμού για τον ιδιωτικό τομέα ως αποτέλεσμα της αναπροσαρμογής της νομισματικής πολιτικής.
Ακρίβεια: Η βασικότερη και άμεσα ορατή επίπτωση της ενεργειακής κρίσης είναι η αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών, η οποία μειώνει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και κυρίως των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων της κοινωνίας και εντείνει την αβεβαιότητα για τις μελλοντικές προοπτικές της οικονομίας.
Φοροδιαφυγή: Παρά τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων, η φοροδιαφυγή παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, δυσχεραίνοντας την υποχώρηση του δημόσιου χρέους. Η ΤτΕ συστήνει και ουσιαστική αντιμετώπιση με στόχευση των ελέγχων στις δραστηριότητες που παρουσιάζουν υψηλή φοροδιαφυγή, με την παροχή φορολογικών κινήτρων στους λήπτες των υπηρεσιών ή στους αγοραστές των αγαθών, ώστε οι δραστηριότητες αυτές να εμφανίζονται στον επίσημο τομέα της οικονομίας.

Μάριος Χριστοδούλου
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: