Ολοι μας έχουμε σχηματίσει την εντύπωση ότι ο καπιταλισμός είναι, κατά την ιστορική φάση της νεωτερικότητας, ένα καθολικό και ενιαίο σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας του σύγχρονου οικονομικού συστήματος. Πρόκειται για εξ ολοκλήρου εσφαλμένη εντύπωση (δόξα κατά τη φιλοσοφική ορολογία) και για «ψευδή συνείδηση» με άλλους όρους. Ο καπιταλισμός έχει πολλά πρόσωπα και πολλές όψεις και θα πρέπει να τονιστεί ότι ποτέ μα ποτέ εδώ και αιώνες το πολυπρόσωπο του καπιταλισμού δεν έχει κωδικοποιηθεί!
Ολοι μας ως στοχαστές της νεωτερικότητας μιλάμε για τους τύπους του καπιταλισμού ως ιστορικές μορφές ανθρώπινης ζωής, αλλά ακόμη και το ίδιο το σκέπτεσθαι «σηκώνει τα χέρια ψηλά» όταν είναι να μιλήσει για την οικονομική δραστηριότητα του ανθρώπου στην πορεία της ανθρωπότητας. Αλλά δεν χρειάζεται να διανύσουμε απροσδιόριστες ιστορικές διαδρομές του παρελθόντος για να κατανοήσουμε πώς εμείς στη δική μας εποχή (κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα) κατανοούμε τι ακριβώς μας συμβαίνει.
Τα πραγματικά δεδομένα είναι τα εξής: οι κοινωνικές κρίσεις που βιώνουμε εδώ και δύο δεκαετίες έχουν ονοματεπώνυμο: δημοσιονομική κρίση (ας θυμηθούμε αυτήν την κρίση στην Ελλάδα), υγειονομική κρίση, ενεργειακή κρίση και η επικείμενη επισιτιστική κρίση. Και πολλές άλλες κρίσεις, οι οποίες θα «κατασκευαστούν» στο μέλλον!
Μέχρι πρόσφατα, μόλις δηλ. πριν από τριάντα χρόνια, όταν ο Φουκουγιάμα μίλησε για το «τέλος της Ιστορίας», όλοι μας αρχίσαμε να οργανώνουμε τις ζωές μας (πολιτική οικονομική και βιωματική) με άξονα αυτό το παραπλανητικό σύνθημα. Δύο μάλιστα υπερεθνικές οντότητες, δηλ. το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.), ερμήνευσαν «το τέλος της Ιστορίας» ως και το τέλος του καπιταλισμού. Αρχισαν έκτοτε να επεξεργάζονται σχέδια και προγράμματα επικράτησης ενός υποτιθέμενου ειρηνευτικού ιδεώδους, ενώ ο πόλεμος στις ενδοκοινωνικές συγκρούσεις γινόταν ανεξέλεγκτος.
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συμβαίνουν «πράγματα» τα οποία σχεδόν κανένας πόλεμος δεν θα μπορούσε να θέσει ως στόχο του. Ο πόλεμος στην Ουκρανία (ο Πούτιν καταδικάζεται στη διεθνή συνείδηση για το έγκλημά του) πυροδότησε την «ενεργειακή κρίση» στην Ευρώπη. Και είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα πολιτικό υποκείμενο στην Ευρώπη, στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στην ευρωζώνη δεν μιλάει πώς και γιατί οι «κυρώσεις» της Δύσης στη Ρωσία «μεταφράστηκαν» σε ενεργειακή κρίση για τους ευρωπαϊκούς λαούς.
Οσοι «κατασκευάζουν» την ιστορική εξέλιξη του ανθρώπου δεν είναι αόρατοι. Αντιθέτως κρύβονται ως πολιτικά υποκείμενα όπως, εξάλλου, συμβαίνει με τους δρώντες σε κάθε ιστορική στιγμή. Εκείνο που, τελικά, είναι το ζητούμενο: πού βρίσκονται οι πληθυσμοί, οι κοινωνικές τάξεις, οι εργαζόμενοι κ.λπ. Από την άλλη, το καπιταλιστικό κεφάλαιο ζει και βασιλεύει. Και αυτό συμβαίνει επειδή ο καπιταλισμός στη συνείδηση της ανθρωπότητας έχει καταστεί «φυσικό φαινόμενο»!
Μόλις πριν από 70 χρόνια ολόκληρη η Ευρώπη (μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) μετατράπηκε σε «παγκόσμια ζώνη ειρήνης και ευημερίας» και σήμερα ζούμε σε καθεστώς υπαρξιακής αυτοκαταστροφής του ανθρώπου. Πώς και γιατί έγινε αυτή η «μεταμόρφωση της Ευρώπης» δεν μπορώ να απαντήσω. Οι αρμόδιοι για τα υπαρξιακά προβλήματα των ευρωπαϊκών λαών μπορούν να αναζητηθούν στον «πύργο των Βρυξελλών»
Καταλήγοντας τονίζω τα εξής: με τις απανωτές κρίσεις που βιώνουμε ο καπιταλισμός δεν είναι πια μια οργανωτική δομή του οικονομικού συστήματος, αλλά έχει καταστεί η «πρώτη αρχή» της ανθρώπινης ζωής στην εποχή μας. Γι’ αυτή τη «μεταμόρφωση» του καπιταλισμού, όπως φαίνεται, εργαστήκαμε όλοι μας και ο καθένας έχει τις ευθύνες του.
Θεόδωρος Γεωργίου - καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Πηγή: efsyn.gr
Τα πραγματικά δεδομένα είναι τα εξής: οι κοινωνικές κρίσεις που βιώνουμε εδώ και δύο δεκαετίες έχουν ονοματεπώνυμο: δημοσιονομική κρίση (ας θυμηθούμε αυτήν την κρίση στην Ελλάδα), υγειονομική κρίση, ενεργειακή κρίση και η επικείμενη επισιτιστική κρίση. Και πολλές άλλες κρίσεις, οι οποίες θα «κατασκευαστούν» στο μέλλον!
Μέχρι πρόσφατα, μόλις δηλ. πριν από τριάντα χρόνια, όταν ο Φουκουγιάμα μίλησε για το «τέλος της Ιστορίας», όλοι μας αρχίσαμε να οργανώνουμε τις ζωές μας (πολιτική οικονομική και βιωματική) με άξονα αυτό το παραπλανητικό σύνθημα. Δύο μάλιστα υπερεθνικές οντότητες, δηλ. το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.), ερμήνευσαν «το τέλος της Ιστορίας» ως και το τέλος του καπιταλισμού. Αρχισαν έκτοτε να επεξεργάζονται σχέδια και προγράμματα επικράτησης ενός υποτιθέμενου ειρηνευτικού ιδεώδους, ενώ ο πόλεμος στις ενδοκοινωνικές συγκρούσεις γινόταν ανεξέλεγκτος.
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συμβαίνουν «πράγματα» τα οποία σχεδόν κανένας πόλεμος δεν θα μπορούσε να θέσει ως στόχο του. Ο πόλεμος στην Ουκρανία (ο Πούτιν καταδικάζεται στη διεθνή συνείδηση για το έγκλημά του) πυροδότησε την «ενεργειακή κρίση» στην Ευρώπη. Και είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα πολιτικό υποκείμενο στην Ευρώπη, στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στην ευρωζώνη δεν μιλάει πώς και γιατί οι «κυρώσεις» της Δύσης στη Ρωσία «μεταφράστηκαν» σε ενεργειακή κρίση για τους ευρωπαϊκούς λαούς.
Οσοι «κατασκευάζουν» την ιστορική εξέλιξη του ανθρώπου δεν είναι αόρατοι. Αντιθέτως κρύβονται ως πολιτικά υποκείμενα όπως, εξάλλου, συμβαίνει με τους δρώντες σε κάθε ιστορική στιγμή. Εκείνο που, τελικά, είναι το ζητούμενο: πού βρίσκονται οι πληθυσμοί, οι κοινωνικές τάξεις, οι εργαζόμενοι κ.λπ. Από την άλλη, το καπιταλιστικό κεφάλαιο ζει και βασιλεύει. Και αυτό συμβαίνει επειδή ο καπιταλισμός στη συνείδηση της ανθρωπότητας έχει καταστεί «φυσικό φαινόμενο»!
Μόλις πριν από 70 χρόνια ολόκληρη η Ευρώπη (μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) μετατράπηκε σε «παγκόσμια ζώνη ειρήνης και ευημερίας» και σήμερα ζούμε σε καθεστώς υπαρξιακής αυτοκαταστροφής του ανθρώπου. Πώς και γιατί έγινε αυτή η «μεταμόρφωση της Ευρώπης» δεν μπορώ να απαντήσω. Οι αρμόδιοι για τα υπαρξιακά προβλήματα των ευρωπαϊκών λαών μπορούν να αναζητηθούν στον «πύργο των Βρυξελλών»
Καταλήγοντας τονίζω τα εξής: με τις απανωτές κρίσεις που βιώνουμε ο καπιταλισμός δεν είναι πια μια οργανωτική δομή του οικονομικού συστήματος, αλλά έχει καταστεί η «πρώτη αρχή» της ανθρώπινης ζωής στην εποχή μας. Γι’ αυτή τη «μεταμόρφωση» του καπιταλισμού, όπως φαίνεται, εργαστήκαμε όλοι μας και ο καθένας έχει τις ευθύνες του.
Θεόδωρος Γεωργίου - καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου